W związku ze śmiercią mamy i koniecznością uregulowania kilku spraw dotyczących pozostawionego przez nią majątku muszę podpisać kilka umów w formie aktu notarialnego. Spadek jest zadłużony, sam nie jestem osobą majętną. Czy to prawda, że mogę domagać się zwolnienia z obowiązku uiszczenia taksy notarialnej? Jeśli tak, to gdzie powinienem złożyć wniosek w tej sprawie?
W wyjątkowych sytuacjach będzie to możliwe. Jeżeli strona czynności notarialnej (np. umowy w formie aktu notarialnego) nie jest w stanie bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny ponieść żądanego przez notariusza wynagrodzenia, może wystąpić z wnioskiem do sądu rejonowego właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania o zwolnienie w całości lub w części od ponoszenia tego wynagrodzenia. Takie uprawnienie określono w art. 6 ust. 1 Prawa o notariacie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1799). Regulację powyższą stosuje się odpowiednio do osoby prawnej, która wykaże, że nie ma dostatecznych środków na ponoszenie wynagrodzenia żądanego przez notariusza.
Z wniosku musi zatem wynikać po pierwsze, że istnieje potrzeba dokonania czynności notarialnej, po drugie, że sytuacja finansowa wnioskodawcy jest na tyle trudna, że poniesienie takiej opłaty wiązałoby się z poważnymi trudnościami dotyczącymi utrzymania wnioskodawcy i jego rodziny. Wystąpienie z wnioskiem o przyznanie zwolnienia wiąże się z koniecznością dołączenia oświadczenia obejmującego dokładne dane o stanie rodzinnym, majątku i dochodach. Do rozpoznania przedmiotowego wniosku oraz przyznania notariuszowi wynagrodzenia stosuje się m.in. przepisy o zwolnieniu od kosztów sądowych. Sąd po ustaleniu, że zachodzi potrzeba dokonania czynności notarialnej, uwzględnia wniosek i wyznacza notariusza do dokonania żądanej przez stronę czynności notarialnej. Za stronę zwolnioną od ponoszenia wynagrodzenia za dokonaną czynność notarialną wynagrodzenie ponosi Skarb Państwa.
Na marginesie warto dodać, że strona czynności notarialnej może negocjować wysokość taksy notarialnej - przepisy przewidują maksymalną wysokość taksy dla danej czynności. Nie oznacza to, że taksa nie może być niższa niż maksymalna. Co więcej, w jednej z uchwał sąd wprost wskazał, że podstawą uprawnienia notariusza do pobrania wynagrodzenia od stron za dokonanie czynności notarialnej jest umowa ze stronami czynności. Przepis ten nie wyłącza możliwości zawarcia umowy o dokonanie czynności notarialnej nawet bez pobrania jakiegokolwiek wynagrodzenia (por. uchwałę SN z dnia 23 września 2009 r., sygn. akt I KZP 7/09).
| ||||||||||||
|
||||||||||||
