Mój mąż od prawie roku ma poważne problemy z alkoholem. Zaniedbuje rodzinę, dzieci. Przestał łożyć na nasze utrzymanie. Nie jestem w stanie dojść z nim do porozumienia w kwestiach dotyczących wychowania wspólnych dzieci, ich edukacji, zajęć dodatkowych, wakacji. Czy istnieje możliwość złożenia wniosku celem zawieszenia władzy rodzicielskiej rodzica, który nie dba o dzieci?
W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie. Tak stanowi art. 110 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359). Z istoty rzeczy przez przemijającą przeszkodę rozumie się taką przeszkodę, która zwykle ustaje. Mogą nią być okoliczności, takie jak np. choroba rodzica czy wyjazd rodzica na dłuższy czas za granicę. W każdym przypadku rolą sądu jest ustalenie czy dobro dziecka wymaga podjęcia decyzji o zawieszeniu władzy rodzicielskiej. Zawieszenie zostanie uchylone, gdy jego przyczyna ustanie.
Z kolei jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców (rodzica) władzy rodzicielskiej. Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej również w sytuacji, gdy mimo udzielonej pomocy nie ustały przyczyny uzasadniające stosowanie takich środków, jak m.in. umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej, a w szczególności, gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem. Do pozbawienia władzy rodzicielskiej upoważniają sąd tylko takie zaniedbania obowiązków względem dziecka, które mogą być ocenione jako rażące. Muszą to być poważne zaniedbania bądź zaniedbania o mniejszej wadze, które nabierają cech niepoprawności i uporczywości. Zaniedbania o mniejszym ciężarze, nieosiągające takich cech uzasadniają jedynie wydanie odpowiednich zarządzeń (np. poddanie wykonywania władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego). W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.
Warto zauważyć, że w orzecznictwie podkreśla się, iż powaga środków skutkujących oddzieleniem rodzica od dziecka wymaga, aby nie trwały one dłużej niż jest to konieczne do dochodzenia praw dziecka oraz że państwo powinno podjąć środki w celu przywrócenia relacji dziecka i rodzica tam gdzie to możliwe (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 10 stycznia 2019 r., sygn. akt 18925/15).
|