Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księgi rachunkowe  »   Trwałe odłączenie części środka trwałego w celu jej sprzedaży
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Trwałe odłączenie części środka trwałego w celu jej sprzedaży

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 14 (470) z dnia 20.07.2018

Posiadamy środek trwały amortyzowany od kilku lat. Zamierzamy sprzedać część tego środka trwałego. Środek trwały po odłączeniu tej części nadal będzie użytkowany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jak ująć te operacje w księgach rachunkowych?

Przepisy ustawy o rachunkowości nie precyzują jak przeprowadzić likwidację części środka trwałego. Wskazówki dotyczące ewidencji tych zdarzeń zawierają postanowienia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe" (KSR nr 11). Regulacje dotyczące tego zagadnienia zawarte w standardzie różnią się jednak od rozwiązań podatkowych. Ewidencja księgowa likwidacji części środka trwałego w zależności od tego, czy jednostka stosuje zasady określone w KSR nr 11, czy też zasady określone w przepisach podatkowych, będzie przebiegać inaczej. Przy czym, stosując rozwiązania przyjęte w KSR nr 11, dalszą amortyzację środka trwałego jednostka będzie zobowiązana rozliczać dwutorowo, tj. osobno dla celów bilansowych i podatkowych.
1. Trwałe odłączenie części środka trwałego według prawa bilansowego

Ustawa o rachunkowości nie odnosi się do zagadnienia trwałego odłączenia części środków trwałych. Szczegółowe wskazówki w tym zakresie zawiera KSR nr 11. Według art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości w sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować krajowe standardy rachunkowości (KSR), a w przypadku ich braku, mogą stosować Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR). Postanowienia krajowych standardów rachunkowości jednostki mogą stosować na zasadzie dobrowolności (jest to prawo a nie obowiązek). Jeżeli jednak jednostka, ujawni w sprawozdaniu finansowym stosowanie KSR, jako jej zasad (polityki) rachunkowości, to zobowiązuje się stosować wszystkie dotyczące jej standardy, w sprawach nieuregulowanych ustawą o rachunkowości.

W świetle postanowień KSR nr 11, obiekt inwentarzowy, oprócz własnego środka trwałego, który tworzą jego części składowe, może obejmować także części dodatkowe i części peryferyjne w szczególności, jeśli są one z nim związane w sposób trwały fizycznie lub na podstawie przepisów prawa (por. pkt 5.2 KSR nr 11). Części dodatkowe i peryferyjne, odmiennie niż części składowe, mogą być dołączane do środka trwałego już po jego przyjęciu do użytkowania, odłączane od środka trwałego po przyjęciu go do użytkowania lub przełączane między różnymi środkami trwałymi (por. pkt 4.21 KSR nr 11). Część składowa jest nieodłącznym elementem środka trwałego warunkującym jego użytkowanie (np. silnik w samochodzie, fundament pod budynek, płyta główna w zespole komputerowym). Z kolei część dodatkowa (dodatkowe wyposażenie) jest elementem środka trwałego, który zwiększa jego walory użytkowe, ale nie jest niezbędny do jego funkcjonowania lub nie powoduje ograniczenia w jego użytkowaniu. Część dodatkowa wchodzi fizycznie w skład środka trwałego lub jest z nim w inny sposób trwale związana (fizycznie lub prawnie). Jest ona ujmowana w wartości księgowej brutto środka trwałego, z którym jest związana, gdyż sama nie może być uznana za kompletny składnik aktywów (np. klimatyzacja lub radio w samochodzie). Część peryferyjna, jest natomiast elementem fizycznie (konstrukcyjnie) niewchodzącym w skład środka trwałego, który realizuje samodzielnie określone funkcje użytkowe. Część peryferyjna nie warunkuje możliwości użytkowania środka trwałego, z którym ma być powiązana, a jej brak nie ogranicza jego właściwości użytkowych. Część peryferyjna zależnie od decyzji jednostki oraz postanowień zawartych w KŚT może stanowić odrębny środek trwały lub wchodzić w skład środka trwałego, z którym jest powiązana. Przykładem części peryferyjnej jest drukarka komputerowa.

Z treści pytania wynika, że mamy raczej do czynienia z odłączeniem części dodatkowej do środka trwałego lub części peryferyjnej, która wchodzi w skład środka trwałego.

Według KSR nr 11, trwałe odłączenie części dodatkowej lub peryferyjnej od środka trwałego w celu jej likwidacji, ujęcia jako zapasu materiałów, bądź przyłączenia do innego środka trwałego stanowi częściową likwidację powodującą trwałe zmniejszenie zakresu obiektu środka trwałego. Uzasadnia to odpowiednie zmniejszenie wartości księgowej środka trwałego brutto i jego umorzenia (por. pkt 9.14 KSR nr 11).

