Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  Procedura podatkowa  »   Przedawnienie uchybień skarbowych w okresie epidemii COVID-19
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Przedawnienie uchybień skarbowych w okresie epidemii COVID-19

Gazeta Podatkowa nr 54 (1825) z dnia 8.07.2021
Małgorzata Żujewska

Karalność wykroczeń skarbowych ustaje po roku. Przestępstwa skarbowe przedawniają się - w zależności od grożących za nie sankcji - po 5 albo 10 latach. Weszły jednak niedawno w życie przepisy umożliwiające dłuższe ściganie sprawców przestępstw skarbowych. Terminy przedawnienia najpoważniejszych uchybień zostały zawieszone w związku z epidemią COVID-19.

Czyn zabroniony

Uchybienia popełniane przez podatników i płatników, zagrożone sankcjami karnymi skarbowymi, klasyfikuje się jako przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe.

Przestępstwo skarbowe definiowane jest jako czyn zabroniony pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności. Wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony, zagrożony grzywną, w wyniku którego kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej nie przekracza 5-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w czasie jego popełnienia. W 2021 r. ten próg wynosi 14.000 zł. Dotyczy to takich uchybień, jak: uchylanie się od opodatkowania, niewpłacenie przez płatnika pobranego podatku czy wyłudzenie zwrotu VAT. Wyjątkiem jest uporczywe niepłacenie przez podatnika podatku w terminie. Takie działanie stanowi wykroczenie skarbowe bez względu na nieodprowadzoną kwotę. Wykroczeniami skarbowymi są także inne uchybienia - nieskutkujące zaniżeniem lub narażeniem na uszczuplenie należności publicznoprawnej - jeżeli tak stanowi Kodeks karny skarbowy. Przykładami takich przewinień są: niezłożenie zeznania podatkowego w terminie, wadliwe prowadzenie księgi podatkowej czy niewydanie klientowi paragonu stanowiące przypadek mniejszej wagi.

Należy pamiętać, że nie jest przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

Termin przedawnienia

Ściganie sprawców uchybień podatkowych możliwe jest przez kilka lat.

Karalność przestępstwa skarbowego zagrożonego grzywną, ograniczeniem wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat ustaje, jeśli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat. Przestępstwo skarbowe, za które można trafić do więzienia na dłużej niż 3 lata, przedawnia się natomiast po 10 latach od jego popełnienia. Terminy te wydłużają się, jeżeli we wspomnianym okresie przestępstwo skarbowe zostanie wykryte, a wobec sprawcy będzie wszczęte postępowanie. W takim przypadku ukaranie staje się niemożliwe dopiero po odpowiednio 5 latach albo 10 latach od zakończenia tego okresu. Stanowi tak art. 44 § 1 i 5 Kodeksu karnego skarbowego. Karalność wykroczenia skarbowego ustaje natomiast po upływie roku od jego popełnienia. Termin ten wydłuża się w razie wszczęcia w tym czasie postępowania przeciwko sprawcy. Przedawnienie karalności następuje wówczas po 2 latach od zakończenia tego rocznego okresu (przykład 1). Wynika to z art. 51 § 1 i 2 Kodeksu karnego skarbowego.

Przy ustaleniu terminu przedawnienia karalności uchybienia skutkującego uszczupleniami podatkowymi należy uwzględnić dodatkowo dwie zasady. Po pierwsze, bieg terminu przedawnienia karalności przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie podatku rozpoczyna się nie od czasu jego popełnienia, ale z końcem roku, w którym upłynął termin płatności podatku. Po drugie, karalność tego typu czynów ustaje także wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie podatku. Sprawcy najcięższych przestępstw skarbowych skutkujących uszczupleniami podatkowymi - pomimo 10-letniego okresu przedawnienia karalności - mogą więc stać się bezkarni zasadniczo już po 5 latach (po upływie terminu przedawnienia podatku), jeżeli w tym czasie nie zostanie wszczęte postępowanie karne skarbowe (co skutkuje zawieszeniem biegu terminu przedawnienia podatku).

Czas epidemii

Organy ścigania dotychczas dwukrotnie otrzymały w związku z epidemią koronawirusa więcej czasu na wykrywanie uchybień podatkowych.

Początkowo wprowadzono przepisy, z których wynikało, że przedawnienie karalności przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych nie biegnie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19. "Zamrożony" został również bieg terminów procesowych w postępowaniach karnych skarbowych. Terminy te nie rozpoczynały się, a rozpoczęte zostały zawieszone. Przepisy to przewidujące weszły w życie 31 marca 2020 r., ale zostały uchylone po niespełna dwóch miesiącach - 16 maja 2020 r.

Organy ścigania zyskały jednak niedawno ponownie więcej czasu na ściganie i karanie osób dopuszczających się uchybień podatkowych, z tym że tylko sprawców przestępstw skarbowych (nie wykroczeń skarbowych). W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa skarbowe. Wspomniane okresy liczy się od 14 marca 2020 r. - w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego, oraz od 20 marca 2020 r. - w przypadku stanu epidemii. Takie rozwiązanie przewiduje art. 15zzr1 specustawy w sprawie COVID-19. Przepis ten obowiązuje od 22 czerwca 2021 r. Stosuje się go do czynów popełnionych przed tym dniem oraz kar orzeczonych przed tym dniem, chyba że termin przedawnienia już upłynął (przykład 2). Zastosowanie takiego rozwiązania tłumaczy się tym, że ograniczenia wprowadzone w związku z epidemią wydłużają prowadzenie spraw karnych skarbowych, np. postępowania sądowe toczą się dłużej z powodu kwarantanny świadków, biegłych czy sędziów. To natomiast niesie za sobą ryzyko pozostania sprawców przestępstw skarbowych bezkarnymi. Pomysłodawcy tego rozwiązania podkreślają, że przedawnienie karalności nie jest prawem człowieka, lecz stanowi instrument polityki kryminalnej. Polityka ta powinna być natomiast adekwatna do sytuacji społecznej - w tym przypadku do szczególnej sytuacji wynikającej z epidemii COVID-19.

Przykład 1

Przedsiębiorca zalega z zapłatą VAT za październik 2020 r. Termin płatności podatku upłynął 25 listopada 2020 r. Zakładając, że zwłoka w uregulowaniu podatku jest wykroczeniem skarbowym polegającym na uporczywym niepłaceniu podatku w terminie, bieg terminu przedawnienia jego karalności rozpoczął się 31 grudnia 2020 r. i upłynie z dniem 31 grudnia 2021 r. Jeżeli w tym czasie zostanie wobec podatnika wszczęte postępowanie w sprawie popełnienia wspomnianego wykroczenia skarbowego, karalność zarzucanego mu czynu ustanie z dniem 31 grudnia 2023 r.


Przykład 2

Podatnik dopuścił się oszustwa podatkowego na podstawie art. 56 § 2 Kodeksu karnego skarbowego, polegającego na podaniu nieprawdy w deklaracji VAT za wrzesień 2019 r., przez co doszło do uszczuplenia podatku VAT. Jest to przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny do 720 stawek dziennych. Jego karalność ustałaby zasadniczo po 5 latach liczonych od 31 grudnia 2019 r. Termin przedawnienia został jednak zawieszony z powodu epidemii COVID-19 i zacznie biec po upływie 6 miesięcy od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 10.09.1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2021 r. poz. 408 ze zm.)

Ustawa z dnia 2.03. 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842 ze zm.)

Procedura podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.