Odliczenie VAT w przypadku leasingu auta osobowego

Podatnikowi przysługuje ograniczone do 50% prawo do odliczenia podatku naliczonego w odniesieniu do wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przeznaczonymi do użytku mieszanego. Regulacje zawarte w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT określają jeden z podstawowych warunków dla możliwości odliczenia 100% podatku VAT od faktur dokumentujących użytkowanie (leasing) pojazdu.

Wysokość odliczenia VAT

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT przysługuje prawo do odliczenia VAT.

Przy czym, jak wynika z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty VAT naliczonego w odniesieniu do wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przeznaczonymi do użytku mieszanego. Jak wyjaśniają organy podatkowe, dla celów stosowania tego ograniczenia przez wykorzystywanie mieszane należy rozumieć, że w odniesieniu do pojazdu wykorzystywanego w działalności gospodarczej istnieje możliwość jego użycia również do celów niezwiązanych z tą działalnością, np. do celów prywatnych. Zdaniem organów wystarczy przy tym możliwość tylko jednorazowego użycia pojazdu do celów prywatnych, aby uznać, że pojazd może być wykorzystywany w sposób mieszany. Nie jest przy tym istotny moment, w którym użycie to ma miejsce podczas całego okresu użytkowania przez podatnika danego pojazdu, żeby uznać ten pojazd za wykorzystywany do celów mieszanych. Przyjmuje się, że każdy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony - ze względu na swoje cechy konstrukcyjne - służy, co do zasady, użytkowi mieszanemu, a więc VAT od wydatków z nimi związany podlega ograniczeniu w odliczaniu do 50%.

Zatem podatnik użytkujący na podstawie umowy leasingu operacyjnego samochód osobowy do celów mieszanych ma prawo do odliczenia 50% kwoty VAT z każdej wystawionej przez leasingodawcę faktury dokumentującej opłatę, ratę czy inną należność związaną z zawartą umową.

Natomiast odliczenie VAT w pełnej wysokości przysługuje, gdy samochód osobowy jest wykorzystywany przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej, pod warunkiem że podatnik określi jego sposób wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej, który będzie potwierdzać prowadzona ewidencja jego przebiegu, co ma wykluczyć używanie samochodu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Należy wskazać, że przepisy o VAT nie określają, w jaki sposób podatnik ma zapewnić wyeliminowanie użytku prywatnego używanego pojazdu samochodowego dla celów pełnego odliczenia podatku naliczonego. Zdaniem Dyrektor KIS wyrażonym w interpretacji indywidualnej z dnia 12 grudnia 2023 r., nr 0112-KDIL3.4012.492.2023.7.EW, działania te muszą być dostosowane do specyfiki działalności i sposobu używania dla jej celów pojazdów. Określone przez podatnika zasady używania pojazdu muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku. Przy czym użytek prywatny należy postrzegać w kategoriach potencjalnej, a nie faktycznej możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych.

Dodatkowo podatnik musi złożyć do naczelnika urzędu skarbowego informację VAT-26.

Termin złożenia VAT-26

Informację VAT-26 składa się w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostanie poniesiony pierwszy wydatek związany z pojazdem, nie później jednak niż w dniu przesłania pliku JPK_VAT. Przez "poniesienie wydatku" należy rozumieć dokonanie wpłaty zaliczki na poczet zakupu towaru czy usługi lub też nabycie towaru czy usługi, w zależności od tego, która z tych sytuacji wystąpiła jako pierwsza. Tak samo wyjaśniają organy podatkowe.

W przypadku niezłożenia w terminie tej informacji samochód będzie uznawany za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od pierwszego dnia miesiąca, w którym podatnik złoży tę informację. Zmiana wykorzystywania samochodu będzie zobowiązywać podatnika do aktualizacji informacji, najpóźniej do końca miesiąca, w którym dokonał tej zmiany (art. 86a ust. 13 i ust. 14 ustawy o VAT).

Kto nie musi prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu?

Ewidencji przebiegu pojazdu, zgodnie z art. 86a ust. 5 ustawy o VAT, nie trzeba prowadzić dla samochodów przeznaczonych wyłącznie do:

1) odprzedaży,

2) sprzedaży (w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika),

3) oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze,

- jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.

Ewidencji przebiegu pojazdów nie trzeba prowadzić także dla pojazdów, które ze względu na swoją konstrukcję są wykorzystywane głównie do celów firmowych. Chodzi tu o samochody, dla których przeprowadzono dodatkowe badanie techniczne potwierdzające spełnienie ustawowych warunków i samochody specjalne.

Jak wyjaśnił Dyrektor KIS w powołanej już interpretacji indywidualnej z dnia 12 grudnia 2023 r., użycie wyrazu "wyłącznie" w art. 86a ust. 5 ustawy, wskazuje, że zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji nie obejmuje sytuacji, gdy pojazdy są wykorzystywane - choćby przejściowo - do innych celów (np. jazda próbna, użytek służbowy podatnika itp.).

Zdaniem organu okolicznościami potwierdzającymi obiektywnie brak możliwości użytku prywatnego mogą być przykładowo:

• obowiązek zostawiania po godzinach pracy na parkingach przedsiębiorstwa pojazdów używanych przez pracowników, bez możliwości ich pobrania poza tymi godzinami, w tym w weekendy, na cele inne niż wyłącznie działalność przedsiębiorstwa,
• nadzór nad używaniem pojazdów w trakcie wykonywania obowiązków służbowych, przykładowo za pomocą GPS,
• nabywanie pojazdów przez podatnika, którego przedmiotem działalności jest odsprzedaż tych pojazdów - brak rejestracji tych pojazdów uniemożliwiający ich poruszanie się po drogach, a w przypadku ich rejestracji - brak możliwości użycia tych pojazdów na cele prywatne; nie mogą to być zatem np. samochody demonstracyjne używane przez pracownika dealera do dojazdów do pracy,
• nabywanie pojazdów przez podatnika, którego przedmiotem działalności jest wynajem tych pojazdów - określenie reguł wykluczających użytek prywatny,
• używanie (w przypadku pojazdów tzw. lotniskowych) przez służby lotniska pojazdów do przemieszczania się po płycie lotniska, bez możliwości opuszczania przez te pojazdy terenu lotniska.