Od kilku tygodni narciarze oraz turyści wypoczywający w górach mogą czuć się bezpieczniej dzięki nowym przepisom regulującym kwestie ratownictwa górskiego i bezpiecznej turystyki górskiej. Nowa ustawa nakłada szereg obowiązków na właścicieli wyciągów narciarskich oraz wprowadza odpowiednie procedury w zakresie funkcjonowania ratownictwa. Wymogi stawiane są też turystom.
Obowiązki turysty
Nowa ustawa formułuje standardy bezpiecznej turystyki górskiej. Przede wszystkim zobowiązuje osoby przebywające w górach do zachowania należytej staranności w celu ochrony życia i zdrowia własnego oraz innych osób. Polega to na zapoznawaniu się z zasadami korzystania z danego terenu, obiektu lub urządzenia i przestrzegania tych zasad (w tym do stosowania się do znaków nakazu i zakazu umieszczanych przez zarządców terenów i obiektów górskich). Wymaga się również bezzwłocznego informowania ratowników górskich o zaistniałym wypadku lub zaginięciu osoby oraz o innych zdarzeniach nadzwyczajnych mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo ludzi.
Bardzo często przyczyną wypadków jest po prostu nieodpowiedni dobór trasy górskiej (narciarskiej) do umiejętności turysty. Dlatego ustawa stanowi wprost, że za każdym razem należy zapoznać się oraz dostosować plany swojej aktywności do posiadanych umiejętności, aktualnych warunków atmosferycznych, prognozy pogody, komunikatu lawinowego dla danego obszaru i zastosowania się do zaleceń i ograniczeń wynikających z ogłoszonego stopnia zagrożenia lawinowego oraz z panujących i przewidywanych warunków atmosferycznych. Równie ważne jest korzystanie z właściwego sprzętu, odpowiedniego do rodzaju podejmowanej aktywności, sprawnego technicznie i zgodnie z jego przeznaczeniem. Ustawa w formie prawnej narzuca więc turyście postępowanie zgodne ze zdrowym rozsądkiem.
W odniesieniu do narciarzy i snowboardzistów wprowadza się zakaz uprawiania narciarstwa (snowboardingu) na zorganizowanym terenie narciarskim w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Zarządzający takim terenem (obiektem) lub osoba przez niego upoważniona może odmówić wstępu albo nakazać opuszczenie zorganizowanego terenu narciarskiego osobie, której zachowanie wyraźnie wskazuje, że znajduje się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Przepis ten nie upoważnia zarządcy do przeprowadzania badań alkomatem, ale pozwala mu kierować się własną oceną i jeśli zachowanie turysty wskazuje na to, że ten jest pod wpływem alkoholu, może podjąć stosowne działania.
Nie oznacza to oczywiście, że turysta, który wypoczywa w górach w innej formie niż uprawiając narciarstwo (snowboarding) czy w innej porze roku może czynić to będąc pod wpływem alkoholu. Takiego zachowania nie powinien się dopuścić, nie tylko ze względu na zdrowy rozsądek, w obawie przed wypadkiem, ale również z uwagi na ogólne przepisy ustawy, które zabraniają turyście postępowania lekkomyślnego.
Szczególną ochroną objęto osoby małoletnie. Te z nich, które nie ukończyły 16. roku życia, podczas uprawiania narciarstwa zjazdowego lub snowboardingu na zorganizowanym terenie narciarskim są zobowiązane do używania w czasie jazdy kasku ochronnego konstrukcyjnie do tego przeznaczonego (a więc nie jakiegokolwiek kasku, np. rowerowego).
Zarządca obiektu
Za zapewnienie warunków bezpieczeństwa osób przebywających na zorganizowanych terenach narciarskich odpowiada zarządzający tymi terenami. Ustawa nakłada szereg obowiązków, takich jak przygotowanie, oznakowanie, zabezpieczenie terenów, obiektów i urządzeń służących do uprawiania narciarstwa i snowboardingu, oraz bieżąca ich kontrola, zapewnienie ratownictwa narciarskiego czy informowanie o warunkach narciarskich i ich zmianach.
Jeśli na obiekcie dopuszcza się jazdę po zmroku, zarządca ma obowiązek oświetlić obiekt w sposób zapewniający możliwość oceny warunków narciarskich oraz czytelność oznakowania i zabezpieczeń. Każdego dnia, przed ich otwarciem oraz po ich zamknięciu, zarządzający musi przeprowadzić kontrolę stanu zabezpieczeń, oznakowania i stanu przygotowania terenów, obiektów i urządzeń na zorganizowanych terenach narciarskich.
Przepisy karne i odpowiedzialność cywilna
Wszystkie nakazy i zakazy przewidziane w ustawie, poza możliwością szybszej egzekucji ("usuwania" ze stoków turystów zagrażających bezpieczeństwu), mają jeszcze jeden dodatkowy cel. Jeśli się zdarzy, że dojdzie do wypadku, w którym poszkodowana zostanie osoba trzecia, łatwiej będzie jej dochodzić sprawiedliwości w sądzie. Znacznie łatwiej (obiektywniej) bowiem wykazać, że doszło do naruszenia określonego przepisu prawa, niż gdyby trzeba było odwoływać się do niesprecyzowanego prawnie wzorca prawidłowo postępującego narciarza.
Ustawa zawiera również przepisy karne. Penalizacją objęto naruszanie zakazów jazdy na stokach w stanie nietrzeźwości. Ten, kto uprawia narciarstwo lub snowboarding na zorganizowanym terenie narciarskim w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, podlega karze grzywny (jest to bowiem wykroczenie). Ponadto, z karą grzywny musi liczyć się również ten, kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad osobą do ukończenia 16. roku życia (np. rodzic czy opiekun na kolonii), dopuszcza do uprawiania narciarstwa zjazdowego lub snowboardingu przez tę osobę, na zorganizowanym terenie narciarskim, bez odpowiedniego kasku.
Na nieodpowiedzialnym turyście ciąży również ryzyko poniesienia odpowiedzialności cywilnej (odszkodowawczej czy związanej z zadośćuczynieniem krzywd, cierpienia). Jeśli dojdzie do naruszenia zasad określonych w przepisach (np. w wyniku zbyt szybkiej jazdy czy też jazdy pod wpływem alkoholu), poszkodowany może skierować sprawę na drogę postępowania sądowego i dochodzić odszkodowania.
W kontekście odpowiedzialności odszkodowawczej warto również zainteresować się kwestią ubezpieczeń OC dla narciarzy, która w wielu przypadkach może finansowo odciążyć sprawcę wypadku (szczerzej na ten temat pisaliśmy w GP nr 103 z 2011 r., str. 19).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 18.08.2011 r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich (Dz. U. nr 208, poz. 1241)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
