Facebook

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Firma  »  Spółki  »   Bezpieczny zakup przedsiębiorstwa
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Bezpieczny zakup przedsiębiorstwa

Gazeta Podatkowa nr 54 (1825) z dnia 8.07.2021
Paweł Cierkoński

Zbycie przedsiębiorstwa nie jest formą doskonałą przeniesienia substratu prowadzonej działalności gospodarczej. Aby zminimalizować ryzyko związane z nabywanym przedsiębiorstwem, należy odpowiednio zbadać jego stan i w drodze zawarcia odpowiedniej umowy zapewnić sobie wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa do momentu przejścia jego składników na nabywcę.

Zbycie przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części jest stosowane najczęściej, gdy w drodze dopuszczalnych prawem zabiegów transformacji form prowadzenia działalności gospodarczej nie można przenieść działalności na podmiot trzeci. Rozwiązania stosunkowo proste, jak np. zbycie wszystkich udziałów w spółce z o.o. czy połączenie spółek, nie mogą być stosowane np. przy łączeniu działalności prowadzonej przez spółkę z o.o. i jednoosobowego przedsiębiorcę czy przy przekształcaniu spółdzielni w spółkę. Wtedy m.in. właśnie trzeba korzystać z formuły zbycia przedsiębiorstwa.

Odpowiedzialność nabywcy

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej, dość szeroko zdefiniowanym w art. 551 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). Umowa mająca za przedmiot przedsiębiorstwo z zasady odnosi się do wszystkich jego składników (art. 552 K.c.). Pozwala to nabyć wszystkie składniki przedsiębiorstwa bez konieczności ich szczegółowego wymieniania. Nabywca przedsiębiorstwa ponosi jednak ze zbywcą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania cywilnoprawne i pracownicze związane z przedsiębiorstwem oraz za zaległości publicznoprawne związane z prowadzoną działalnością gospodarczą na zasadach wynikających z art. 554 K.c., art. 231 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320) i art. 112 Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.).


Z uwagi na ryzyko poniesienia odpowiedzialności za zobowiązania i zaległości nabywca powinien dokładnie przygotować nabycie przedsiębiorstwa.

Zbadanie stanu

Punktem wyjścia do analizy stanu przedsiębiorstwa jest sprawozdanie finansowe sporządzone na określony moment poprzedzający nabycie. Sprawozdanie finansowe należy poddać ocenie wykwalifikowanego podmiotu, w szczególności biegłego rewidenta. W tym celu zbywca przedsiębiorstwa powinien upoważnić wskazane przez nabywcę osoby do wglądu do całości swej dokumentacji księgowej i kadrowej (z zachowaniem przepisów o ochronie danych osobowych). Pozwoli to w szczególności zweryfikować stan zobowiązań związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa oraz rzeczywistą wartość należności dotyczących prowadzonej działalności.

Zarówno zbywca, jak i nabywca powinni również rozważyć skorzystanie z usług rzeczoznawcy majątkowego, który ustali wartość rynkową nieruchomości i ruchomości wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Ich wartość księgowa (m.in. w odniesieniu do środków trwałych całkowicie zamortyzowanych) może znacznie różnić się od ich wartości rynkowej. Ostatecznie to wartość rynkowa składników przedsiębiorstwa będzie wpływać na cenę transakcyjną.

Zmiana wartości przedsiębiorstwa

Pomiędzy dniem ustalenia wartości przedsiębiorstwa w opisany wcześniej sposób a dniem finalizowania całej operacji mogą upłynąć miesiące. W tym czasie działalność jest kontynuowana, co może powodować wzrost zobowiązań czy spadek wartości aktywów. Z uwagi na to nabywca powinien zadbać o zabezpieczenie swoich interesów.

W tym celu strony mogą postanowić, że pierwotnie ustalona cena transakcyjna zostanie skorygowana o ewentualną kwotę odpowiadającą zmianie wartości przedsiębiorstwa na dzień zbycia. Ponadto strony mogą zdecydować, że nabywca zachowa kontrolę albo co najmniej będzie miał wpływ na prowadzenie przedsiębiorstwa do czasu sfinalizowania transakcji. W szczególności zarząd spółki czy spółdzielni zostanie rozszerzony o wskazaną przez nabywcę osobę. W grę wchodzi również udzielenie prokury osobie związanej z nabywcą. Nabywca może też uzyskać uprawnienie do zatwierdzania bardziej istotnych czynności dokonywanych przez zbywcę w okresie przejściowym.

Umowa przedwstępna

Kwestie funkcjonowania przedsiębiorstwa w okresie przed transakcją, korekty pierwotnie ustalonej ceny w związku ze zmianą stanu przedsiębiorstwa czy sprawy związane z wpływem nabywcy na prowadzenie przedsiębiorstwa do czasu nabycia powinny zostać uregulowane w umowie przedwstępnej. W takiej umowie należy uregulować również kwestię sposobu zapłaty ceny.

Z racji ponoszonej przez nabywcę i zbywcę odpowiedzialności za zobowiązania cywilnoprawne i zaległości publicznoprawne związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa umowa powinna gwarantować, że dojdzie do wygaśnięcia tych długów. W szczególności w umowie przedwstępnej strony mogą postanowić, że środki uiszczone tytułem zaliczki czy zadatku zostaną przeznaczone na pokrycie zobowiązań. Warto, aby umowa przedwstępna sprzedaży przedsiębiorstwa miała formę z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa

Nieco inaczej trzeba przygotować się do nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczony do realizacji określonych zadań, który mógłby stanowić określone przedsiębiorstwo (np. działalność handlowa w sklepie detalicznym przedsiębiorcy, który poza tym zajmuje się inną działalnością usługową). Problem pojawia się, gdy wyodrębnienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie ma charakteru finansowego, w szczególności gdy nie jest prowadzona dla niej oddzielna rachunkowość. W konsekwencji może nie być jasne, które składniki wchodzą w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa i które zobowiązania są z nim związane.

W takiej sytuacji strony powinny dodatkowo zadbać o bardzo szczegółowe przedstawienie składników zorganizowanej części przedsiębiorstwa i związanych z nim zobowiązań. W grę wchodzi również podział niektórych zobowiązań, np. tych, które mają związek z całością prowadzonej przez zbywcę działalności.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Spółki - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.