Środki na wymianę nieefektywnych źródeł ciepła

W nowym programie Ciepłe Mieszkanie są dostępne dotacje dla osób fizycznych na wymianę wszystkich nieefektywnych źródeł ciepła na paliwa stałe służących do ogrzewania lokalu mieszkalnego na efektywne źródła ciepła. Kosztem kwalifikowanym przedsięwzięcia może być np. zakup i montaż pompy ciepła. Wysokość dotacji jest uzależniona od dochodu osoby fizycznej i maksymalnie wynosi 39.900 zł. Można się o nią ubiegać od gminy, pod warunkiem że uczestniczy w programie.

Ciepłe Mieszkanie

Program priorytetowy Ciepłe Mieszkanie to nowy program mający na celu poprawę jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji pyłów oraz gazów cieplarnianych poprzez wymianę źródła ciepła i poprawę efektywności energetycznej w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych. Program z budżetem 1.400.000 tys. zł ruszył pod koniec lipca 2022 r. i będzie realizowany w latach 2022-2026. Przy czym zobowiązania będą podejmowane do 30 czerwca 2024 r., tzn. do tego czasu będą mogły być zawierane przez WFOŚiGW umowy z gminami. Beneficjentami programu Ciepłe Mieszkanie są bowiem gminy i to one składają wnioski o dofinansowanie do WFOŚiGW w dwóch naborach. Pierwszy nabór potrwa do 31 grudnia 2022 r., drugi do 31 grudnia 2023 r., w zależności od dostępności środków. Natomiast terminy składania wniosków dla beneficjentów końcowych (osób fizycznych) określają indywidualnie gminy w ogłoszeniach zamieszczanych na swoich stronach internetowych.

W świetle tych rozwiązań to najpierw gmina występuje o dotację z programu priorytowego Ciepłe Mieszkanie, by następnie udzielać dotacji beneficjentom końcowym. Są to osoby fizyczne posiadające tytuł prawny wynikający z prawa własności lub ograniczonego prawa rzeczowego do lokalu mieszkalnego, znajdującego się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym położonym na terenie gminy, realizującej przedsięwzięcie będące przedmiotem dofinansowania. Na potrzeby programu przez lokal mieszkalny należy rozumieć samodzielny lokal mieszkalny w rozumieniu ustawy o własności lokali. Wielorodzinny budynek mieszkalny traktowany jest jako budynek, w którym wydzielono więcej niż dwa lokale, w tym przynajmniej dwa samodzielne lokale mieszkalne.

Rodzaje przedsięwzięć

Osobie fizycznej (beneficjentowi końcowemu) w zakresie programu Ciepłe Mieszkanie przysługuje dofinansowanie na przedsięwzięcie dotyczące demontażu wszystkich nieefektywnych źródeł ciepła na paliwa stałe (przykład 1) służących do ogrzewania lokalu mieszkalnego oraz zakup i montaż źródła ciepła wskazanego w programie (patrz tabela 1), do celów ogrzewania lub ogrzewania i ciepłej wody użytkowej (cwu) lokalu mieszkalnego albo podłączenie lokalu mieszkalnego do efektywnego źródła ciepła w budynku spełniającego wymagania programu.

W ramach przedsięwzięcia dodatkowo mogą być wykonane (możliwość wyboru więcej niż jednego elementu):

• demontaż oraz zakup i montaż nowej instalacji centralnego ogrzewania i/lub cwu w lokalu mieszkalnym, instalacji gazowej od przyłącza gazowego/zbiornika na gaz do kotła,
• zakup i montaż okien w lokalu mieszkalnym lub drzwi oddzielających lokal od przestrzeni nieogrzewanej lub środowiska zewnętrznego (zawiera również demontaż),
• zakup i montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła w lokalu mieszkalnym,
• dokumentacja projektowa dotycząca powyższego zakresu.

Wymienione elementy dodatkowe mogą być zrealizowane pod warunkiem wykonania przedsięwzięcia głównego. Nie ma więc możliwości pozyskania wsparcia np. tylko na wymianę i montaż stolarki okiennej. Trzeba też wziąć pod uwagę, że otrzymanie dofinansowania na przedsięwzięcie główne, tj. zakup i montaż indywidualnego źródła ciepła w lokalu mieszkalnym, nie jest możliwe, gdy dla budynku mieszkalnego wielorodzinnego, w którym znajduje się lokal, istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci ciepłowniczej i dostarczenia ciepła z sieci ciepłowniczej lub jest on podłączony do sieci ciepłowniczej (przykład 2).

