Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Firma  »  Spółki  »   Odpowiedzialność wspólników za zaległości podatkowe spółki jawnej
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Odpowiedzialność wspólników za zaległości podatkowe spółki jawnej

Gazeta Podatkowa nr 5 (2193) z dnia 16.01.2025
Ewelina Mentel-Wyrzychowska

Jeśli spółka jawna nie zapłaci w całości swoich zaległości podatkowych (składkowych), wówczas organ będzie mógł domagać się zapłaty od jej wspólników - zarówno aktualnych, jak i byłych. W przypadku tych ostatnich odpowiedzialność dotyczy czasu, gdy byli oni wspólnikami. Jeśli wspólnik jest w związku małżeńskim, w którym obowiązuje wspólność majątkowa, wówczas egzekucja zaległości spółki może zostać skierowana zarówno do majątku osobistego wspólnika, jak i majątku wspólnego małżeńskiego.

Wspólnik spółki, jawnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki. Stanowi o tym art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Przepis ten nie wymienia żadnych przesłanek, których spełnienie skutkowałoby uwolnieniem się od tej odpowiedzialności. Dlatego też stopień zaangażowania poszczególnych wspólników w działalność spółki, wielkość wkładu do spółki czy przyczynienie się do powstania zaległości podatkowych nie mają znaczenia dla orzekania o odpowiedzialności wspólników za te zaległości spółki (por. wyrok NSA z dnia 10 października 2023 r., sygn. akt III FSK 307/23).

Do odpowiedzialności może zostać pociągnięty także były wspólnik. W myśl art. 115 § 2 zd. 1 Ordynacji podatkowej, odpowiedzialność byłego wspólnika dotyczy zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem, oraz zaległości wymienionych w art. 52 oraz art. 52a tej ustawy powstałych w czasie, gdy był on wspólnikiem. W kontekście tej regulacji NSA w wyroku z dnia 15 grudnia 2023 r., sygn. akt III FSK 379/23, wskazał, że zawarty w art. 115 § 2 Ordynacji podatkowej zwrot "do odpowiedzialności byłego wspólnika" należy odnosić do wspólnika, który z określonych przyczyn w dacie ustalania odpowiedzialności za określone zobowiązania spółki nie był już wspólnikiem. Natomiast reguła określona w art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej odwołuje się do wszystkich (aktualnych) wspólników w dacie ustalania odpowiedzialności za określone zobowiązania spółki. Przepis ten, odmiennie niż czyni to § 2, nie zawiera sformułowania ograniczającego odpowiedzialność do określonego czasu. Innymi słowy, w przypadku aktualnych (obecnych) wspólników spółki przepis nie ogranicza ich odpowiedzialności do tych należności, jakie powstały w okresie, w którym mieli oni taki status.

Organ orzeka w decyzji

Odpowiedzialność wspólnika za zaległości spółki jest tzw. odpowiedzialnością osoby trzeciej. Orzeka o niej organ podatkowy w decyzji. Nie musi być wcześniej wydana decyzja w sprawach, o których mowa w art. 108 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej.

Decyzja o odpowiedzialności wspólnika nie może być wydana, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa spółki, upłynęło 5 lat. Zobowiązanie ustalone w decyzji przedawnia się natomiast po 3 latach, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została ona doręczona adresatowi. Bieg terminu przedawnienia tego zobowiązania może ulec zawieszeniu (w wyniku odroczenia płatności zobowiązania lub rozłożenia spłaty na raty) lub przerwaniu (w przypadku ogłoszenia upadłości lub zastosowania środka egzekucyjnego). Po przerwaniu termin przedawnienia wynosi 3 lata (art. 118 Ordynacji podatkowej).

Kiedy egzekucja?

Co ważne, egzekucja zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej może być wszczęta dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku podatnika (tu: spółki) okazała się w całości lub w części bezskuteczna, odstąpiono od czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych albo nie przystąpiono do egzekucji administracyjnej, gdyż uprawdopodobniono brak możliwości uzyskania w jej toku kwoty przewyższającej koszty egzekucyjne. Stanowi o tym art. 108 § 4 Ordynacji podatkowej. Dlatego też omawiana odpowiedzialność wspólnika ma charakter uzupełniający (subsydiarny).

W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreślane jest przy tym, że art. 108 § 4 Ordynacji podatkowej stoi na przeszkodzie jedynie prowadzeniu egzekucji wobec osoby trzeciej (tu: wspólnika), o ile nie wykazano bezskuteczności egzekucji wobec podatnika (tu: spółki). Nie blokuje natomiast podjęcia postępowania w sprawie odpowiedzialności podmiotów, o których mowa w art. 115 Ordynacji podatkowej. Nie ma zatem prawnych przeszkód, aby przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego przeciwko spółce została wydana decyzja o odpowiedzialności osób trzecich za ciążące na nich zaległości podatkowe.

Poza tym omawiana odpowiedzialność ma także charakter solidarny na zasadach określonych w art. 366-367 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Gdy wspólnik jest małżonkiem

Do odpowiedzialności wspólnika jako osoby trzeciej stosuje się odpowiednio m.in. art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej (art. 109 § 1 tej ustawy). Oznacza to, że jeśli wspólnik spółki pozostaje w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, to egzekucja zaległości spółki może zostać skierowana zarówno do majątku osobistego podatnika (tu: wspólnika), jak i majątku wspólnego małżeńskiego podatnika i jego małżonka (np. wspólnego mieszkania). Jest to szersza odpowiedzialność niż w przypadku odpowiedzialności za zobowiązania cywilnoprawne (por. art. 7761 K.p.c. - Dz. U. z 2024 r. poz. 1568).

Aby chronić majątek wspólny, wspólnik i jego małżonek mogą zawrzeć intercyzę. Organy podatkowe muszą respektować umowę ustanawiającą np. rozdzielność majątkową między małżonkami. Przy tym umowa majątkowa małżeńska działa tylko na przyszłość. Art. 29 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej przewiduje bowiem, że skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych (tu: zobowiązań spółki) powstałych przed dniem zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej.

Poza tym rozwiedziony małżonek podatnika (tu: wspólnika) odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej, jednakże tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym (art. 110 Ordynacji podatkowej).

Zaległości składkowe

Przytoczone regulacje Ordynacji podatkowej, tj. jej art. 115, art. 108 § 1, § 3 i § 4, art. 109 § 1 w zakresie art. 29, art. 110 § 1, § 2 pkt 2 i § 3 stosuje się odpowiednio do należności z tytułu składek do ZUS, które obciążają spółkę (por. art. 31-32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz. U. z 2024 r. poz. 497 ze zm.). Spółka osobowa jest płatnikiem składek za osoby, które zgłosiła do ubezpieczeń (np. pracowników).

Wykreślenie spółki z KRS a odpowiedzialność

Za zobowiązania podatkowe powstałe na podstawie odrębnych przepisów po rozwiązaniu spółki, za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał po rozwiązaniu spółki, oraz za zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a Ordynacji podatkowej powstałe po rozwiązaniu spółki odpowiadają osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki (art. 115 § 2 zd. 2 tej ustawy). Regulacja ta stanowi podstawę prawną do pociągnięcia do odpowiedzialności osób będących wspólnikami w momencie rozwiązania spółki za zaległości podatkowe powstałe już po utracie bytu prawnego przez spółkę osobową. Wykreślenie spółki jawnej z KRS nie powoduje bowiem wygaśnięcia jej zobowiązań podatkowych.

Spółki - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.