Obecnie status jednostki mikro przysługuje określonym podmiotom jedynie po spełnieniu wskazanych w ustawie o rachunkowości warunków. Nie dotyczy to jednak uproszczeń stosowanych przez jednostkę mikro w zakresie sprawozdawczości finansowej. Nadal o przyjęciu uproszczeń w sprawozdawczości decyduje organ zatwierdzający poprzez podjęcie odpowiedniej decyzji lub uchwały - w zależności od formy prawnej jednostki mikro.
Obecnie obowiązującą definicję jednostki mikro wprowadzono na mocy ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 1863). Po zmianach wprowadzonych nowelizacją, zgodnie z nowym art. 3 ust. 1 pkt 1a ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.), jednostką mikro jest jednostka, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą - w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczyła co najmniej 2 z następujących 3 wielkości:
a) 2.000.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
b) 4.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
c) 10 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty
- przy czym jednostka traci status jednostki mikro, jeżeli w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyła co najmniej 2 z 3 tych wielkości.
Co istotne, podmiot nabywa status jednostki mikro "automatycznie", jedynie po spełnieniu wymienionych warunków. Organ zatwierdzający nie musi już więc decydować o przyjęciu lub nie statusu jednostki mikro.
Organ zatwierdzający jednostki mikro może zdecydować o sporządzeniu uproszczonego bilansu (por. art. 46 ust. 5 pkt 4 ustawy o rachunkowości) oraz rachunku zysków i strat (por. art. 47 ust. 4 pkt 4 ustawy) według załącznika nr 4. Kolejnym uproszczeniem jest niesporządzanie informacji dodatkowej, pod warunkiem, że przygotowane zostaną informacje uzupełniające do bilansu określone w załączniku nr 4 (por. art. 48 ust. 3 ustawy). Ponadto jednostka mikro zobowiązana do sporządzenia sprawozdania z działalności może nie sporządzać tego sprawozdania, jeżeli w informacji dodatkowej lub jako informacje uzupełniające do bilansu zaprezentuje informacje dotyczące nabycia udziałów (akcji) własnych (por. art. 49 ust. 4 ustawy). Gdy sprawozdanie z działalności będzie sporządzane, może w nim nie wykazywać kluczowych niefinansowych wskaźników efektywności związanych z działalnością jednostki oraz informacji dotyczących zagadnień pracowniczych i środowiska naturalnego (por. art. 49 ust. 6 ustawy). Jednostki mikro nie mają obowiązku sporządzania zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych (art. 45 ust. 3 ustawy), mogą je sporządzić dobrowolnie. Zatem w tej kwestii organ zatwierdzający nie musi podejmować decyzji o ich niesporządzaniu.
Nadal o stosowaniu przez jednostkę mikro uproszczonego wzoru sprawozdania finansowego z załącznika nr 4 do ustawy o rachunkowości dedykowanego dla takich podmiotów (ewentualnie z załącznika nr 5 - dla jednostek małych) decyduje organ zatwierdzający. Zatem może być tak, że jednostka będzie korzystała z uproszczeń ewidencyjnych i w zakresie wyceny właściwych dla jednostek mikro, ale gdy jej organ zatwierdzający nie zdecyduje o sporządzaniu uproszczonego sprawozdania finansowego, będzie ona przygotowywała sprawozdanie według załącznika nr 1 do ustawy.
Zmienione przepisy dotyczące uproszczeń dla jednostek mikro mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2023 r. Jak wynika z art. 14 ust. 9 ustawy zmieniającej, podjęte przez organ zatwierdzający przed dniem wejścia w życie tej ustawy (1 stycznia 2025 r.) decyzje w sprawie sporządzania uproszczonych sprawozdań pozostają w mocy do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się w okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. Nasze Wydawnictwo zapytało Ministerstwo Finansów, czy w związku z tym jednostki mają obowiązek czy prawo stosowania starych decyzji. W odpowiedzi z dnia 27 stycznia 2025 r. Ministerstwo Finansów wskazało, że jednostka, która korzystała z określonych uproszczeń sprawozdawczych na podstawie decyzji organu zatwierdzającego podjętej przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej i dalej ma prawo do korzystania z tych uproszczeń, nie ma obowiązku podjęcia uchwały w sprawie stosowania tych uproszczeń sprawozdawczych w odniesieniu do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się w okresie od 1 stycznia 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. Podjęcie przez organ zatwierdzający nowej uchwały/decyzji będzie konieczne w przypadku, gdy jednostka chciałaby zmienić zakres dotychczas stosowanych uproszczeń sprawozdawczych.
Z uproszczeń sprawozdawczych dla jednostki mikro mogą korzystać także przedsiębiorstwa w spadku (por. art. 2 ust. 1 pkt 2a ustawy o rachunkowości), bez względu na ich sumę aktywów bilansu, przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz średnioroczne zatrudnienie - do dnia wskazanego w art. 3 ust. 1i ustawy o rachunkowości, gdy wcześniej korzystały z tych uproszczeń.
