Jedną z metod inwentaryzacji jest inwentaryzacja w drodze spisu z natury. Spis z natury polega na ustaleniu przez pomiar rzeczywistego ilościowego i jakościowego stanu zapasów na określony dzień, jego wycenie, porównaniu z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnieniu i rozliczeniu ewentualnych różnic. Przedmiotem inwentaryzacji przeprowadzonej drogą spisu z natury są m.in. towary, których spis przeprowadza się w terminach przewidzianych w ustawie o rachunkowości.
Stwierdzone podczas spisu z natury różnice między stanem rzeczywistym określonych składników zapasów a ich stanem wykazanym w bieżącej ewidencji księgowej, wymagają wyjaśnienia i rozliczenia. Mogą to być różnice ilościowe (niedobory lub nadwyżki) bądź jakościowe (szkody). Z nadwyżką inwentaryzacyjną mamy do czynienia wtedy, gdy stwierdzony w drodze spisu z natury rzeczywisty stan majątku jest wyższy od stanu ewidencyjnego, czyli stanu pochodzącego z ksiąg rachunkowych. Powstałe nadwyżki inwentaryzacyjne do czasu wyjaśnienia przyczyn ich powstania ujmuje się w księgach rachunkowych na koncie 24-1/1 "Rozliczenie nadwyżek".
|
Ewidencja księgowa ujawnienia nadwyżki inwentaryzacyjnej towarów 1. PK - ujawnienie nadwyżki towarów: - Wn konto 33 "Towary", 2. PK - ujęcie odchyleń od cen ewidencyjnych przypadających na nadwyżkę towarów, jeśli ewidencja towarów prowadzona jest w cenach różniących się od cen zakupu (nabycia): - Wn/Ma konto 34-2 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów", |
Zwracamy uwagę, że problemy merytoryczne i organizacyjne powstające przy przeprowadzaniu inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów opisuje szczegółowo stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów, zwane dalej stanowiskiem w sprawie inwentaryzacji zapasów. W świetle wyjaśnień zawartych w pkt 82-86 tego stanowiska, ustalone drogą spisu z natury ilościowe stany zapasów wycenia księgowy na podstawie sprawdzonych arkuszy spisowych przekazanych przez przewodniczącego komisji inwentaryzacyjnej. Przedmiotem wyceny jest każdy składnik zapasów będący własnością jednostki. Wycena spisu z natury następuje albo na arkuszach spisowych, co dotyczy zwłaszcza zapasów objętych tylko ewidencją wartościową lub nieobjętych w ogóle ewidencją księgową, albo w zestawieniach zbiorczych, co najczęściej dotyczy zapasów objętych bieżącą ewidencją ilościową lub ilościowo-wartościową.
Do wyceny składników zapasów ustalonych drogą spisu z natury i wykazanych w arkuszach spisowych lub zestawieniach zbiorczych, stosuje się w przypadku prowadzenia księgowej ewidencji zapasów:
a) ilościowo-wartościowej (art. 17 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachunkowości) lub tylko wartościowej (art. 17 ust. 2 pkt 3 ustawy o rachunkowości) - ceny zastosowane w tej ewidencji, a więc ceny rzeczywiste ustalone na poziomie cen nabycia lub zakupu bądź kosztów wytworzenia, albo stałe ceny ewidencyjne, albo ceny sprzedaży,
b) wyłącznie ilościowej lub nieobjęcia zapasów ewidencją księgową (art. 17 ust. 2 odpowiednio pkt 2 i 4 ustawy o rachunkowości) dla:
Ponadto wyceniając składniki zapasów, wykazane w arkuszach spisu z natury lub zestawieniach zbiorczych, stosuje się jedno z dwóch rozwiązań:
1) wycenia się wszystkie składniki zapasów wykazane w poszczególnych pozycjach arkuszy lub zestawień zbiorczych, stosując ceny jednostkowe, o których mowa wyżej,
2) w jednostkach, które prowadzą ewidencję ilościowo-wartościową można ograniczyć wycenę do stwierdzonych różnic inwentaryzacyjnych między ilością ustaloną podczas spisu a ilością wynikającą z księgowej ewidencji składników, których te różnice dotyczą.
Księgowy porównuje wykazane w arkuszach spisowych lub zestawieniach zbiorczych stany wynikające ze spisu z natury ze stanami ewidencji księgowej przeniesionymi do arkuszy spisowych lub zestawień zbiorczych. Sposób porównania wyników spisu z natury z danymi ewidencji księgowej zależy od przyjętej przez jednostkę metody ewidencji zapasów. Następnie sprawdzone i kompletne zestawienia różnic księgowy przekazuje przewodniczącemu komisji inwentaryzacyjnej.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
