Pracodawca, sporządzając świadectwo pracy, podaje w tym dokumencie m.in. informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Zakres tych uprawnień uległ ostatnio zmianie za sprawą dwóch nowelizacji Kodeksu pracy. Odpowiednio do tych zmian zostało znowelizowane rozporządzenie dotyczące sporządzania świadectwa pracy.
W stanie prawnym obowiązującym przed 23 maja 2023 r. świadectwo pracy, stanowiące załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie świadectwa pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1862 ze zm.), zawierało podobny katalog danych jak obecnie. W druku świadectwa wykazywało się więc m.in. korzystanie z urlopów z tytułu rodzicielstwa (z wyjątkiem urlopu macierzyńskiego, który mieści się w ogólnym okresie zatrudnienia wykazywanym w świadectwie).
Wykorzystanie urlopu rodzicielskiego było przedstawiane w ustępie 6 pkt 4 świadectwa pracy. Zamieszczenie informacji o tym urlopie jest wymagane (w poprzednim i obecnym stanie prawnym) wtedy, gdy pracownik ze względu na wiek dziecka mógłby korzystać z niego w kolejnym stosunku pracy. Podaje się wówczas wymiar urlopu i liczbę wykorzystanych części urlopu. Ponadto, w starej wersji świadectwa pracy wskazywało się urlop rodzicielski wykorzystany na podstawie art. 1821c § 3 K.p., tzw. luźną część urlopu rodzicielskiego. Była to część urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 16 tygodni, która nie musiała być wykorzystana bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu. Pracodawca wskazywał również podstawę prawną udzielenia urlopu rodzicielskiego, co miało związek z występowaniem (do 25 kwietnia 2023 r.) dwóch trybów udzielania tego urlopu, którym były przyporządkowane odrębne podstawy prawne.
Od 26 kwietnia br. weszła w życie obszerna nowelizacja Kodeksu pracy przyznająca pracownikom nowe uprawnienia. Wśród nich można wymienić prawo do urlopu opiekuńczego i zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika.
Pierwsze uprawnienie zostało uregulowane w art. 1731 K.p., zgodnie z którym pracownikowi przysługuje urlop opiekuńczy w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie:
która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
Do członka rodziny w rozumieniu art. 1731 K.p. zalicza się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. Wymiar urlopu opiekuńczego to 5 dni w roku kalendarzowym. Udziela się go w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Okres urlopu opiekuńczego jest wliczany do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Jest to jednak urlop bez prawa do wynagrodzenia.
Drugie uprawnienie, tj. zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jest unormowane w art. 1481 K.p. Przyznaje on pracownikowi prawo do 2 dni lub 16 godzin zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia za pracę. Wniosek o udzielenie zwolnienia jest wiążący dla pracodawcy, przy czym powinien on być złożony najpóźniej w dniu wykorzystania zwolnienia.
Należy nadmienić, że nieco wcześniej pojawiły się w Kodeksie pracy przepisy o pracy zdalnej (od 7 kwietnia 2023 r.). Wprowadziły one możliwość skorzystania przez pracownika z tzw. okazjonalnej pracy zdalnej, w wymiarze do 24 dni w roku kalendarzowym.
Wszystkie omówione wcześniej uprawnienia, tj. urlop opiekuńczy, zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych i prawo do korzystania z okazjonalnej pracy zdalnej, cechują się tym, że przysługują w określonym wymiarze w danym roku kalendarzowym. W związku z tym niekiedy była sygnalizowana wątpliwość, czy wymiar ten jest ustalany - w obrębie danego roku kalendarzowego - łącznie u wszystkich pracodawców, u których pracownik był zatrudniony w tym roku.
Nowelizacja rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie świadectwa pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 912) daje jednoznaczną odpowiedź na to pytanie. Z nowego brzmienia formularza świadectwa pracy obowiązującego od 23 maja br. wynika bowiem, że roczny wymiar urlopu opiekuńczego, wspomnianego zwolnienia od pracy oraz okazjonalnej pracy zdalnej jest zliczany u wszystkich pracodawców, u których pracownik był zatrudniony w danym roku. Z tego względu zapisy dotyczące wymiaru danego uprawnienia, wykorzystanego przez pracownika w roku ustania stosunku pracy, muszą pojawić się w treści świadectwa (patrz: Przykład nowych/zmienionych zapisów w świadectwie pracy). Jest to konieczne dla prawidłowego ustalenia wymiaru uprawnienia u nowego pracodawcy.
 |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
