Pracownicy uwzględniani przy wpłatach do PPK

Stopniowo kolejne grupy podmiotów zatrudniających wdrażają Pracownicze Plany Kapitałowe. Dla przedsiębiorców wiąże się to ze znacznym obciążeniem finansowym. Jak należy regulować wpłaty? Czy za wszystkich pracowników należy je wnosić?

Pracownicy w rozumieniu ustawy o PPK

Podmiot zatrudniający zobowiązany jest do odprowadzania wpłat do PPK za osoby zatrudnione. W świetle art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, przez osoby zatrudnione należy rozumieć wymienione w tym przepisie osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ze wskazanych w nim tytułów w Polsce w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266). Ustawa o PPK jako osoby zatrudnione traktuje:

a) pracowników, o których mowa w art. 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.), z wyjątkiem pracowników przebywających na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, o których mowa w art. 11b ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1821), oraz młodocianych w rozumieniu art. 190 § 1 Kodeksu pracy,

b) osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia, o których mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 303 § 1 Kodeksu pracy,

c) członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych, o których mowa w art. 138 i art. 180 Prawa spółdzielczego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1285 ze zm.),

d) osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (przykład 1),

e) członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji,

f) osoby wskazane w lit. a) -d) przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Wpłaty do PPK stanowią określony procent wynagrodzenia uczestnika PPK. Ustawa o PPK w art. 2 ust. 1 pkt 40 definiuje wynagrodzenie jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, o której mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Oznacza to, że skoro wynagrodzenie, od którego powinna zostać naliczona wpłata do PPK, nie obejmuje podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, do czasu powrotu pracownika do pracy przedsiębiorstwo nie będzie odprowadzać składki do PPK.

Wiek osoby zatrudnionej

Ważne kryterium stanowi wiek osoby zatrudnionej. Podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK i odprowadza wpłaty na rachunek osoby zatrudnionej, która:

• ukończyła 18 lat, ale nie ukończyła 55 lat, chyba że zadeklaruje ona przed upływem terminu na zawarcie umowy niedokonywanie wpłat do PPK, na podstawie deklaracji złożonej w formie pisemnej temu podmiotowi, albo przestanie być w stosunku do tego podmiotu zatrudniającego osobą zatrudnioną,
   
• ukończyła 55 lat, ale nie ukończyła 70 lat, wyłącznie na wniosek tej osoby, jeżeli w okresie 12 miesięcy poprzedzających pierwszy dzień zatrudnienia osoba ta była zatrudniona w tym podmiocie łącznie przez co najmniej 3 miesiące (podmiot zatrudniający jest obowiązany poinformować taką osobę o możliwości złożenia wniosku).

Zatem nie zawiera się umowy i nie odprowadza wpłat za osobę, która najpóźniej w pierwszym dniu zatrudnienia ukończyła 70 lat.

W ostatnim czasie pojawiły się opinie, że osoby pomiędzy 55. a 70. rokiem życia, które są zatrudniane ponownie (przez podmiot zatrudniający, który wdrożył PPK) i posiadają wcześniejszy, 3-miesięczny okres zatrudnienia w tym podmiocie w ciągu 12 miesięcy poprzedzających to zatrudnienie, przyłączane są do PPK automatycznie (o ile nie złożą deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat). W związku z tym nasze Wydawnictwo wystąpiło do Ministerstwa Finansów z prośbą o wyjaśnienie tej kwestii.

