Przedsiębiorcy nie mogą zawierać porozumień, których przedmiotem jest wspólne ustalanie cen. Zmowy cenowe zaliczane są do najcięższych naruszeń prawa antymonopolowego i grożą za nie wysokie kary. Są one zakazane niezależnie od tego, czy zawierają je konkurenci, czy przedsiębiorcy działający na różnych szczeblach obrotu, np. producent z dystrybutorami.
Działania UOKiK
Zmowy cenowe zwalcza Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Wiele firm nie zdaje sobie sprawy z tego, że ustalenie przez producenta z dystrybutorami, po jakiej cenie minimalnej będą odsprzedawane towary, może ściągnąć na wszystkich przedsiębiorców uczestniczących w takim nawet nieformalnym porozumieniu sporo problemów i wysokie kary finansowe. W tym roku UOKiK poinformował o nałożeniu kar na uczestników trzech zmów cenowych: producenta wędlin z dystrybutorami o stosowaniu sztywnych cen sprzedaży hurtowej, dystrybutora na polski rynek japońskiego sprzętu muzycznego, który ustalił ze swoimi polskimi kontrahentami minimalne ceny sprzedaży produktów w Internecie, a także producenta pieców, który zobowiązał dystrybutorów do dalszej odsprzedaży po cenach minimalnych.
W rozbijaniu zmów cenowych pomocne są daleko idące uprawnienia UOKiK, w tym prawo niezapowiedzianej kontroli z przeszukaniem.
Darowanie kary za informacje
O części nielegalnych porozumień UOKiK dowiaduje się od ich uczestników. Ponieważ za udział w zmowie cenowej grożą sankcje finansowe sięgające 10% przychodu przedsiębiorcy, niektóre firmy są zainteresowane możliwością uniknięcia kar w zamian za przekazanie informacji o zmowie cenowej. Całkowite uniknięcie kar jest możliwe, jeśli przedsiębiorca:
1) jako pierwszy z uczestników porozumienia dostarczy Prezesowi UOKiK informację o istnieniu zakazanego porozumienia, wystarczającą do wszczęcia postępowania antymonopolowego, lub przedstawi, z własnej inicjatywy, dowód umożliwiający wydanie decyzji o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję - pod warunkiem jednak, że Prezes UOKiK nie posiadał w tym czasie takich informacji i dowodów,
2) współpracuje w pełnym zakresie z Prezesem Urzędu w toku postępowania,
3) zaprzestał uczestnictwa w porozumieniu nie później niż w dniu poinformowania o istnieniu porozumienia lub przedstawienia dowodu,
4) nie był inicjatorem zawarcia porozumienia i nie nakłaniał innych przedsiębiorców do uczestnictwa w nim.
Przedsiębiorcy, którzy tych warunków nie spełniają, mogą liczyć na złagodzenie kary. Muszą jednak z własnej inicjatywy przedstawić Prezesowi UOKiK dowód, który w istotny sposób przyczyni się do wydania decyzji oraz zaprzestać uczestnictwa w porozumieniu nie później niż w momencie przedstawienia tego dowodu.
Z programu łagodzenia kar w zamian za informacje (tzw. leniency) skorzystała jedna ze spółek, która była uczestnikiem porozumienia cenowego zainicjowanego przez producenta wędlin. W trakcie postępowania przekazała m.in. wiadomości elektroniczne świadczące o zmowie, zestawienie stosowanych cen sprzedaży i zakupu oraz marż, a także przedstawiła informacje dotyczące charakteru i mechanizmu działania porozumienia. UOKiK odstąpił od nałożenia na tę spółkę kary. Na pozostałych uczestników zmowy nałożono kary od ponad 300.000 zł do prawie 5.000.000 zł.
Niedozwolony charakter porozumień
Porozumienia dotyczące cen są niedozwolone, jeśli ich celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku. Z art. 6 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów wynika wprost, że niedozwolone porozumienia mogą polegać w szczególności na ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów.
Dla ukarania uczestników zmowy nie ma potrzeby udowadniania, że faktycznie doszło do naruszenia reguł konkurencji. Wystarczy, że celem porozumienia było ograniczenie konkurencji. Zmowy nie muszą mieć sformalizowanego charakteru - często porozumienia cenowe są uzgadniane ustnie, podczas spotkań. Dlatego tak pomocne w ich rozbijaniu jest wykorzystywanie programu leniency, który pozwala rozbić solidarność uczestników zmowy. Kary nakładane są nawet na tych uczestników zmów cenowych, którzy je zaakceptowali, mimo iż później nie trzymali się przyjętych w zmowie zasad.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 16.02.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. nr 50, poz. 331 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
