Wśród nadchodzących zmian w prawie spółek szczególną uwagę należy zwrócić na te w zakresie e-Doręczeń, gdyż dotyczą one zasad otrzymywania korespondencji od podmiotów publicznych, w tym w szczególności od urzędów. Podmioty publiczne objęte będą obowiązkiem stosowania e-Doręczeń od 1 stycznia 2025 r. Przy tym ustawodawca wprowadza właśnie zmiany do ustawy o doręczeniach elektronicznych, na mocy których do końca 2025 r. obowiązywać będzie okres przejściowy w e-Doręczeniach. W okresie tym urząd będzie oceniał, czy ma możliwość wysłania korespondencji w ramach e-Doręczeń. Poza tym kontynuowane są prace legislacyjne nad przepisami mającymi na celu dopełnienie wdrożenia dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości, zwanej też dyrektywą drugiej szansy. Trwają także prace nad innymi nowelizacjami dotyczącymi prawa spółek.
W niedalekiej przyszłości korespondencja od podmiotów publicznych do przedsiębiorców czy obywateli ma być przekazywana przez e-Doręczenia. Aby było to możliwe, zostanie wprowadzony obowiązek korzystania z e-Doręczeń przez podmioty publiczne oraz określone podmioty niepubliczne, tj. przez przedsiębiorców z KRS i CEIDG oraz przedstawicieli określonych zawodów zaufania publicznego. Kwestie te reguluje ustawa o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1045), zwana dalej ustawą. Weszła ona w życie, z licznymi wyjątkami, z dniem 5 października 2021 r. Dlatego też możliwość uzyskania adresu do e-Doręczeń działa. Jednak dla rozpowszechnienia tej drogi korespondencji ważne jest, kiedy podmioty publiczne będą obejmowane obowiązkiem stosowania e-Doręczeń. Terminy te określa art. 155 ustawy. Zgodnie z nim z dniem 1 stycznia 2025 r. zdecydowana większość podmiotów publicznych będzie objęta obowiązkiem korzystania z e-Doręczeń, a zatem będzie musiała wywiązać się z obowiązku posiadania adresu do e-Doręczeń (zwanego też ADE) i przyporządkowanej do niego skrzynki do e-Doręczeń oraz elektronicznego doręczania (wysyłania) korespondencji, która wymaga uzyskania potwierdzenia jej nadania lub odbioru. Korespondencja ta ma być doręczana z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego (PURDE). Jeśli podmiot publiczny nie będzie mógł przekazać e-Doręczenia przy wykorzystaniu tej usługi (bo np. osoba fizyczna nie ma adresu do e-Doręczeń), będzie musiał nadać korespondencję z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej (PUH). Usługa ta oznacza, że urząd będzie przygotowywał e-korespondencję, która trafi na pocztę i tam będzie drukowana, pakowana automatycznie (maszynowo) i wysłana do adresata.
Wyjątek od zasady, że podmioty publiczne będą objęte e-Doręczeniami od 1 stycznia 2025 r., dotyczy w szczególności sądów, trybunałów, komorników, prokuratury, organów ścigania i Służby Więziennej (mają oni być objęci obowiązkiem e-Doręczeń od 1 stycznia 2029 r.). Natomiast w przypadku m.in. jednostek samorządu terytorialnego obowiązek e-Doręczeń od 1 stycznia 2025 r. będzie dotyczyć głównej usługi, tj. PURDE, a dopiero od 1 stycznia 2029 r. będą musiały realizować także PUH.
Inaczej przedstawiają się obowiązki podmiotów niepublicznych. Tylko część z nich objęta będzie obowiązkiem posiadania adresu do e-Doręczeń i odbierania e-korespondencji z urzędu (patrz ramka).
|
e-Doręczenia w podmiotach niepublicznych W świetle przepisów ustawy o doręczeniach elektronicznych istotny jest podział na podmioty publiczne i niepubliczne, gdyż nakłada ona na nie różne powinności. W przypadku podmiotów niepublicznych tylko określone z nich będą miały obowiązek korzystania z e-Doręczeń. Obowiązek ten ustawa nałoży na:
Inne podmioty niepubliczne, np. osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami i niewykonujące żadnego z wymienionych zawodów czy też podmioty wpisane wyłącznie do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych (...) KRS, mogą korzystać z e-Doręczeń, o ile się na to zdecydują, ale nie mają takiego obowiązku. Wynika tak z art. 9-10 ustawy. Spółki handlowe w rozumieniu omawianej ustawy są, co do zasady, podmiotami niepublicznymi. Obowiązek korzystania przez nie z e-Doręczeń określa art. 9 ust. 1 ustawy i polega on na konieczności posiadania adresu do e-Doręczeń wpisanego do bazy adresów elektronicznych (BAE), powiązanego z publiczną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego (PURDE) albo komercyjną usługą określoną w ustawie jako kwalifikowana usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego (kwalifikowana usługa RDE). Co ważne, wpis adresu do e-Doręczeń do bazy tych adresów (BAE) jest równoznaczny z żądaniem doręczania korespondencji przez podmioty publiczne na ten adres (art. 7 ust. 1 ustawy). W związku z tym można stwierdzić, że obowiązki spółek handlowych będących podmiotami niepublicznymi są (będą) powiązane z odbieraniem korespondencji wysyłanej przez podmioty publiczne. Wyjątek od zasady, że spółki handlowe to podmioty niepubliczne w rozumieniu ustawy, dotyczy spółek, które spełniają kryteria z art. 2 pkt 6 lit. c) ustawy. Podmiotem publicznym w świetle definicji z tej regulacji mogą być w szczególności spółki z większościowym udziałem Skarbu Państwa czy jednostek samorządu terytorialnego. Więcej na ten temat pisaliśmy w GP nr 93 z 2023 r., na str. 17. |
Ministerstwo Cyfryzacji, mając na uwadze niewystarczającą gotowość po stronie podmiotów obowiązanych, w tym podmiotów publicznych, do korzystania z e-Doręczeń, przygotowało plan naprawczy i w jego ramach nowelizację ustawy o doręczeniach elektronicznych (na dzień oddania GP do druku ustawa nowelizująca czeka na publikację w Dzienniku Ustaw).