W odpowiedzi udzielonej przez resort finansów czytamy, że: "(...) osoby, które ukończyły 55. rok życia i nie ukończyły 70. roku życia nie są objęte automatycznym zapisem. Osoby zatrudnione, które ukończyły 55. rok życia i nie ukończyły 70 lat oraz spełniają warunki, określone w art. 15 ust. 3 (ustawy o PPK - przyp. redakcji) mogą złożyć wniosek o przystąpienie do PPK. Jeśli natomiast osoba zatrudniona, która ukończyła 55. rok życia i nie ukończyła 70. roku życia pozostaje w zatrudnieniu na dzień, od którego podmiot zatrudniający jest zobowiązany do stosowania przepisów ustawy o PPK, dla zawarcia w jej imieniu i na jej rzecz umowy o prowadzenie PPK nie jest wymagane posiadanie przez nią co najmniej 3-miesięcznego okresu zatrudnienia w tym podmiocie. Oznacza to, że podmiot zatrudniający zawiera w imieniu i na rzecz takiej osoby umowę o prowadzenie PPK nawet jeśli nie posiada ona 3-miesięcznego okresu zatrudnienia (jednak wyłącznie na jej wniosek)".

Podstawę zawarcia umowy o prowadzenie PPK dla osoby, która ukończyła 55. rok życia, ale nie przekroczyła 70 lat, stanowi zgłoszony przez nią wniosek.

Staż pracy

Podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej po upływie 3. miesiąca zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym, nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia, chyba że osoba zatrudniona zadeklaruje przed upływem tego terminu niedokonywanie wpłat do PPK na podstawie deklaracji złożonej w formie pisemnej podmiotowi zatrudniającemu, albo przestanie być w stosunku do tego podmiotu zatrudniającego osobą zatrudnioną (przykład 2).

Do okresu zatrudnienia wlicza się okresy zatrudnienia z poprzednich 12 miesięcy, które miały miejsce w podmiocie zatrudniającym, a także okresy zatrudnienia w innych podmiotach zatrudniających, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podmiot zatrudniający jest następcą prawnym w stosunkach prawnych nawiązanych przez podmiot zatrudniający, który poprzednio zatrudniał osobę zatrudnioną (przykład 3). W przypadku osób wykonujących pracę nakładczą do okresu zatrudnienia wlicza się okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 23¹ Kodeksu pracy (przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę).

Okres zatrudnienia należy liczyć:

• w stosunku do pracowników - okres od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku,
   
• w stosunku do osób fizycznych wykonujących pracę nakładczą oraz osób fizycznych wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług - od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy,
   
• w stosunku do członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych - od dnia rozpoczęcia wykonywania pracy na rzecz spółdzielni do dnia zakończenia jej wykonywania,
   
• w stosunku do członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji - od dnia powołania na członka rady nadzorczej do dnia zaprzestania pełnienia tej funkcji.

Dobrowolność udziału w PPK

Dobrowolność oszczędzania w PPK oznacza m.in., że pracownik może zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK w każdej chwili zarówno na etapie tworzenia planu w danym podmiocie zatrudniającym, jak i w każdym dowolnym momencie w przyszłości. Wystarczy, że złoży pracodawcy pisemną deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, zawierającą oprócz jego danych i danych pracodawcy jego oświadczenie o posiadaniu przez niego wiedzy o konsekwencjach jej złożenia. Wzór takiej deklaracji oraz szczegółowy zakres danych, jakie powinny się w niej znaleźć, został określony w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do pracowniczych planów kapitałowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1102).

Deklaracja o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK dostępna jest w serwisie www.druki.gofin.pl, dziale Prawo pracy.

Wysokość wpłaty zatrudniającego

Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający ustalona została na poziomie 1,5% wynagrodzenia brutto.

Podmiot zatrudniający może zadeklarować w umowie o zarządzanie PPK dokonywanie wpłaty dodatkowej w wysokości do 2,5% wynagrodzenia brutto. Wpłata dodatkowa może być różnicowana ze względu na długość okresu zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym albo na podstawie postanowień regulaminu wynagrodzeń lub układu zbiorowego pracy obowiązujących w podmiocie zatrudniającym. Podmiot zatrudniający może zmienić wysokość wpłaty dodatkowej lub zrezygnować z jej dokonywania w formie zmiany umowy o zarządzanie PPK. Zmieniona wysokość wpłaty dodatkowej obowiązywać będzie od miesiąca następującego po miesiącu, w którym została dokonana zmiana.

Ustalanie statusu osoby zatrudnionej na potrzeby PPK

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215 ze zm.)