Na mocy art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ww. ustawy).
Zgodnie z ogólną zasadą przewidzianą w art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, czyli pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika.
Katalog wydatków związanych z pojazdami samochodowymi został zawarty w art. 86a ust. 2 ustawy o VAT. Zalicza się do nich m.in. wydatki dotyczące nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
Jednak z uwagi na przepis przejściowy – art. 12 ustawy z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 312) – obowiązujący od 1 kwietnia 2014 r. do 30 czerwca 2015 r., podatnikowi nie przysługiwało w ogóle odliczenie VAT z tytułu zakupu paliwa wykorzystywanego do napędu pewnych kategorii pojazdów wymienionych w art. 12 ust. 1 tej ustawy. Ten całkowity zakaz odliczania VAT od zakupu paliwa odnosił się do:
1) samochodów osobowych;
2) innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg,
b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg,
c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.
Ograniczenie to nie dotyczyło pojazdów samochodowych, które są wykorzystywane przez podatnika wyłącznie do działalności opodatkowanej.
| Począwszy od 1 lipca 2015 r., z uwagi na wygaśnięcie przepisu przejściowego, podatnicy mogą korzystać z prawa do odliczania 50% wydatków na paliwo wykorzystywane do samochodów osobowych użytkowanych do celów mieszanych, czyli na potrzeby działalności gospodarczej i do celów prywatnych. Od tego dnia przestał bowiem obowiązywać czasowo wprowadzony zakaz odliczania VAT od ww. wydatków. |
Należy jednak pamiętać, że aby móc odliczyć połowę VAT, zakupu paliwa należy dokonać 1 lipca 2015 r. i później. Jeżeli zakup paliwa dokonany został do 30 czerwca 2015 r., to bez względu na fakt, że faktura została wystawiona np. 4 lipca 2015 r. prawo do odliczenia podatku w omawianym przypadku nie będzie przysługiwało. Moment wystawienia faktury nie ma bowiem znaczenia dla ustalenia prawa do odliczenia. Takiej informacji udzieliło Ministerstwo Finansów w swoim wyjaśnieniu z 16 czerwca 2015 r. pt. "Odliczanie podatku VAT od paliw przeznaczonych do samochodów osobowych oraz niektórych pojazdów samochodowych wykorzystywanych do celów mieszanych" (pismo dostępne jest na stronie www.finanse.mf.gov.pl w zakładce VAT/Wyjaśnienia i komunikaty).
Przykład
I. Założenia:
1. Pracownik przebywał w podróży służbowej od 29 czerwca 2015 r. do 3 lipca 2015 r. Podróż odbył służbowym samochodem wykorzystywanym w działalności mieszanej, tzn. na potrzeby działalności gospodarczej i do celów prywatnych.
2. Rozliczenia pobranej zaliczki w kwocie: 350 zł oraz kosztów podróży służbowej (w tym kosztów paliwa) na kwotę: 1.185 zł dokonał 6 lipca 2015 r. W tym samym dniu została mu wypłacona z kasy jednostki (w pomniejszeniu o wcześniej wypłaconą zaliczkę) należność w kwocie: 835 zł. Do rozliczenia pracownik dołączył fakturę dokumentującą zakup paliwa w dniu 29 czerwca 2015 r. na kwotę: 200 zł (w tym VAT: 37,40 zł) oraz fakturę dokumentującą zakup paliwa w dniu 2 lipca 2015 r. na kwotę: 235 zł (w tym VAT: 43,94 zł).
3. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5.
II. Dekretacja:
| Opis operacji | Kwota | Konto | |
| Wn | Ma | ||
| 1. KW – wypłata z kasy zaliczki (zapisy w księgach czerwca 2015 r.) | 350,00 zł | 10 | |
| 2. PK – rozliczenie kosztów podróży (w księgach lipca 2015 r.): | |||
| a) łączna kwota kosztów podróży służbowej | |
||
| b) podlegający odliczeniu VAT naliczony: 43,94 zł × 50% = | 21,97 zł | 22-1 | |
| c) zarachowanie poniesionych wydatków do kosztów rodzajowych | 1.163,03 zł | 40-6 | |
| oraz równoległe rozliczenie na konta zespołu 5 | 1.163,03 zł | 55 | 49 |
| 3. KW – wypłata pracownikowi należności z tytułu podróży służbowej, w kwocie pomniejszonej o pobraną wcześniej zaliczkę (w księgach lipca 2015 r.): 1.185 zł – 350 zł = | 835,00 zł | 23-4 | 10 |
III. Księgowania (dla uproszczenia łącznie za czerwiec i lipiec):
| ||||||||||||
|
||||||||||||
