Niewątpliwie podniesienie kwalifikacji może przyczynić się do wzmocnienia pozycji pracownika wobec obecnego (bądź potencjalnego) pracodawcy. Wykwalifikowana kadra pracownicza z całą też pewnością wpływa na wizerunek zakładu pracy, jak również decyduje o jego wydajności. Wartość pomocy finansowej udzielanej dokształcającemu się pracownikowi może korzystać ze zwolnienia ze składek ZUS. Decyzja pracodawcy o dofinansowaniu podnoszenia kwalifikacji przez swoich pracowników jest więc opłacalna zarówno dla niego samego, jak i zatrudnionych osób.
Jakie uprawnienia?
Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Jeśli pracodawca akceptuje prośbę pracownika o dofinansowanie nauki lub sam kieruje go do określonej szkoły, to przepisy Kodeksu pracy wskazują minimalne warunki udziału pracodawcy w dokształcaniu pracownika. Do tego minimum należą:
1) udzielenie pracownikowi urlopu szkoleniowego,
2) zwolnienie pracownika z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.
Uprawnienia te mają charakter obligatoryjny, pod warunkiem, że pracodawca wyraził zgodę na dokształcanie się pracownika. Wyrażenie zgody na dodatkowe kształcenie może mieć dowolną formę (pisemną lub ustną). Jednak ze względów dowodowych warto, aby pracownik uzyskał na piśmie potwierdzenie inicjatywy pracodawcy lub jego zgody na podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
Ponadto zakład pracy może przyznać pracownikowi - w związku z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych - dodatkowe świadczenia. W szczególności może to być sfinansowanie opłaty za naukę/kształcenie (czesne) pobieranej przez szkołę/uczelnię, zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia, np. na zasadach obowiązujących przy podróżach służbowych na obszarze kraju, o ile nauka odbywa się w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania i miejsce pracy pracownika, pokrycie kosztów podręczników i innych materiałów szkoleniowych. Jednakże decyzja o przyznaniu pracownikowi takiej pozakodeksowej formy pomocy jest całkowicie uzależniona od uznania pracodawcy.
Natomiast w sytuacji, gdy pracownik dokształca się z własnej inicjatywy lub bez zgody pracodawcy, zasadniczo nie przysługują mu żadne świadczenia. Pracodawca może wówczas - w drodze porozumienia zawartego z pracownikiem - przyznać mu urlop bezpłatny lub zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia.
Zwolnienie ze składek
Po stronie pracowników, którym pracodawca dofinansowuje koszty kształcenia, każdorazowo powstanie przychód ze stosunku pracy. Z kolei przychód uzyskany przez pracownika z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę, jednocześnie stanowi dla niego podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych. W omawianym przypadku zazwyczaj jednak przychód pracownika uzyskany od pracodawcy na koszty nauki będzie korzystał ze zwolnienia ze składek ZUS (społecznych i zdrowotnej oraz ewentualnie składek na FP i FGŚP). Z § 2 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynika bowiem, że podstawy wymiaru składek nie stanowi wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika.
Zgodnie z przywołanym przepisem rozporządzenia składkowego, zwolnieniu ze składek nie podlega natomiast wynagrodzenie za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujące pracownikowi podejmującemu naukę lub podnoszącemu kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych. Wynagrodzenie to należy oskładkować na ogólnych zasadach obowiązujących pracowników.
| Podjęcie nauki z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą | Składki ZUS |
|
płatny urlop szkoleniowy i zwolnienie z całości lub części dnia pracy w celu punktualnego wzięcia udziału w zajęciach |
TAK |
|
opłaty za naukę pobierane przez szkołę, zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia, koszty podręczników i innych materiałów szkoleniowych |
NIE |
|
inne świadczenia przyznane pracownikowi |
NIE |
| Podjęcie nauki bez inicjatywy pracodawcy | |
|
bezpłatny urlop lub bezpłatne zwolnienie z całości lub części dnia pracy |
- |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru… (Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
