Zmiany dotyczące MPP

Od 1 lipca br. weszły w życie (w znacznej części) przepisy nowelizacji ustawy o VAT oraz innych ustaw, tzw. pakiet SLIM VAT 3. Nowelizacja ta objęła także zmiany dotyczące odpowiedzialności solidarnej w sytuacji, gdy płatność w MPP jest dokonywana na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze. Nowe przepisy rozszerzyły też katalog możliwości dokonywania płatności z rachunku VAT.

Odpowiedzialność solidarna odbiorcy płatności

Zastosowanie MPP polega na tym, że:

1) zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT,

2) zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Zgodnie z art. 108a ust. 5 ustawy o VAT (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), w przypadku gdy płatność przy zastosowaniu MPP zostanie dokonana na rzecz podatnika innego niż wskazany na fakturze, podatnik, na rzecz którego dokonano tej płatności, odpowiada solidarnie wraz z dostawcą tych towarów lub usługodawcą za nierozliczony przez dostawcę towarów lub usługodawcę podatek wynikający z tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług do wysokości kwoty otrzymanej na rachunek VAT.

Przy czym z ust. 6 tego artykułu (w brzmieniu do 30 czerwca 2023 r.) wynikało, że odpowiedzialność solidarna odbiorcy płatności zostanie wyłączona w przypadku dokonania przez niego płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy wskazanego na fakturze albo w przypadku zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego płatność otrzymano niezwłocznie po powzięciu informacji o otrzymaniu błędnego przelewu.

Od 1 lipca 2023 r. dodano w art. 108a ust. 6 ustawy o VAT trzeci sposób pozwalający uwolnić się od odpowiedzialności solidarnej odbiorcy płatności w przypadku pomyłkowych wpłat na rachunek VAT. Odpowiedzialność solidarna podatnika, o której mowa w art. 108a ust. 5 ustawy o VAT, jest wyłączana również w przypadku dokonania przez tego podatnika płatności na rachunek VAT podatnika wskazanego w umowie o nabyciu wierzytelności zawartej z dostawcą lub nabywcą - w kwocie otrzymanej na rachunek VAT.

Przywileje przy MPP

Nowelizacja ustawy o VAT (Dz. U. z 2023 r. poz. 1059) od 1 lipca 2023 r. wprowadziła także zmiany do art. 108c ustawy, zgodnie z którymi "przywileje" wynikające z zastosowania MPP (niestosowanie sankcji VAT oraz podwyższonych odsetek od zaległości) są stosowane również w przypadku, gdy zapłata kwoty odpowiadającej kwocie VAT wynikającej z otrzymanej faktury zostanie zapłacona z zastosowaniem MPP przez podatnika innego niż wskazany na fakturze, np. przez faktora (przykładowo w faktoringu odwróconym).

Jak wyjaśniło MF w uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy o VAT, w przypadku faktoringu odwróconego faktura wystawiona przez dostawcę opłacana jest nie przez nabywcę, lecz przez faktora. Jeżeli regulując należność faktor zastosuje MPP, wówczas w wyniku jego działania dochodzi nie tylko do zaspokojenia wierzytelności wynikającej ze sprzedaży towarów lub świadczenia usług, ale przez zastosowanie MPP kwota odpowiadająca kwocie VAT trafia na rachunek VAT dostawcy. W związku z tym zaproponowano, aby w sytuacji, kiedy płatność za fakturę realizowana przy zaangażowaniu faktora w ramach tzw. faktoringu odwróconego dokonana zostanie w MPP, nabywca (klient faktora) mógł korzystać z wymienionych w art. 108c ustawy o VAT szczególnych rozwiązań.

Płatności dokonywane z rachunku VAT

Zmiana, która zaczęła obowiązywać już od dnia 6 czerwca 2023 r., dotyczy wprowadzenia regulacji w zakresie przekazania środków między rachunkami VAT w ramach grupy VAT. Kwestię tę uregulowano przez dodanie pkt 3a w art. 62b ust. 1 Prawa bankowego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.), poprzez wskazanie nowego tytułu do uznania rachunku VAT.

Zmiana zawarta w pkt 3a nierozerwalnie wiąże się z dodaniem pkt 6a w art. 62b ust. 2, czyli nowego tytułu do obciążenia rachunku VAT. W dodawanym pkt 6a uregulowano kwestię danych, jakie mają być wskazywane w komunikacie przelewu przy przesyłaniu przez członka grupy VAT środków ze swojego rachunku VAT na rachunek VAT przedstawiciela grupy.

Członek grupy VAT w polu przeznaczonym na:

• kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty VAT wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w MPP, jak i w polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto wpisuje kwotę przekazywanych środków,
• wskazanie numeru faktury wpisuje wyrazy "przekazanie - grupa VAT",
• wskazanie NIP dostawcy lub usługodawcy wskazuje NIP, za pomocą którego grupa VAT jest zidentyfikowana na potrzeby VAT.

Ponadto w art. 62b ust. 2 pkt 2 Prawa bankowego rozszerzono katalog podatków i należności, jakie mogą być regulowane środkami z rachunku VAT. W tym zakresie, od 1 lipca 2023 r. wprowadzono możliwości uregulowania z rachunku VAT dodatkowo:

• podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz odsetek za zwłokę w tym podatku,
• podatku od sprzedaży detalicznej oraz odsetek za zwłokę w tym podatku,
• opłaty od środków spożywczych, dodatkowej opłaty oraz odsetek za zwłokę od tej opłaty,
• zryczałtowanego podatku od wartości sprzedanej produkcji oraz odsetek za zwłokę w tym podatku,
• podatku tonażowego oraz odsetek za zwłokę w tym podatku,
• opłaty, o której mowa w art. 9² ust. 11 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2023 r. poz. 165 ze zm.), dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 9² ust. 21 tej ustawy wraz z odsetkami za zwłokę od tych opłat (tzw. opłaty od małpek).

Kolejna zmiana zawarta w art. 62b ust. 2 pkt 4a Prawa bankowego jest konsekwencją wprowadzonego w ustawie o VAT dodatkowego sposobu uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej przez osoby trzecie. Zmiana polegająca do dodaniu pkt 4a rozszerza zatem katalog czynności, z tytułu których może być obciążony rachunek VAT.