Zmiany dotyczące rejestracji do VAT

Od 1 stycznia 2025 r. mali podatnicy posiadający siedzibę działalności w państwach UE innych niż Polska, po spełnieniu warunków określonych w ustawie o VAT, będą mogli skorzystać ze zwolnienia podmiotowego na terenie Polski. Także polscy podatnicy będą mogli skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w innym państwie członkowskim, na warunkach określonych przez to państwo. Jest to tzw. procedura SME. Aby podatnik mógł korzystać z procedury SME, musi posiadać specjalny numer zwolnienia EX.

Zwolnienie podmiotowe

Od 1 stycznia 2025 r. na podstawie art. 113a ust. 1 ustawy o VAT podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium innego niż Polska państwa UE będzie mógł korzystać ze zwolnienia podmiotowego, w sytuacji gdy:

1) całkowita roczna wartość dostaw towarów i świadczenia usług dokonanych przez niego w roku podatkowym, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium UE, z wyłączeniem podatku od wartości dodanej, w tym wartość sprzedaży na terytorium kraju, z wyłączeniem VAT, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100.000 euro,

2) wartość sprzedaży u tego podatnika, z wyłączeniem VAT, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200.000 zł, przy czym przepisy art. 113 ust. 2 i ust. 9 stosuje się odpowiednio,

3) podatnik nie dokonuje w Polsce dostaw towarów ani świadczenia usług, o których mowa w art. 113 ust. 13.

Przy czym podatnik ten przed rozpoczęciem korzystania ze zwolnienia jest obowiązany:

1) powiadomić państwo UE, na terytorium którego posiada siedzibę działalności, o zamiarze skorzystania ze zwolnienia na terytorium Polski oraz

2) uzyskać w państwie UE, na terytorium którego posiada siedzibę działalności gospodarczej, numer identyfikacyjny EX, na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium Polski.

Natomiast w art. 113b ust. 1 ustawy o VAT określono zasady korzystania ze zwolnienia podmiotowego w państwie UE innym niż Polska (jeśli państwo to wprowadziło procedurę SME, na warunkach uregulowanych przez to państwo, przez polskich podatników, których roczny obrót na terytorium UE nie przekroczył w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100.000 euro.

W celu skorzystania z procedury SME polski podatnik składa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego powiadomienie o zamiarze skorzystania z tego zwolnienia, zwane uprzednim powiadomieniem (patrz ramka).

Naczelnik urzędu skarbowego, uwzględniając informacje przekazane przez właściwe organy podatkowe państw UE, w terminie 35 dni roboczych po dniu otrzymania uprzedniego powiadomienia:

1) informuje podatnika o nadaniu indywidualnego numeru identyfikacyjnego poprzedzonego kodem PL i zawierającego kod EX, na potrzeby korzystania ze zwolnienia, jeżeli:

a) państwo UE, w którym podatnik zamierza korzystać ze zwolnienia, potwierdziło jego prawo do korzystania ze zwolnienia w tym państwie,

b) co najmniej jedno z państw UE, w którym podatnik zamierza korzystać ze zwolnienia, potwierdziło jego prawo do korzystania ze zwolnienia w tym państwie - w przypadku gdy podatnik w uprzednim powiadomieniu wskazał więcej niż jedno państwo UE, w którym zamierza korzystać ze zwolnienia,

2) potwierdza podatnikowi polski numer identyfikacyjny EX nadany na potrzeby korzystania ze zwolnienia - gdy w uprzednim powiadomieniu podatnik wskazał więcej niż jedno państwo UE, w którym zamierza korzystać ze zwolnienia, i polski numer identyfikacyjny EX został już nadany na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium jednego z tych państw UE, a kolejne państwo UE potwierdziło prawo podatnika do korzystania ze zwolnienia

- przy czym jeżeli warunki uprawniające do nadania lub potwierdzenia polskiego numeru identyfikacyjnego EX wymagają dodatkowej weryfikacji, organ może przedłużyć termin do czasu jej zakończenia.

Zasady rejestracji

Jak wynika z art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, przedsiębiorca, co do zasady, jest obowiązany przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT złożyć do urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne. Przepis ten od 1 stycznia 2025 r. nie będzie miał zastosowania do podatnika, o którym mowa w art. 113a ust. 1 ustawy o VAT.

Jednak podatnik, u którego sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 9 lub wykonuje wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, może złożyć zgłoszenie rejestracyjne (art. 96 ust. 3 ustawy o VAT).

Od 1 stycznia 2025 r. zacznie obowiązywać nowo dodany do art. 96 ust. 3c ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku, gdy podmiot zamierza skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113b ust. 1, i dotychczas nie był zarejestrowany jako podatnik VAT zwolniony, będzie obowiązany złożyć zgłoszenie rejestracyjne przed złożeniem uprzedniego powiadomienia.

Naczelnik urzędu skarbowego, po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym, rejestruje podatnika jako podatnika VAT zwolnionego i na jego wniosek potwierdza to zarejestrowanie.

Natomiast całość zgłoszenia do procedury SME przez podatnika z innego niż Polska kraju UE odbywać się będzie w państwie UE jego siedziby działalności gospodarczej. Przy czym, obowiązek rejestracji na terenie Polski może nadal wystąpić, gdy podatnik ten będzie obowiązany przed dniem dokonania czynności, o których mowa w art. 97 ust. 2 i ust. 3 ustawy o VAT, zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności. Przepis art. 97 ust. 2 i ust. 3 ustawy o VAT dotyczy:

• WNT, która przekroczyła kwotę 50.000 zł lub w odniesieniu do której wybrano opodatkowanie,
• nabycia usług, do których stosuje się art. 28b, jeżeli usługi te stanowiłyby import usług,
• świadczenia usług, do których stosuje się art. 100 ust. 1 pkt 4, dla podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej.

Na podstawie nowo dodanego art. 96 ust. 7bc ustawy o VAT organ, z urzędu, wykreśli z rejestru jako podatnika VAT czynnego podatnika z siedzibą działalności w państwie UE innym niż Polska po zarejestrowaniu się przez niego do procedury SME w państwie UE jego siedziby, gdy Polska będzie wskazana jako państwo UE zwolnienia. W sytuacji gdy podatnik ten podlegał zarejestrowaniu jako podatnik VAT UE, organ pozostawi go w rejestrze, nadając mu status podatnika VAT zwolnionego.

Zatem w przypadku gdy podatnik posiadający siedzibę w państwie UE innym niż Polska zostanie zidentyfikowany za pomocą numeru identyfikacyjnego EX w państwie UE siedziby na potrzeby stosowania zwolnienia w Polsce, naczelnik urzędu skarbowego z urzędu po otrzymaniu tej informacji wykreśla go z rejestru jako podatnika VAT czynnego, zawiadamiając go o tym wykreśleniu. Przepis ten upraszcza procedurę wyrejestrowania tych podatników, zdejmując z nich obowiązek składania aktualizacji VAT-R, w przypadku gdy do tej pory byli zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni i zdecydują się na korzystanie ze zwolnienia w Polsce w ramach procedury SME.

Odrębna procedura została natomiast przewidziana w przypadku podatników, którzy byli dotychczas zarejestrowani jako podatnicy VAT UE. W tym przypadku naczelnik będzie aktualizował z urzędu status podatnika jako podatnika VAT zwolnionego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 8.11.2024 r. o zmianie ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1721)