Poważne zachorowanie okolicznością uzasadniającą wypłatę części środków zgromadzonych w PPK

1) Pracownik będący uczestnikiem PPK jest ciężko chory i czeka go długi oraz kosztowny proces leczenia. Czy może na ten cel wypłacić środki zgromadzone na rachunku w PPK?

Tak, o ile choruje na jedną z jednostek chorobowych wymienionych w ustawie o PPK. Wypłata dotyczy jednak tylko części, a nie całości, zgromadzonych w PPK oszczędności.

Uczestnik PPK może wnioskować o wypłatę do 25% środków zgromadzonych na rachunku uczestnika PPK w przypadku poważnego zachorowania tego uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka (art. 101 ust. 1 ustawy o PPK). Definicję poważnego zachorowania zawiera art. 2 ust. 1 pkt 23 ustawy o PPK i jest nią w przypadku uczestnika PPK:

• całkowita niezdolności do pracy w rozumieniu ustawy emerytalnej ustalona w formie orzeczenia przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską ZUS na okres co najmniej 2 lat lub
• umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności w rozumieniu ustawy o rehabilitacji ustalony w formie orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności na okres co najmniej 2 lat, lub
• niepełnosprawność osoby, która nie ukończyła 16 lat, w rozumieniu ustawy o rehabilitacji ustalona w formie orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, lub
• zdiagnozowanie jednej z następujących jednostek chorobowych: amputacja kończyny, bakteryjne zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych, wirusowe zapalenie mózgu, choroba Alzheimera, choroba Leśniowskiego-Crohna, choroba neuronu ruchowego (stwardnienie zanikowe boczne), choroba Parkinsona, dystrofia mięśniowa, gruźlica, niewydolność nerek, stwardnienie rozsiane, choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV), kardiomiopatia, nowotwór złośliwy, toczeń trzewny układowy, udar mózgu, utrata mowy, słuchu lub wzroku, wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub zawał serca.

2) Czy uczestnik PPK może dokonać wypłaty środków zgromadzony w PPK z tytułu poważnego zachorowania, jeśli zachorował przed przystąpieniem do PPK?

Tak. Dla skorzystania ze środków zgromadzonych w PPK w omawianym trybie nie ma znaczenia, kiedy doszło do poważnego zachorowania. Ustawodawca nie zastrzegł, że wniosek o ich wypłatę może zostać złożony wyłącznie przez uczestnika PPK, który zachorował w trakcie uczestnictwa w programie.

3) Czy dla wypłaty środków zgromadzonych w PPK w omawianym trybie ma znaczenia wiek uczestnika PPK?

Nie. Wiek uczestnika PPK nie ma znaczenia dla możliwości skorzystania z wypłaty środków zgromadzonych na rachunku PPK w razie poważnego zachorowania. Przy czym, jeśli uczestnik PPK ukończył 60. rok życia i rozpoczął już wypłatę środków z rachunku PPK, to skorzystanie z oszczędności w związku z poważnym zachorowaniem spowoduje konieczność ponownego ustalenia wysokości rat realizowanej już wypłaty.

4) Gdzie uczestnik PPK składa wniosek o wypłatę środków z tytułu poważnego zachorowania oraz czy i w jaki sposób ma udokumentować uprawniający go do tego stan zdrowia?

Uczestnik PPK składa wniosek o wypłatę środków z tytułu poważnego zachorowania do instytucji finansowej, z którą ma zawartą umowę o prowadzenie PPK. Zgodnie z art. 101 ust. 2 ustawy o PPK, do wniosku o wypłatę powinien dołączyć:

• orzeczenie o niezdolności do pracy/niepełnosprawności (wydane odpowiednio przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską ZUS albo zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności) lub
• zaświadczenie lekarza medycyny potwierdzające diagnozę wystąpienia jednostki chorobowej zakwalifikowanej jako poważne zachorowanie.

Wniosek ten może być złożony przez uczestnika PPK wielokrotnie, przy czym wielokrotna wypłata środków w związku z tym samym poważnym zachorowaniem nie może przekroczyć łącznie ogólnego limitu 25% zgromadzonych środków. 

Potwierdza to wyjaśnienie PFR Portal PPK zawarte w poradniku pt.: "PPK w praktyce: Korzystanie z oszczędności w PPK" (dostępnym na stronie internetowej www.mojeppk.pl). Czytamy w nim, że: "(...) Należy przyjąć przy tym zasadę, że jedno ze zdarzeń mieszczących się w katalogu »poważnego zachorowania« (jednej osoby) uzasadniać może tylko jedną wypłatę z rachunku PPK, dokonywaną jednorazowo albo w ratach. To oznacza, że ten sam uczestnik PPK może wypłacić do 25% zgromadzonych na rachunku PPK środków np. w przypadku zdiagnozowania u niego jednej z jednostek chorobowych wskazanych w ustawie o PPK, pomimo że wcześniej wypłacił już do 25% środków zgromadzonych na tym rachunku PPK w związku ze zdiagnozowaniem u niego innej z wymienionych jednostek chorobowych. (...)".

5) Czy wypłata środków z tytułu poważnego zachorowania dokonywana jest jednorazowo i czy podlega zwrotowi? W jakim terminie uczestnik PPK otrzyma te środki?

Wypłata środków zgromadzonych na rachunku PPK (25%) dokonywana jest, w zależności od wniosku uczestnika PPK, jednorazowo albo w ratach i nie podlega zwrotowi. Wypłata jednorazowa, a w przypadku wypłaty w ratach pierwsza rata, następuje w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia przez uczestnika PPK wniosku w tej sprawie (art. 101 ust. 3 ustawy o PPK).

6) Czy od kwoty wypłaconej z tytułu poważnego zachorowania jest pobierany podatek od zysków kapitałowych?

Nie. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 58c lit. b ustawy o pdof, wolne od podatku dochodowego są dochody z tytułu uczestnictwa w PPK, w rozumieniu ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, w związku z wypłatą środków zgromadzonych w pracowniczym planie kapitałowym, w przypadkach określonych w art. 97 ust. 1 ustawy o PPK, czyli m.in. w przypadku poważnego zachorowania uczestnika PPK (także jego małżonka lub dziecka).

Dodajmy, że wypłata z PPK w razie poważnego zachorowania nie jest związana z żadnymi kosztami dla uczestnika PPK (instytucja finansowa nie pobiera opłat za jej realizację).