Przedsiębiorca, który jest niezdolny do pracy z powodu choroby przez część miesiąca, nie zawsze płaci niższe składki do ZUS. Składki pomniejszone o dni choroby zapłaci tylko w przypadku, gdy spełni ku temu wymagane warunki.
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność opłacają za siebie składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty. Tak wynika z art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Jednak zgodnie z tym przepisem zaproponowana przez nie kwota nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W 2024 r. ta minimalna podstawa wynosi 4.694,40 zł.
Niektóre osoby prowadzące działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych mogą opłacać za siebie składki na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru niż ww. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, tj.
Przedsiębiorca może pomniejszyć kwotę najniższej podstawy wymiaru składek tylko w ściśle określonych przypadkach. Sytuacje, w których ma on do tego prawo, zostały wymienione w art. 18 ust. 9 i ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tymi przepisami podstawę tę przedsiębiorca może pomniejszyć tylko wtedy, gdy:
Zatem w przypadku niezdolności przedsiębiorcy do pracy z powodu choroby warunkiem koniecznym do skorzystania przez niego z możliwości pomniejszenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest nie tyle samo przebywanie przez niego na zwolnieniu lekarskim w związku z chorobą, co spełnianie warunków do przyznania zasiłku chorobowego z tego tytułu.
Na marginesie warto zaznaczyć, że przedsiębiorca ma prawo do zasiłku chorobowego wówczas, gdy podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu nieprzerwanie przez okres 90 dni (z wyjątkiem niektórych osób, którym prawo do zasiłku chorobowego przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego).
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne chory przedsiębiorca (z prawem do zasiłku) pomniejsza w sposób proporcjonalny. Dokonuje tego, dzieląc pełną podstawę wymiaru (należną za cały miesiąc) przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni, za które w danym miesiącu nie posiadał prawa do zasiłku.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorca ustala w zależności od tego, w jakiej formie opłaca podatek dochodowy od firmowych przychodów. Gdy przedsiębiorca choruje, to nie pomniejsza podstawy wymiaru składki zdrowotnej, nawet wtedy, gdy pobiera z tego tytułu zasiłek chorobowy. Składka zdrowotna jest bowiem miesięczna i niepodzielna (art. 79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej...).
Oznacza to więc, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność jest zobowiązana do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne naliczonej od podstawy wymiaru w pełnej kwocie, także w miesiącu, w którym za część miesiąca (lub cały miesiąc) pobierała zasiłek.
Jeżeli z tytułu prowadzenia działalności przedsiębiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, to oprócz składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne opłaca on za siebie również składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy (o ile nie ma ukończonych 55 lat - w przypadku kobiety i 60 lat - w przypadku mężczyzny). Składki na te fundusze opłaca w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne. Ustala się je od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez stosowania rocznego ich ograniczenia, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (w 2024 r.: od stycznia do czerwca - 4.242 zł, a od lipca do grudnia - 4.300 zł).
Zatem przedsiębiorca, który pobrał za część miesiąca zasiłek chorobowy, składki na FP i FS opłaca od pomniejszonej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
|
Przykład Pani Anna (w wieku 39 lat) prowadzi działalność gospodarczą. Od firmowych przychodów opłaca zryczałtowany podatek dochodowy. Składki społeczne opłaca za siebie od podstawy wymiaru wynoszącej 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W okresie od 4 do 17 czerwca 2024 r. była niezdolna do pracy z powodu choroby i przedłożyła na tę okoliczność w ZUS zaświadczenie lekarskie. Osoba ta posiada 90-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. ZUS wypłaci jej więc zasiłek chorobowy za ten okres. Za czerwiec 2024 r. składki na ubezpieczenia społeczne powinna naliczyć od podstawy wymiaru nie niższej niż 2.503,68 zł, tj. 4.694,40 zł : 30 dni czerwca × 16 dni czerwca, za które nie ma prawa do zasiłku. Od tej samej kwoty naliczy za siebie składki na FP i FS. Zakładamy, że łączny przychód z prowadzonej działalności gospodarczej na koniec czerwca nie przekroczy 60.000 zł. W związku z tym składkę zdrowotną za czerwiec 2024 r. naliczy za siebie od podstawy wymiaru w kwocie 4.660,71 zł (składka wyniesie 419,46 zł). |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497)
Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