W przypadku trwałego odłączenia części dodatkowej lub peryferyjnej od środka trwałego, jednostka obniża wartość księgową brutto tego środka trwałego o kwotę odpowiadającą wartości brutto odłączanej części dodatkowej lub peryferyjnej. Jednocześnie pomniejsza umorzenie środka trwałego o wartość umorzenia przypadającego na część dodatkową lub peryferyjną (por. pkt 9.16 KSR nr 11). 

Ewidencja księgowa trwałego odłączenia części dodatkowej lub peryferyjnej
środka trwałego według postanowień KSR nr 11

   a) zmniejszenie wartości księgowej brutto środka trwałego o wartość księgową
        brutto (wartość początkową) odłączonej części dodatkowej lub peryferyjnej:
      - Ma konto 01 "Środki trwałe",
   b) zmniejszenie umorzenia środka trwałego o umorzenie odłączonej części
       dodatkowej lub peryferyjnej:
      - Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",
   c) nieumorzona wartość części dodatkowej lub peryferyjnej (wartość księgowa netto):
      - Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne".

Przykład

I. Założenia:

  1. W czerwcu 2018 r. jednostka odłączyła część dodatkową stanowiącą część maszyny (środka trwałego). Wartość początkowa odłączanej części wynosiła: 5.000 zł, a dotychczasowe umorzenie: 2.100 zł. Odłączana część została przeznaczona do sprzedaży.
     
  2. Wartość początkowa maszyny przed odłączeniem części dodatkowej wynosiła: 90.000 zł, a jej dotychczasowe umorzenie: 37.800 zł.
     
  3. Maszyna amortyzowana jest metodą liniową, a roczna stawka amortyzacyjna (przyjęta dla celów bilansowych i podatkowych) wynosi: 14%.
     
  4. Jednostka stosuje KSR, jako jej zasady (politykę) rachunkowości, zatem odłączenie części dodatkowej środka trwałego ujęła w księgach zgodnie z KSR nr 11.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. LT - trwałe odłączenie części dodatkowej maszyny:      
   a) zmniejszenie wartości początkowej maszyny o wartość początkową
       odłączanej części dodatkowej
5.000 zł   01
   b) zmniejszenie umorzenia maszyny o wartość umorzenia odłączanej
        części dodatkowej
2.100 zł 07-1  
   c) wartość nieumorzona odłączanej części dodatkowej - koszt z tytułu
        rozchodu środka trwałego
2.900 zł 76-1  

III. Księgowania:

Trwałe odłączenie części środka trwałego według prawa bilansowego

IV. Ustalenie odpisów amortyzacyjnych po odłączeniu części środka trwałego:

  1. Nowa wartość początkowa maszyny (po odjęciu wartości początkowej odłączonej części): 90.000 zł - 5.000 zł = 85.000 zł.
     
  2. Roczny odpis amortyzacyjny po odłączeniu części środka trwałego:
    85.000 zł × 14% = 11.900 zł.
     
  3. Miesięczny odpis amortyzacyjny maszyny po odłączeniu części środka trwałego:
    11.900 zł : 12 m-cy = 991,66 zł.

2. Podatkowe skutki trwałego odłączenia od środka trwałego części składowej lub peryferyjnej

Z treści art. 16g ust. 16 updop oraz art. 22g ust. 20 updof wynika, że w razie trwałego odłączenia od danego środka trwałego części składowej lub peryferyjnej wartość początkową tego środka zmniejsza się, od następnego miesiąca po odłączeniu, o różnicę między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części a przypadającą na nią, w okresie połączenia, sumą odpisów amortyzacyjnych obliczoną przy zastosowaniu metody amortyzacji i stawki amortyzacyjnej stosowanej przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych tego środka trwałego.

W świetle przepisów o podatku dochodowym, wartość początkową środka trwałego, od którego następuje trwałe odłączenie części składowej lub peryferyjnej, pomniejsza się o niezamortyzowaną wartość początkową odłączanej części. Przepis ten znajduje również zastosowanie w przypadku częściowej sprzedaży oraz częściowej likwidacji środka trwałego.

W celu uniknięcia różnic przy amortyzacji bilansowej i podatkowej - naszym zdaniem - jednostki niestosujące KRS mogą przyjąć w przedmiotowym zakresie, w ramach uproszczenia (por. art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości), również dla celów bilansowych sposób rozliczenia przyjęty dla celów podatkowych.

