Moja córka ma problemy wychowawcze z synem. Po rozstaniu z mężem sama zajmuje się dzieckiem. Niestety dziecko jest zaniedbywane, zarówno jeśli chodzi o opiekę, wyżywienie, jak i w sprawach edukacji, rozwoju. Czy na wniosek np. pedagoga szkolnego może dojść do wszczęcia sprawy o umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej?
Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Celem omawianej pieczy jest m.in. zapewnienie pracy z rodziną umożliwiającej powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe - dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka - zapewnienie opieki i wychowania w środowisku zastępczym czy przygotowanie dziecka do godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia.
Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje, co do zasady, na podstawie orzeczenia sądu. Objęcie dziecka jedną z form pieczy zastępczej następuje na okres nie dłuższy niż do osiągnięcia pełnoletności. W każdym przypadku należy kierować się dobrem dziecka. Dziecko umieszcza się bowiem w pieczy zastępczej do czasu zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny albo umieszczenia go w rodzinie przysposabiającej.
W omawianej sprawie istotne jest, że zastosowanie wobec dziecka instytucji pieczy zastępczej może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy uprzednio stosowane inne środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (tj. środki łagodniejsze) oraz formy pomocy rodzicom dziecka, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, nie doprowadziły do usunięcia stanu zagrożenia dobra dziecka, chyba że konieczność niezwłocznego zapewnienia dziecku pieczy zastępczej wynika z poważnego zagrożenia dobra dziecka, w szczególności zagrożenia jego życia lub zdrowia. Stanowi o tym art. 1123 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359). Należy jednak pamiętać, że umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej wbrew woli rodziców wyłącznie z powodu ubóstwa nie jest dopuszczalne.
Piecza zastępcza jest sprawowana w formie rodzinnej bądź instytucjonalnej. Sąd umieszcza dziecko w instytucjonalnej pieczy zastępczej, jeżeli brak jest możliwości umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej lub z innych ważnych względów nie jest to zasadne.
Zatem w pierwszej kolejności należy nie tyle umieszczać dziecko w pieczy zastępczej, ale pomóc rodzinie w wychowywaniu dziecka. Przykładowo sąd może zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny czy poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego.
|