Poziom dofinansowania dla beneficjentów końcowych jest uzależniony od dochodów beneficjenta lub osób w jego gospodarstwie domowym. Ustalono go na trzech poziomach: podstawowym, podwyższonym, najwyższym. Na wszystkich poziomach warunkiem otrzymania wsparcia jest zobowiązanie beneficjenta końcowego, że po zakończeniu realizacji inwestycji w mieszkaniu nie będą zainstalowane żadne źródła ciepła o klasie niższej niż 5 klasa według normy przenoszącej normę europejską EN 303-5.

Dofinansowanie podstawowe

Poziom podstawowy dotyczy osób fizycznych o dochodzie rocznym nieprzekraczającym kwoty 120.000 zł. Przy czym bierze się pod uwagę tylko dochód beneficjenta końcowego, a nie w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego. Chodzi o dochód wykazany w ostatnim zeznaniu podatkowym (przykład 3).

Intensywność dofinansowania dla beneficjenta końcowego uprawnionego do podstawowego poziomu dofinansowania wynosi do 30% faktycznie poniesionych kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, lecz nie więcej niż 15.000 zł na jeden lokal mieszkalny. Wyższe dofinansowanie do 35%, ale nie więcej niż 17.500 zł przysługuje na jeden lokal mieszkalny, w budynku wielorodzinnym położonym w miejscowości znajdującej się na liście najbardziej zanieczyszczonych gmin (patrz tabela 2).

Podwyższone wsparcie

Poziom podwyższony dofinansowania dla beneficjenta końcowego ma zastosowanie do osób fizycznych, których przeciętny miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego wskazany w zaświadczeniu wydanym zgodnie z art. 411 ust. 10g ustawy - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2021 r. poz. 1973 ze zm.) nie przekracza kwoty:

• 1.673 zł w gospodarstwie wieloosobowym,
• 2.342 zł w gospodarstwie jednoosobowym.

Intensywność dofinansowania dla beneficjenta końcowego uprawnionego do podstawowego poziomu dofinansowania wynosi do 60% faktycznie poniesionych kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, ale nie więcej niż 25.000 zł na jeden lokal mieszkalny. Wyższy poziom dofinansowania do 65%, lecz nie więcej niż 26.900 zł przysługuje na jeden lokal mieszkalny, w budynku wielorodzinnym położonym w miejscowości znajdującej się na liście najbardziej zanieczyszczonych gmin.

Najwyższe dofinansowanie

Poziom najwyższy dofinansowania ma zastosowanie do osób fizycznych, których przeciętny miesięczny dochód na jednego członka jej gospodarstwa domowego wskazany w zaświadczeniu wydanym zgodnie z art. 411 ust. 10g ustawy - Prawo ochrony środowiska, nie przekracza kwoty:

• 900 zł w gospodarstwie wieloosobowym,
• 1.260 zł w gospodarstwie jednoosobowym lub
• ma ustalone prawo do otrzymywania zasiłku stałego, zasiłku okresowego, zasiłku rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, potwierdzone w zaświadczeniu wydanym na wniosek beneficjenta końcowego, przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, zawierającym wskazanie rodzaju zasiłku oraz okresu, na który został przyznany (zasiłek musi przysługiwać w każdym z kolejnych 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia oraz co najmniej do dnia złożenia wniosku o dofinansowanie).

W przypadku najwyższego poziomu dofinansowania beneficjent końcowy może liczyć na wsparcie do 90% faktycznie poniesionych kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, nie więcej niż 37.500 zł na jeden lokal mieszkalny. Jeśli lokal jest położony w miejscowości znajdującej się na liście najbardziej zanieczyszczonych gmin, intensywność wsparcia wynosi do 95%, ale nie więcej niż 39.900 zł na lokal.

Kwalifikowalność kosztów

Osoba fizyczna może rozpocząć przedsięwzięcie nie wcześniej niż data zawarcia umowy o dofinansowanie z gminą oraz nie wcześniej niż data ogłoszenia pierwszego naboru wniosków o dofinansowanie dla gmin w ramach programu przez właściwy terytorialnie WFOŚiGW. Konsekwencją rozpoczęcia przedsięwzięcia przed tą datą, rozumianego jako poniesienie pierwszego kosztu kwalifikowanego (data wystawienia faktury lub równoważnego dokumentu), jest niekwalifikowalność poniesionych kosztów, czyli brak możliwości objęcia ich dotacją.