Czy osoby osiągające przychody z działów specjalnych produkcji rolnej i wpłacające do tej pory podatek dochodowy na podstawie norm szacunkowych, których przychody za 2015 r. wyniosą co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro, będą zobowiązane do prowadzenia od 1 stycznia 2016 r. ksiąg rachunkowych?
Ustawa o rachunkowości jest ustawą autonomiczną i określa zasady rachunkowości i tryb badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów oraz zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. W art. 2 tej ustawy określony został katalog jednostek z siedzibą lub miejscem sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które mają obowiązek prowadzić księgi rachunkowe oraz sporządzać sprawozdania finansowe zgodnie z jej postanowieniami. Są to między innymi:
1) spółki handlowe oraz inne osoby prawne (art. 2 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy),
2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz spółdzielnie socjalne, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro (art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy). Wielkość wyrażoną w euro przelicza się na walutę polską po średnim kursie ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski, na pierwszy dzień roboczy października poprzedzającego rok obrotowy.
| Ustawa o rachunkowości przy nakładaniu obowiązku stosowania jej postanowień bierze pod uwagę formę prawną i wielkość osiągniętych przychodów. Natomiast prowadzenie ksiąg rachunkowych nie jest uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności, czy formy opodatkowania. Zatem w zakresie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości przez jednostki prowadzące działy specjalne produkcji rolnej, mają zastosowanie zasady ogólne. |
Należy zauważyć, że w praktyce przepis art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości interpretuje się z uwzględnieniem treści art. 24a updof. Przepis ten zawiera bowiem normy szczególne, określające kiedy obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych powstaje u podatnika uzyskującego przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 24a ust. 4 updof) oraz których podatników obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych nie dotyczy, chyba że sami zdecydują się na przyjęcie tego obowiązku (art. 24a ust. 2 pkt 2 updof). Z przepisów art. 24a ust. 2 pkt 2 updof wynika, że obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również osób prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg. Z kolei art. 15 updof stanowi, że przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się według zasad określonych w art. 14 updof, jeżeli podatnik prowadzi księgi wykazujące te przychody. O zamiarze założenia ksiąg podatnik jest obowiązany zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego przed rozpoczęciem roku podatkowego albo przed rozpoczęciem prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli nastąpiło ono w ciągu roku.
Z przepisów obowiązujących obecnie wynika, iż podmioty prowadzące działy specjalne produkcji rolnej, o ile nie zgłosiły w urzędzie skarbowym zamiaru prowadzenia ksiąg rachunkowych, mogły wpłacić podatek dochodowy na podstawie norm szacunkowych. Metodę tę stosowały nawet, jeżeli ich przychody osiągnięte z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość 1.200.000 euro, tj. limit, po osiągnięciu którego występuje obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Tak wynikało z uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego w składzie siedmiu sędziów podjętej 17 stycznia 2011 r., sygn. akt II FPS 2/10. Stanowisko takie prezentowały również organy podatkowe (por. interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 3 czerwca 2015 r., nr IBPB-1-1-4511-48/15/WRz).
Od 1 stycznia 2016 r. podmioty prowadzące działy specjalne produkcji rolnej mogą podlegać obowiązkowi prowadzenia ksiąg rachunkowych. Ustawą z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 699) dodano bowiem ust. 2 do art. 15 updof, który stanowi, że w przypadku gdy obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych wynika z przepisów o rachunkowości, przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się na podstawie prowadzonych ksiąg według zasad określonych w art. 14 updof. W takim przypadku nie ma obowiązku zawiadamiania właściwego naczelnika urzędu skarbowego o założeniu ksiąg rachunkowych.
| Osoba prowadząca działy specjalne produkcji rolnej, której przychody za 2015 r. wyniosą co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro, będzie musiała począwszy od 1 stycznia 2016 r. prowadzić księgi rachunkowe i jednocześnie rozliczać się z podatku dochodowego na podstawie tych ksiąg według zasad określonych w art. 14 updof. |
Przypominamy, iż przy wyznaczaniu obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych w danym roku, wyrażone w euro wielkości przelicza się na walutę polską – zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o rachunkowości – po średnim kursie ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski, na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok obrotowy. 1 października 2015 r. średni kurs euro ogłoszony przez NBP wyniósł 4,2437 zł/euro (tabela kursów nr 191/A/NBP/2015). Oznacza to, iż limit przychodów za 2015 r., którego osiągnięcie spowoduje powstanie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych od 1 stycznia 2016 r., wynosi 5.092.440 zł (tj. 1.200.000 euro × 4,2437 zł/euro).
Co istotne podatnik prowadzący działy specjalne produkcji rolnej, ustalając czy ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2016 r., powinien uwzględnić przychody w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, czyli przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
