Działalność kantorów internetowych wciąż nieuregulowana

Od wielu lat nie sfinalizowano prac legislacyjnych, by stworzyć odpowiednią regulację prawną dla działalności kantorów internetowych. Na problemy z ich funkcjonowaniem zwraca uwagę Ministerstwu Finansów Rzecznik Praw Obywatelskich.

Działalność kantorowa

Działalność kantorowa jest regulowaną działalnością gospodarczą polegającą na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży. Działalność ta wymaga wpisu do rejestru działalności kantorowej. Działalnością kantorową jest również działalność gospodarcza obejmująca kupno lub sprzedaż złota dewizowego lub platyny dewizowej.

Jak czytamy na stronie rządowego serwisu biznes.gov.pl: "Działalność polegająca na świadczeniu usług wymiany walut na odległość, z wykorzystaniem internetu do zawierania umów i przelewów bankowych do przyjmowania od klientów i dostarczania klientom środków pieniężnych, nie stanowi działalności kantorowej".

Przepisy Prawa dewizowego określają wymagania zarówno dla podmiotów, które chcą działalność kantorową wykonywać, jak i dla osób obsługujących klientów. Wymagania te nierozerwalnie wiążą się z koniecznością posiadania lokalu i jego wyposażenia spełniającego warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do bezpiecznego i prawidłowego wykonywania czynności bezpośrednio związanych z działalnością kantorową.

Działalność kantorową może wykonywać:

• osoba fizyczna, która nie została prawomocnie skazana za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej,
• osoba prawna oraz spółka niemająca osobowości prawnej, której żaden odpowiednio członek władz lub wspólnik nie został skazany za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej.

Przedsiębiorca musi uzyskać, z upływem każdego roku działalności, zaświadczenie o niekaralności za te przestępstwa.

Obowiązki przedsiębiorcy prowadzącego kantor

Przedsiębiorca, który wykonuje działalność kantorową, musi zapewnić:

• prowadzenie na bieżąco, w sposób trwały i ciągły oraz zgodny z przepisami, ewidencji wszystkich operacji powodujących zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej,
• prowadzenie, w godzinach działalności kantoru, ciągłego kupna i sprzedaży wartości dewizowych będących przedmiotem obrotu,
• wydawanie, w sposób zgodny z przepisami, dowodów kupna i sprzedaży, imiennych lub na okaziciela, przy każdej umowie kupna lub sprzedaży wartości dewizowych będących przedmiotem obrotu,
• lokal i jego wyposażenie spełniające warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do bezpiecznego i prawidłowego wykonywania czynności bezpośrednio związanych z działalnością kantorową.

Oznacza to, że kantor to miejsce wymiany walut, które ma swój lokal, fizyczną tablicę pokazującą kursy, okienko oraz pracownika. Wymiana walut w kantorze tradycyjnym odbywa się jedynie z wykorzystaniem gotówki. W kantorze internetowym transakcje odbywają się na odległość za pomocą przelewów on-line.

Kiedy zmiany w przepisach?

Problem działalności kantorów internetowych poza nadzorem pozostaje nierozwiązany od ponad dekady. Uwagę na tę kwestię zwraca również obecny Rzecznik Praw Obywatelskich. W 2024 r. RPO ponowił apel legislacyjny do Ministra Finansów o stworzenie odpowiedniej regulacji prawnej. Prace legislacyjne miały rozpocząć się w IV kwartale 2024 r.

Do Biura RPO wpłynęły kolejne niepokojące sygnały o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu kantorów internetowych. Obywatele wnieśli skargę na konkretny kantor, wskazując, że nie mogą uzyskać dostępu do środków pieniężnych, które zostały przesłane do przewalutowania. Sytuacja ta ponownie wzbudziła istotne obawy o bezpieczeństwo transakcji za pośrednictwem takich kantorów. W związku z tym pod koniec 2024 r. RPO ponownie poprosił Ministerstwo Finansów o szczegółowe informacje o aktualnym stanie prac legislacyjnych zmierzających do uregulowania działalności tych kantorów.

W odpowiedzi na pismo z dnia 24 października 2024 r. (znak: V.7106.178.2014.EG) RPO otrzymał informację, iż w Ministerstwie Finansów są prowadzone prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo dewizowe oraz niektórych innych ustaw. Niemniej w trakcie przeprowadzonych uzgodnień wewnętrznych projektu pojawiło się kilka rozbieżności stanowisk, które są obecnie analizowane i uzgadniane. Nie podlega dyskusji fakt, iż rynek wymiany walut musi być obsługiwany przez podmioty regulowane. W tym kontekście poinformowano, że pomimo trwającego procesu legislacyjnego związanego z projektem zmian w przepisach, równolegle we współpracy z Urzędem Komisji Nadzoru Finansowego, toczą się prace nad zaadresowaniem najpilniejszych kwestii związanych z prowadzeniem działalności przez podmioty świadczące usługi bezgotówkowej wymiany walut, czyli kantory internetowe. Projektowane są odpowiednie wymogi, w myśl których bezgotówkowa wymiana walut będzie mogła być dokonywana wyłącznie za pośrednictwem rachunków płatniczych w rozumieniu art. 2 pkt 25 ustawy o usługach płatniczych (Dz. U. z 2024 r. poz. 30 ze zm.). W efekcie działalność gospodarcza w zakresie usług takiej wymiany (tj. obecna działalność kantorów internetowych) będzie mogła być wykonywana wyłącznie przez dostawcę usług płatniczych w rozumieniu wspomnianej ustawy prowadzącego dla usługobiorcy bezgotówkowej wymiany walut taki rachunek płatniczy.