Sprzedaż, darowizna lub zmiana samochodu bądź innego pojazdu mechanicznego wywołuje określone skutki także w sferze ubezpieczeń komunikacyjnych. W błędzie jest jednak ten, kto sądzi, że zakupione w pakiecie ubezpieczenia OC i AC można w takim samym składzie przekazać nabywcy auta. Dla obu tych polis, z których pierwsza ma charakter obowiązkowy, druga zaś jest w pełni dobrowolna, ustawodawca przewiduje inny skutek na wypadek zmiany właściciela pojazdu.
W przypadku obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych sprzedaż samochodu oznacza jedynie zmianę strony umowy ubezpieczenia - z dotychczasowego na nowego właściciela auta. Okres ubezpieczenia i jego przedmiot pozostają bez zmian. Natomiast już w przypadku ubezpieczenia autocasco zasadą jest, że zbycie pojazdu oznacza także wcześniejsze, przedterminowe zakończenie (wygaśnięcie) polisy. Zatem przekazywanie dokumentu polisy AC nabywcy auta nie ma większego sensu, skoro i tak nie będzie mógł on skorzystać z wykupionej wcześniej ochrony.
Czasy, w których po sprzedaży pojazdu polisa OC ważna była jeszcze tylko przez okres 30 dni, dawno minęły. Obecnie obowiązująca ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych przewiduje zasadę ciągłości i odnawialności ochrony ubezpieczeniowej. Nowy właściciel samochodu może korzystać z obowiązkowej polisy OC przejętej po zbywcy do samego końca okresu ubezpieczenia.
W razie zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że nabywca dokona jej wypowiedzenia, a obecnie może to zrobić w każdym czasie pozostałego mu do wykorzystania okresu ubezpieczenia.
W przypadku decyzji kupującego co do wypowiedzenia polisy przejętej po sprzedawcy auta, nie obowiązuje go już teraz termin 30 dni od zakupu pojazdu na wykonanie takiego uprawienia, lecz może tego dokonać także później. W takim wypadku umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z dniem jej wypowiedzenia. Najpóźniej w tym dniu należy zaopatrzyć się także w nową polisę OC.
Jeśli nowy właściciel pojazdu będzie kontynuował ubezpieczenie do końca jego ważności, to powinien również pamiętać o nowym rozwiązaniu, jakim jest brak w tym tylko przypadku możliwości automatycznego odnowienia się ubezpieczenia na kolejne 12 miesięcy. Oznacza to konieczność zawarcia nowej umowy najpóźniej w ostatnim dniu dobiegającego już końca okresu ubezpieczenia, którego początek przypadał jeszcze za czasów zbywcy pojazdu. Wcześniej obowiązywała odwrotna zasada - ubezpieczenie OC ulegało automatycznemu przedłużeniu również w takim wypadku, co stało się źródłem problemów z podwójnymi polisami OC.
W sytuacji jednak, gdy nowy właściciel pojazdu nie wypowie umowy ubezpieczenia w przewidzianym do tego terminie, zakład ubezpieczeń może dokonać ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej dla nowego ubezpieczającego (przy uwzględnieniu jego zniżek i zwyżek). Nabywca pojazdu może nawet domagać się ponownej kalkulacji należnej mu składki.
W przypadku wcześniejszego wygaśnięcia polisy (przed upływem okresu, na jaki została zawarta umowa), ubezpieczającemu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.
Z uwagi na przyjętą zasadę kontynuacji obowiązkowego ubezpieczenia zbywca pojazdu mechanicznego winien przekazać nabywcy dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (polisę OC). Osobno ma obowiązek powiadomić zakład ubezpieczeń, w terminie 14 dni od dnia zbycia pojazdu mechanicznego, o fakcie zbycia tego pojazdu i o danych osobowych nabywcy.
Ponadto sprzedawca samochodu powinien wydać nowemu właścicielowi dowód rejestracyjny oraz kartę pojazdu.
Istotny dla zbywcy jest zwłaszcza obowiązek poinformowania dotychczasowego ubezpieczyciela o fakcie sprzedaży i danych strony kupującej. Sankcją za niepowiadomienie ubezpieczyciela o fakcie zbycia pojazdu oraz o danych nowego właściciela jest ponoszenie solidarnej odpowiedzialności z posiadaczem pojazdu, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu, za zapłatę składki należnej zakładowi ubezpieczeń za okres od dnia zbycia pojazdu do daty powiadomienia ubezpieczyciela o umowie sprzedaży oraz personaliach kupującego.
W przypadku ubezpieczeń autocasco oczywiście (z uwagi na ich dobrowolność) nie stosuje się przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych i wyrażonej w nich zasady kontynuacji udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, lecz przepisy Kodeksu cywilnego o umowie ubezpieczenia. Wprawdzie przewidują one możliwość kontynuacji umowy, a więc przeniesienia praw z niej wynikających na nabywcę przedmiotu, w tym wypadku - na nabywcę pojazdu mechanicznego (kupującego, obdarowanego, zamieniającego), jednakże wymaga to zgody ubezpieczyciela, chyba że umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej (art. 823 § 1 K.c.). W braku takiej zgody ze strony ubezpieczyciela czy w postanowieniach ogólnych warunków ubezpieczenia lub polisy, autocasco kończy się (wygasa) z chwilą zbycia pojazdu. W praktyce jest to właśnie regułą.
Gdyby jednak doszło w indywidualnym przypadku do przeniesienia praw z polisy AC na nabywcę auta, to zasadą jest wówczas jednoczesne przejście obowiązków, choć strony mogą się umówić inaczej. Zbywca odpowiada wówczas solidarnie z nabywcą za zapłatę składki przypadającej za czas do chwili przejścia przedmiotu ubezpieczenia na nabywcę.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 392 ze zm.)
Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
