Dochodzenie należności w postępowaniu sądowym nie zawsze sprawdza się w przypadku mniejszych należności wobec wielu dłużników. Dlatego alternatywą może być korzystanie z rejestru dłużników, do którego wpisywać można zarówno przedsiębiorców, jak i osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Korzystanie z rejestru dłużników nie jest skomplikowane i nie wiąże się z wysokimi kosztami.
W przypadku przedsiębiorców stosujących sprzedaż z odroczonym terminem płatności częstym problemem jest dochodzenie drobnych należności, nieprzekraczających 1.500 zł, zwłaszcza gdy przedsiębiorca posiada wiele tego typu wierzytelności. Dobrym sposobem zmierzającym do odzyskania takich należności może być skorzystanie z tzw. rejestru dłużników. Wpisanie dłużnika do rejestru znacznie utrudnia mu zaciąganie zobowiązań i w praktyce może zmobilizować do dobrowolnej spłaty długu. Jeżeli nie przyniesie to oczekiwanego rezultatu, wierzyciel może podjąć decyzję o skierowaniu do sądu sprawy o zapłatę.
Rejestry dłużników prowadzone są na podstawie przepisów ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Reguluje ona m.in. zasady tworzenia i działania biur informacji gospodarczych (tzw. BIG-ów). Warunkiem przekazywania informacji do BIG-ów jest zawarcie umowy z konkretnym biurem. Warto bowiem podkreślić, iż BIG-i działają w formie spółek akcyjnych na zasadach konkurencji rynkowej, a wierzyciel ma możliwość współpracy z jednym lub kilkoma biurami, przy czym w praktyce zasadna jest współpraca z jednym z takich biur. O obowiązku zawarcia umowy jako warunku współpracy z biurem stanowi art. 12 przywołanej ustawy, przy czym pod rygorem nieważności powinna być ona zawarta na piśmie.
Wpisanie dłużnika do rejestru możliwe jest jedynie na zasadach określonych w ustawie. Różnią się one w zależności od tego, czy dłużnik jest konsumentem czy przedsiębiorcą. W tym pierwszym przypadku zasady wpisywania dłużników do rejestru określa art. 14 ustawy. Wpis możliwy jest, jeżeli zobowiązanie powstało z określonym w ustawie stosunkiem prawnym, w tym w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki, lub roszczeń wynikających z umów o:
1) świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych,
2) przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej,
3) dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego,
4) dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków,
5) wywóz nieczystości,
6) dostarczanie energii cieplnej.
Dodatkowo warunkiem wpisania dłużnika będącego konsumentem do rejestru jest wysokość wierzytelności, która musi przekraczać 200 zł, a zobowiązanie musi być wymagalne co najmniej od 30 dni (jest to zatem minimalny okres od upływu terminu płatności). Ponadto zobowiązanie nie może być przedawnione. Ostatnia przesłanka to upływ co najmniej miesiąca od wysłania przez wierzyciela dłużnikowi wezwania do zapłaty na prawidłowy adres dłużnika. Z wezwania tego musi wynikać, że brak zapłaty będzie skutkował wpisaniem dłużnika do rejestru, wraz z podaniem jego firmy i adresu siedziby. Przy czym wierzyciel może przekazywać do biura, co do zasady, informacje dotyczące swoich dłużników, a nie osób posiadających zaległości na rzecz podmiotów trzecich.
W przypadku dłużników niebędących konsumentami, a więc dłużników zaciągających zobowiązania w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową, reguły wpisywania ich do rejestru są odmienne i wynikają z art. 15 ustawy. Tego rodzaju zobowiązanie, aby zostało wpisane do rejestru, musi pochodzić z określonego stosunku prawnego, przy czym może to być także działalność gospodarcza. Ponadto łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika niebędącego konsumentem wobec wierzyciela powinna wynosić co najmniej 500 zł oraz muszą być one wymagalne od co najmniej 30 dni.
Podobnie jak w przypadku konsumenta przed wpisaniem dłużnika do rejestru, również należy mu doręczyć wezwanie do zapłaty do rąk własnych lub na prawidłowy adres, tj. wskazany przez niego adres do doręczeń lub adres prowadzenia działalności gospodarczej. W celu umożliwienia łatwiejszego wpisywania dłużników do rejestru istnieje także możliwość wykonania obowiązku doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty za pośrednictwem poczty elektronicznej, jeśli taki sposób doręczeń przewiduje umowa pomiędzy stronami. Od momentu wezwania dłużnika do zapłaty do momentu wniosku o wpis musi upłynąć minimum miesiąc.
Dłużnik wpisany do rejestru dłużników do czasu wykreślenia z tego rejestru nie jest wiarygodnym partnerem dla banków czy instytucji pożyczkowych.
Rejestry dłużników służą zabezpieczeniu uczestników rynku przed niesolidnymi dłużnikami, mają jednak przede wszystkim skłaniać dłużników do terminowej spłaty zobowiązań, a także mobilizować ich do regulowania zaległych należności. Nie pełnią dodatkowej funkcji represyjnej, dlatego dłużnik po spłacie zobowiązania powinien zostać wykreślony z rejestru. W tym celu wierzyciel po otrzymaniu zapłaty powinien w terminie 14 dni wystąpić do BIG-u z wnioskiem o wykreślenie dłużnika.
|
"Co do zasady wierzyciel, który przekazuje do biura informacji gospodarczych informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika, nie postępuje bezprawnie, jeżeli działa na podstawie i w zgodzie z ustawą o udostępnianiu informacji gospodarczej i wymianie danych gospodarczych. Jego postępowanie mieści się bowiem w ramach obowiązującego porządku prawnego". Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 2 września 2016 r., sygn. akt I ACa 283/16 |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 9.04.2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2018 r. poz. 470 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