Omawiana nowelizacja dotyczy przede wszystkim obowiązków podmiotów publicznych i wprowadzenia okresu przejściowego, który ma trwać do końca 2025 r.
Przewiduje ona zmiany w art. 155 ustawy. Mimo to nie zmienia ona zasady, że większość podmiotów publicznych powinna mieć adres do e-Doręczeń od dnia 1 stycznia 2025 r. Jednak w okresie przejściowym podmiot publiczny ma kierować korespondencję do podmiotu niebędącego podmiotem publicznym na adres do e-Doręczeń - jeśli odbiorca taki adres posiada - zgodnie z obowiązującymi przepisami K.p.a. i Ordynacji podatkowej. Przy tym w ustawie zamieszczono regulację, zgodnie z którą do dnia 31 grudnia 2025 r. nie stosuje się przepisów nakładających na podmioty publiczne obowiązek nadawania korespondencji przez e-Doręczenia (tj. art. 4 i art. 5 ustawy) ze względu na przesłanki organizacyjne. Ich istnienie ma oceniać nadawca. Zatem to np. urząd będzie oceniał, czy ma możliwość wysłania korespondencji w ramach e-Doręczeń. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu nowelizacji zmiana ta stanowi odpowiedź na apele jednostek samorządu terytorialnego, które potrzebują więcej czasu na przygotowanie się do e-Doręczeń, w tym także na wdrożenie elektronicznego obiegu dokumentów, tj. na wdrożenie systemów klasy EZD.
Na dzień oddania GP do druku na etapie rządowego procesu legislacyjnego są dwa projekty ustaw:
Pierwszy z wymienionych projektów opracowało Ministerstwo Sprawiedliwości. Ma on na celu dopełnienie wdrożenia dyrektywy o restrukturyzacji i upadłości, zwanej też dyrektywą drugiej szansy. Dyrektywa drugiej szansy to dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności (...). Weszła ona w życie z dniem 16 lipca 2019 r., a państwa członkowskie zobowiązane były do przyjęcia implementujących je przepisów do dnia 17 lipca 2022 r. Termin ten zatem już minął. Dyrektywa w znacznej mierze znajduje już odzwierciedlenie w przepisach ustawy - Prawo restrukturyzacyjne oraz ustawy - Prawo upadłościowe, jednak niezbędne jest jeszcze wprowadzenie określonych zmian, m.in. w celu usunięcia wątpliwości interpretacyjnych.
Drugi z wymienionych projektów przygotowało Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Dotyczy on wprowadzenia możliwości składania wniosków o wpis w CEIDG tylko on-line i rezygnację z postaci papierowej. Te zmiany mają być wprowadzane stopniowo, przy uwzględnieniu potrzeb obywateli niekorzystających z technologii cyfrowych. Planowane jest także zapewnienie dostępu do danych zawartych w CEIDG oraz realizacji usług przez przedsiębiorców za pośrednictwem aplikacji mObywatel. Poza tym w projekcie ujęto także regulacje dotyczące uproszczenia procedury rejestracji spółki cywilnej. Ma to nastąpić poprzez zapewnienie elektronicznej wymiany informacji pomiędzy urzędami/rejestrami, tak aby przedsiębiorca mógł dopełnić niezbędnych formalności w oparciu o jeden wniosek, w ramach usługi świadczonej drogą elektroniczną. Ministerstwo chce także stworzyć jedno miejsce, gdzie będzie prezentowana pełna informacja na temat spółki cywilnej wraz z historią zmian. Na zmiany dotyczące spółek cywilnych przyjdzie jednak poczekać, gdyż według projektu mają one wejść w życie z dniem 1 czerwca 2028 r.
Poza tym rząd szykuje zmiany dotyczące zniesienia obowiązku publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wpisów do KRS. Obecnie podmioty, składając wniosek o wpis do KRS czy o zmianę wpisu w KRS, mają, co do zasady, obowiązek uiszczenia opłaty za ogłoszenie w MSiG wpisu do KRS. Koszt tego ogłoszenia to 100 zł. Ministerstwo Sprawiedliwości uznało, że wobec powszechnej dostępności do danych w KRS jest zasadne zniesienie tego obowiązku. Dzięki temu ma dojść do zmniejszenia kosztów, które ponoszą podmioty z KRS. Zmiana ta przewidziana ma być w projekcie ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw. Ujęty jest on w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów (nr UD50). Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów został przesunięty z III kwartału 2024 r. na I kwartał 2025 r. (stan na dzień oddania GP do druku).
| Przedsiębiorcy z KRS | Przedsiębiorcy z CEIDG | ||||
|
|
||||
|
|
||||
|
|||||
| Osoby wykonujące zawód adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego, doradcy restrukturyzacyjnego, rzecznika patentowego oraz notariusza | |||||
| - będą zobowiązane do posługiwania się e-Doręczeniami od 1 stycznia 2025 r. | |||||
|
|||||
| ||||||||||||
|
||||||||||||
