Uproszczenia w zakresie sporządzania sprawozdań z działalności przez spółki z o.o.

Czy spółka z o.o. musi za 2015 r. sporządzać sprawozdanie z działalności?

Jednostki, których dotyczy obowiązek sporządzania sprawozdania z działalności

Z przepisów art. 49 ust. 1 ustawy o rachunkowości wynika, iż obowiązek sporządzania sprawozdania z działalności dotyczy spółek kapitałowych (czyli spółek z o.o. i akcyjnych), spółek komandytowo-akcyjnych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, towarzystw reasekuracji wzajemnej, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, a także tych spółek jawnych i komandytowych, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej. Sprawozdanie z działalności sporządzają również grupy kapitałowe – na podstawie art. 55 ust. 2a ustawy o rachunkowości. Sprawozdanie to można sporządzić łącznie ze sprawozdaniem z działalności jednostki dominującej jako jedno sprawozdanie.

Warunki, jakie należy spełnić, aby skorzystać z możliwości niesporządzania sprawozdania z działalności

Znowelizowane przepisy bilansowe przewidują jednak pewne uproszczenia dla jednostek mikro i małych obejmujące m.in. zwolnienie tych jednostek ze sporządzania sprawozdania z działalności, pod warunkiem że niektóre informacje, objęte dotychczas jego zakresem informacyjnym, zostaną przez te jednostki ujawnione w informacji dodatkowej lub w informacji uzupełniającej do bilansu. Wprowadzone ustawą z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz. U. poz. 1100) przepisy art. 49 ust. 4 ustawy o rachunkowości zwalniają jednostki mikro zobowiązane do sporządzania sprawozdania z działalności z tego obowiązku pod warunkiem, że informacja o nabyciu udziałów (akcji) własnych będzie ujawniona w informacji dodatkowej lub w informacjach uzupełniających do bilansu. Przepisy te obowiązują już od 5 września 2014 r. i miały zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy kończący się po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej, czyli już do sprawozdań za 2014 r.

Natomiast przepisy ust. 5 dodanego z dniem 23 września 2015 r. do art. 49 ustawy o rachunkowości – wprowadzone ustawą z dnia 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1333) – stanowią, iż jednostka mała, która ma obowiązek sporządzania sprawozdania z działalności, może nie sporządzać tego sprawozdania. Warunkiem skorzystania z uproszczenia jest przedstawienie w informacji dodatkowej informacji dotyczących nabycia udziałów własnych. Przepisy te mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2016 r., a więc za rok obrotowy 2016. Niemniej jednak na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy zmieniającej mogą mieć one zastosowanie już do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy kończący się po dniu wejścia w życie tej ustawy, a więc także za rok 2015.

Elementy sprawozdania z działalności oraz zasady jego sporządzania

Sprawozdanie z działalności jednostki, podobnie jak sprawozdanie finansowe, sporządza się w języku polskim i walucie polskiej. Dane liczbowe można zaokrąglać i podawać np. w tysiącach złotych, w zależności od potrzeb. Sprawozdanie to podpisuje kierownik jednostki, podając zarazem datę podpisu. Jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy, to sprawozdanie z działalności podpisują wszyscy członkowie tego organu. W świetle znowelizowanego art. 49 ust. 2 ustawy o rachunkowości, sprawozdanie z działalności jednostki powinno obejmować istotne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenę uzyskiwanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń, a w szczególności informacje o:

1) zdarzeniach istotnie wpływających na działalność jednostki, jakie nastąpiły w roku obrotowym, a także po jego zakończeniu, do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego;

2) przewidywanym rozwoju jednostki;

3) ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju;

4) aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej;

5) udziałach własnych, w tym:

a) przyczynie nabycia udziałów własnych dokonanego w roku obrotowym,

b) liczbie i wartości nominalnej nabytych oraz zbytych w roku obrotowym udziałów, a w przypadku braku wartości nominalnej – ich wartości księgowej, jak też części kapitału podstawowego, którą te udziały reprezentują,

c) w przypadku nabycia lub zbycia odpłatnego – równowartości tych udziałów,

d) liczbie i wartości nominalnej wszystkich udziałów nabytych i zatrzymanych, a w razie braku wartości nominalnej – wartości księgowej, jak również części kapitału podstawowego, którą te udziały reprezentują;

6) posiadanych przez jednostkę oddziałach (zakładach);

7) instrumentach finansowych w zakresie:

a) ryzyka: zmiany cen, kredytowego, istotnych zakłóceń przepływów środków pieniężnych oraz utraty płynności finansowej, na jakie narażona jest jednostka,

b) przyjętych przez jednostkę celach i metodach zarządzania ryzykiem finansowym, łącznie z metodami zabezpieczenia istotnych rodzajów planowanych transakcji, dla których stosowana jest rachunkowość zabezpieczeń.

Sprawozdanie z działalności emitenta, którego papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, powinno zawierać również – jako wyodrębnioną część – oświadczenie o stosowaniu ładu korporacyjnego, którego zakres określają przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1382 ze zm.) lub regulaminy wydane na podstawie art. 61 tej ustawy (dodany art. 49 ust. 2a ustawy o rachunkowości).

Sprawozdanie z działalności jednostki powinno również obejmować – o ile jest to istotne dla oceny sytuacji jednostki – wskaźniki finansowe i niefinansowe, łącznie z informacjami dotyczącymi zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia, a także dodatkowe wyjaśnienia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym (art. 49 ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Uwaga: W sytuacji gdy jednostka mała zdecyduje o sporządzaniu sprawozdania z działalności, będzie mogła nie wykazywać w nim wskaźników niefinansowych oraz informacji dotyczących zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia (nowy art. 49 ust. 6 ustawy o rachunkowości).

Co istotne pomimo tego, że sprawozdanie z działalności sporządzane jest za ten sam rok obrotowy co sprawozdanie finansowe, nie jest częścią składową tego sprawozdania finansowego, lecz stanowi jego uzupełnienie (zob. art. 45 ust. 4 ustawy o rachunkowości).

Szczegółowe wskazówki jak sporządzić to sprawozdanie zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 9 "Sprawozdanie z działalności", stanowiący załącznik do uchwały nr 6/2014 Komitetu Standardów Rachunkowości z 15 kwietnia 2014 r. (Dz. Urz. Min. Fin. poz. 17).