W moim małżeństwie od samego początku obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. Czeka mnie sprawa rozwodowa. Z tego co wiem, każdy z małżonków posiada taki sam udział we wspólnym majątku. Kiedy i w jakim trybie można ten majątek podzielić?
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Natomiast gdy wspólność majątkowa ustanie, taki podział będzie możliwy. Wspólność majątkowa ustaje m.in. w razie orzeczenia rozwodu.
Podział majątku w drodze wyjątku może nastąpić w sprawie rozwodowej. Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Mowa o tym w art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.). Kluczowe jest zatem wyjaśnienie pojęcia "nadmierna zwłoka". W orzecznictwie wskazuje się, że przeprowadzenie w wyroku rozwodowym podziału majątku wspólnego stron nie powoduje nadmiernej zwłoki nie tylko wtedy, gdy między stronami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału tego majątku, lecz także wtedy, gdy wyjaśnienie spornych między stronami okoliczności, bądź też takich okoliczności, które sąd obowiązany jest ustalić z urzędu, wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w ograniczonym przedmiotowo i czasowo zakresie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. akt V CZ 25/16).
Jeśli w samej sprawie rozwodowej sąd uzna, iż nie ma możliwości przeprowadzenia podziału majątku po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego, pozostaje albo porozumienie (umowa) w sprawie podziału, albo wszczęcie odrębnego postępowania, które jest prowadzone w trybie nieprocesowym. Podział sądowy bywa często tańszy niż ten umowny, zwłaszcza gdy w skład majątku wchodzi nieruchomość. Podział umowny całego majątku, w którego skład wchodzi nieruchomość, wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Wysokość taksy notarialnej uzależniona jest w tym przypadku od wartości majątku, m.in. nieruchomości. Z kolei opłata sądowa od wniosku o podział majątku wspólnego małżonków jest stała - wynosi 1 tys. zł, a gdy małżonkowie są zgodni co do podziału i przedstawią zgodny projekt podziału, należy uiścić jedynie 300 zł.
|