Pracownicy, zwłaszcza posiadający dzieci szkolne i przedszkolne, na czas dłuższego wypoczynku zazwyczaj wybierają miesiące letnie. Ponieważ większość z nich bierze urlopy w tym samym czasie, to aby zapewnić normalne funkcjonowanie firmy, wielu pracodawców decyduje się na zatrudnienie sezonowe. Jego rozliczenie w podatku dochodowym zależy od tego, jaką formę ono przybierze.
Umowy cywilnoprawne, w tym głównie umowy zlecenia z tzw. osobami zewnętrznymi, czyli niebędącymi pracownikami płatnika, stanowią w okresie urlopowym najczęściej stosowaną formę dodatkowego zatrudnienia. Przychody zleceniobiorców z tego rodzaju umów w pdof stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 8 ustawy o pdof). O sposobie ich opodatkowania decyduje wartość wynagrodzenia określonego w umowie oraz wiek zleceniobiorcy.
Gdy kwota wynagrodzenia za wykonanie zlecenia jest wyższa niż 200 zł lub też z umowy nie wynika wysokość miesięcznego wynagrodzenia, a jedynie mechanizm jego wyliczenia, zleceniodawca od przychodu uzyskanego z tytułu takiej umowy przez zleceniobiorcę zobowiązany jest pobrać zaliczkę na pdof (art. 41 ustawy o pdof), o ile nie korzysta on z żadnego ze zwolnień od pdof wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 152-154 ustawy o pdof, czyli tzw. zerowego PIT dla młodych, ulgi na powrót, ulgi dla seniorów lub zwolnienia dla rodzin 4+. Począwszy od lipca 2022 r. oblicza on zaliczkę według 12% stawki podatku od wartości tej należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów (w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 ustawy o pdof) oraz potrącone w danym miesiącu przez siebie jako płatnika składki ZUS.
Przy wynagrodzeniu z umowy zlecenia w kwocie nie wyższej niż 200 zł, płatnik od jego wartości pobiera zryczałtowany podatek dochodowy - od lipca br. w wysokości 12% przychodu, którego nie pomniejsza się o koszty uzyskania i składki ZUS (art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof). Ten sposób opodatkowania tzw. drobnych zleceń dotyczy wszystkich zewnętrznych zleceniobiorców. Z art. 30 ust. 10 ustawy o pdof wynika bowiem, że m.in. do opodatkowanych ryczałtowo przychodów z tzw. drobnych zleceń nie ma zastosowania tzw. zerowy PIT, czyli zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 148 oraz pkt 152-154 ustawy o pdof.
Należności wypłacane tytułem wynagrodzeń za realizację umów zlecenia polegają rozliczeniu w firmowych kosztach podatkowych w pełnej poniesionej wysokości.
W sezonie letnim pomocne w uzupełnieniu zatrudnienia są praktyki absolwenckie. Ponieważ przychody takich praktykantów nie stanowią tytułu do jakichkolwiek ubezpieczeń, to - o ile praktyka ta jest odpłatna, na firmie przyjmującej na praktykę ciążą jedynie obowiązki płatnika pdof, jeżeli praktykant ma więcej niż 26 lat. U tych młodszych są one objęte tzw. zerowym PIT dla młodych (art. 21 ust. 1 pkt 148 lit. c ustawy o pdof).
Stąd jedynie gdy praktykant ma ukończone 26 lat, to od wypłacanego (stawianego do dyspozycji) mu świadczenia z praktyk absolwenckich powinna zostać pobrana zaliczka na podatek według 12% stawki, bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodu i kwoty zmniejszającej podatek (art. 35 ust. 6 ustawy o pdof). Jego wartość zleceniodawca ma prawo zaliczyć w ciężar kosztów podatkowych. Gdy natomiast nie dokonuje żadnych świadczeń z tego tytułu - nie ma płatniczych obowiązków, ale i nie ma kosztów.
Firma, która nie wypłaca praktykantowi wynagrodzenia, nie uzyskuje z tego tytułu nieodpłatnego świadczenia. Odbycie praktyki ma bowiem na celu zdobycie przez absolwenta doświadczenia zawodowego i szeregu praktycznych umiejętności, zatem praca absolwenta nie jest pozbawiona ekwiwalentu.
Pracodawca może również rozważyć w sezonie urlopowym zatrudnienie pracownika na zastępstwo lub tymczasowego. Różnica w ilości podatkowych obowiązków jest przy tym zasadnicza.
Umowa na zastępstwo zawierana jest, gdy zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności, czyli m.in. w okresie letniego urlopu wypoczynkowego. Pracownik-zastępca wykonuje wówczas powierzone mu obowiązki w oparciu o umowę o pracę na czas określony. Zatrudniający go pracodawca od wypłaconego mu wynagrodzenia - jeżeli taki pracownik nie korzysta ze zwolnień, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i pkt 152-154 ustawy o pdof - oblicza i pobiera obciążenia podatkowo-składkowe tak jak w przypadku wynagrodzeń pozostałych etatowych pracowników. Obliczając zaliczkę na pdof, stosuje zatem tzw. koszty pracownicze w wysokości 250 zł (lub 300 zł - jeżeli pracownik-zastępca złoży w tej sprawie stosowne oświadczenie) i 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, gdy dysponuje złożonym przez pracownika PIT-2 (od lipca 2022 r. jest to kwota 300 zł). W firmie pracodawcy wynagrodzenie pracownika-zastępcy oraz naliczone od niego składki ubezpieczeniowe stanowią koszty podatkowe.
Z kolei gdy firma zatrudnia pracownika tymczasowego, obowiązki kadrowo-podatkowe wobec takiej osoby spoczywają na agencji pracy tymczasowej. Pracodawca-użytkownik będący podmiotem, u którego pracownik tymczasowy będzie faktycznie świadczył pracę, wyznacza mu zadania i kontroluje ich wykonanie. Jednak nie nalicza on ani nie odprowadza za pracownika tymczasowego składek społecznych oraz zdrowotnej oraz nie oblicza i nie potrąca zaliczki na pdof.
Reguluje jedynie na rzecz agencji pracy tymczasowej należności za wykonaną przez pracownika tymczasowego usługę, wraz z prowizją, zgodnie z wystawioną przez agencję fakturą obejmującą wszystkie koszty, jakie ona w związku z tym ponosi. Wartość tej faktury będzie u niego kosztem podatkowym. Poza nią pracodawca-użytkownik może obciążać koszty firmowe wydatkami wynikającymi z uzgodnionego z agencją zakresu przejęcia obowiązków pracodawcy w zakresie bhp, a także dotyczącymi wypłacania należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową pracowników tymczasowych.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.)
Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