Jak wynika z nowego art. 80 ust. 4 ustawy o rachunkowości, nieprowadzące działalności gospodarczej związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze itp., które wcześniej mogły przyjąć status jednostki mikro (gdy ich organ zatwierdzający podjął decyzję w tej sprawie) nie mogą już być jednostkami mikro. Jednak mają one prawo stosować uproszczenia w sprawozdawczości dla jednostek mikro. Podmioty te nie mogą już ustalonej w rachunku zysków i strat różnicy pomiędzy przychodami a kosztami odnosić na zwiększenie odpowiednio przychodów lub kosztów w następnym roku obrotowym albo na zwiększenie kapitału (funduszu) podstawowego. Bez względu na to, czy dany podmiot prowadzi działalność gospodarczą, czy nie, w taki sam sposób prezentuje w rachunku zysków i strat według załącznika nr 4 do ustawy o rachunkowości, wynik finansowy netto (zysk/stratę netto). Wprowadzono zmianę w załączniku nr 4 do ustawy o rachunkowości w tym zakresie, począwszy od sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2023 r.
Uchwała dotycząca sporządzenia uproszczonego sprawozdania finansowego dla jednostki mikroSpółka z o.o. spełnia przewidziane w ustawie o rachunkowości warunki dla jednostki mikro (wcześniej nie sporządzaliśmy uproszczonych sprawozdań). Czy jeśli zamierza przygotować sprawozdanie finansowe za 2024 r. w formie uproszczonej według załącznika nr 4 do tej ustawy, jej wspólnicy muszą podjąć stosowną uchwałę? Jeśli tak, to do kiedy należy ją podjąć? Sporządzenie sprawozdania finansowego z zastosowaniem uproszczeń dla jednostki mikro jest możliwe jednie, gdy jej organ zatwierdzający podejmie w tej sprawie odpowiednią decyzję/uchwałę. Zatem w przypadku spółki z o.o., o której mowa w pytaniu, jej wspólnicy, którzy są organem zatwierdzającym, powinni podjąć uchwałę dotyczącą przygotowania sprawozdania finansowego według załącznika nr 4 do ustawy o rachunkowości. Jeżeli organ zatwierdzający nie podejmie decyzji o stosowaniu uproszczeń w zakresie sprawozdania finansowego, to spółka, pomimo spełnienia wymogów dla jednostki mikro, będzie musiała sporządzić sprawozdanie finansowe według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. W treści uchwały w sprawie przyjęcia uproszczonych zasad sporządzania sprawozdań finansowych przewidzianych dla jednostek mikro trzeba wskazać konkretnie wybrane przez jednostkę uproszczenia w sprawozdawczości. Z uchwały powinno wynikać, czy dotyczy tylko jednego sprawozdania finansowego, do którego się odnosi, czy wszystkich sprawozdań finansowych za lata, w których jednostka będzie spełniała warunki dla jednostki mikro (przykład). W ustawie o rachunkowości nie wskazano wprost, w jakim terminie należy podjąć taką uchwałę. Jednak ponieważ uproszczenia te dotyczą sprawozdania finansowego, ostateczny termin na jej podjęcie wyznacza dzień sporządzenia sprawozdania. W dacie faktycznego sporządzenia sprawozdania finansowego spółka z o.o. powinna dysponować uchwałą organu zatwierdzającego o przyjęciu zastosowanych w tym sprawozdaniu określonych uproszczeń przewidzianych dla jednostek mikro.
Czy jednostka mikro może sporządzić sprawozdanie finansowe dla jednostki małej?Spółka jawna jest jednostką mikro. Czy może ona sporządzić uproszczone sprawozdanie finansowe dedykowane dla jednostek małych, tj. według załącznika nr 5 do ustawy o rachunkowości? Spółka jawna spełniająca definicję jednostki mikro może sporządzić sprawozdanie finansowe według załącznika nr 5 do ustawy o rachunkowości dedykowanego dla jednostki małej, jeśli jej wspólnicy, tj. organ zatwierdzający, podejmą uchwałę o sporządzaniu sprawozdania finansowego według załącznika nr 5. Decyzję dotyczącą uproszczeń stosowanych w sprawozdawczości finansowej podejmuje organ zatwierdzający, którym w przypadku spółki jawnej są wspólnicy. W spółce jawnej, która spełnia wymogi dla jednostki mikro, wspólnicy mogą podjąć uchwałę o sporządzaniu uproszczonego sprawozdania finansowego według załącznika nr 4, czyli dla jednostek mikro, albo według załącznika nr 5, tj. właściwego dla jednostki małej. Mówi o tym wprost art. 49c ust. 2 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem jednostka mikro może sporządzać sprawozdanie finansowe z zastosowaniem uproszczeń dla jednostki małej, przy czym przepisy art. 46 ust. 5 pkt 5, art. 47 ust. 4 pkt 5 lub art. 48 ust. 4 ustawy o rachunkowości stosuje się odpowiednio. Decyzję o zastosowaniu tych uproszczeń podejmuje organ zatwierdzający. |
|||||||||
| ||||||||||||
|
||||||||||||