Przyjmując zasadę określoną w przepisach podatkowych trwałemu odłączeniu części środka trwałego na skutek przeznaczenia jej do sprzedaży, w księgach rachunkowych zostanie ujęte wyłącznie zmniejszenie wartości początkowej maszyny o wartość netto (nieumorzoną) odłączanej części zapisem:
      - Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
      - Ma konto 01 "Środki trwałe".

Przykład

I. Założenia:

  1. W czerwcu 2018 r. jednostka odłączyła część peryferyjną stanowiącą część maszyny (środka trwałego). Wartość początkowa odłączanej części wynosiła: 5.000 zł, a dotychczasowe umorzenie: 2.100 zł. Odłączana część została przeznaczona do sprzedaży.
     
  2. Wartość początkowa maszyny przed odłączeniem części peryferyjnej wynosiła: 90.000 zł, a jej dotychczasowe umorzenie: 37.800 zł.
     
  3. Jednostka nie ma w polityce rachunkowości zapisu o stosowaniu KRS. W swojej polityce rachunkowości wskazała, iż w ramach uproszczenia (o którym mowa w art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości) do ewidencji trwałego odłączenia części peryferyjnej środka trwałego stosuje przepisy podatkowe i wartość początkową środka trwałego pomniejsza o niezamortyzowaną wartość początkową odłączanej części.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. PK - zmniejszenie wartości początkowej maszyny o wartość netto (nieumorzoną) odłączanej części peryferyjnej 2.900 zł 76-1 01

III. Księgowania:

Podatkowe skutki trwałego odłączenia od środka trwałego części składowej lub peryferyjnej

IV. Ustalenie odpisów amortyzacyjnych po odłączeniu części środka trwałego:

  1. Nowa wartość początkowa maszyny (po odjęciu wartości początkowej odłączonej części): 90.000 zł - 2.900 zł = 87.100 zł.
     
  2. Roczny odpis amortyzacyjny po odłączeniu części środka trwałego:
    87.100 zł × 14% = 12.194 zł.
     
  3. Miesięczny odpis amortyzacyjny maszyny po odłączeniu części środka trwałego:
    12.194 zł : 12 m-cy = 1.016,16 zł.

3. Sprzedaż części dodatkowej lub peryferyjnej środka trwałego

Sprzedaż odłączonej części dodatkowej lub peryferyjnej środka trwałego podlega rozliczeniu na ogólnych zasadach obowiązujących przy sprzedaży środków trwałych. Według art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b) ustawy o rachunkowości koszty i przychody związane ze sprzedażą niefinansowych aktywów trwałych zalicza się w księgach rachunkowych do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych i ujmuje odpowiednio na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne" oraz 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Z kolei w rachunku zysków i strat prezentuje się zysk lub stratę ustalaną w postaci różnicy między przychodami uzyskanymi ze sprzedaży, a poniesionymi w związku z tym kosztami.

Przykład

I. Założenia:

  1. Jednostka sprzedała odłączoną od maszyny część dodatkową za kwotę brutto: 3.690 zł, w tym VAT: 690 zł.
     
  2. Wartość początkowa (tzw. wartość księgowa brutto) części dodatkowej maszyny podlegająca odłączeniu i przeznaczona do sprzedaży wynosiła: 5.000 zł, jej dotychczasowe umorzenie wynosiło: 2.100 zł, a część nieumorzona stanowiła kwotę: 2.900 zł.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. FZ - faktura dokumentująca sprzedaż części dodatkowej środka trwałego:      
   a) cena sprzedaży netto 3.000 zł   76-0
   b) VAT należny 690 zł   22-2
   c) należność od odbiorcy 3.690 zł 24  

III. Księgowania:

Sprzedaż części dodatkowej lub peryferyjnej środka trwałego

IV. Zysk (strata) z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych:

  1. Wartość księgowa brutto części dodatkowej środka trwałego: 5.000 zł.
     
  2. Dotychczasowe umorzenie części dodatkowej środka trwałego: 2.100 zł.
     
  3. Nieumorzona wartość - wartość księgowa netto (zapis na koncie 76-1) części dodatkowej środka trwałego: 5.000 zł - 2.100 zł = 2.900 zł.
     
  4. Cena sprzedaży netto części środka trwałego (zapis na koncie 76-0): 3.000 zł.
     
  5. Wynik na sprzedaży (zysk): 3.000 zł - 2.900 zł = 100 zł.

Uwaga: Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych w kwocie: 100 zł jednostka wykaże w rachunku zysków i strat w części dotyczącej pozostałych przychodów operacyjnych.

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Księgi rachunkowe - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.