Definicję towarów handlowych zawiera rozporządzenie w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Są nimi wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym. Z reguły wydatki poniesione na nabycie towarów handlowych oraz przychody z ich zbycia rozlicza się w rachunku podatkowym działalności gospodarczej. Niekiedy jednak sprzedaż towarów odbywa się poza tymi ramami, wywołując specyficzne skutki podatkowe.
Jeżeli handel towarami stanowi dla podatnika rodzaj pobocznej aktywności zarobkowej, to może się odbywać jako działalność nierejestrowa. Działalność tego typu prowadzona jest na podstawie art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, działalności gospodarczej nie stanowi działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Za przychód z działalności nierejestrowej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Jego podatkowe rozliczenie następuje w ramach tzw. innych źródeł przychodów (art. 20 ust. 1ba ustawy o pdof - Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.). W rachunku podatkowym można ująć koszty uzyskania przychodu, a zatem opodatkowaniu podlega nie przychód (którego wysokość jest jedynie wyznacznikiem możliwości skorzystania z formuły działalności nierejestrowej), a dochód.
Podstawowym kosztem osób prowadzących działalność nierejestrową w zakresie handlu będą oczywiście wydatki na nabycie przedmiotu transakcji. W związku z tym, że nakłady te należy udokumentować, podatnik powinien zbierać dowody ich poniesienia. Osoba prowadząca działalność nierejestrową nie musi posiadać NIP, zatem dowód zakupu może zawierać tylko jej imię i nazwisko oraz adres.
Omawiany sposób zarobkowania nie obliguje podatników do dokonywania w trakcie roku cyklicznych wpłat zaliczek na podatek dochodowy. Podatek jest obliczany według skali, wykazywany w zeznaniu PIT-36 i uiszczany dopiero po zakończeniu roku, w którym osiągnięto dochody z działalności nierejestrowej.
Kolejnym przypadkiem sprzedaży towarów poza firmą jest obrót nimi po formalnym zakończeniu działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 24 ust. 3a ustawy o pdof na dzień likwidacji działalności gospodarczej osoba fizyczna zobowiązana jest do sporządzenia wykazu składników majątku, w tym także pozostałych na stanie towarów handlowych. Towary powinny być również ujęte w remanencie likwidacyjnym.
Obrót towarami jako mieniem polikwidacyjnym może, ale nie musi generować przychodu z działalności gospodarczej. Wszystko zależy od tego, jak szybko towary zostaną zbyte. Stosownie bowiem do treści art. 14 ust. 2 pkt 17 ustawy o pdof, w ramach tego źródła przychodów powinny być rozliczone także przychody z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej, otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną, wystąpienia wspólnika z takiej spółki lub zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce.
Jednocześnie art. 14 ust. 3 pkt 12 ustawy o pdof stanowi, że nie rozpoznaje się przychodu z działalności gospodarczej, jeżeli odpłatne zbycie towarów następuje po upływie 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do likwidacji firmy, a transakcja przeprowadzana jest poza działalnością gospodarczą.
Z powołanych norm wynika zatem, że sprzedaż towarów pozostałych po zamknięciu firmy podlega podatkowi dochodowemu (jako przychód z działalności gospodarczej), o ile została dokonana przed upływem 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu zakończenia działalności gospodarczej.
Transakcja przeprowadzona w tym okresie powoduje - u podatników, którzy rozliczali się według skali podatkowej lub podatkiem liniowym - konieczność ustalenia dochodu, czyli różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztem określonym na podstawie remanentu likwidacyjnego. Wymienieni podatnicy są też zobligowani do uiszczenia zaliczki na podatek według zasad stosowanych przed zakończeniem działalności. Po zakończeniu roku, uzyskany dochód i odprowadzona zaliczka podlegają następnie rozliczeniu w zeznaniach PIT-36 lub PIT-36L.
Ryczałtowcy także opodatkowują taką transakcję w trakcie roku, według stawki opłacanej przed likwidacją, a po jego zakończeniu wykazują w zeznaniu PIT-28.
W zakresie dokumentowania sprzedaży towarów po zamknięciu firmy Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 25 lutego 2025 r., nr 0112-KDIL2-2.4011.811.2024.2.MM, wyjaśnił, że mimo zaliczenia finansowego efektu transakcji do przychodów z działalności gospodarczej, sprzedawca - od daty likwidacji działalności - nie jest już przedsiębiorcą. Oznacza to, że wystarczającym dokumentem potwierdzającym sprzedaż będzie umowa zawierająca dane identyfikujące zbywcę i nabywcę oraz przedmiot transakcji i jego wartość.
Jeżeli przedsiębiorca przeznaczy towary na potrzeby własne, to staną się one składnikami jego majątku prywatnego. W takiej sytuacji powstanie obowiązek wyłączenia wydatków poniesionych na ich nabycie z firmowych kosztów.
Podatkowe skutki odpłatnego zbycia wycofanych towarów powinny być oceniane na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o pdof. Przepis ten stanowi, że odpłatne zbycie rzeczy będących składnikami majątku prywatnego rozliczane jest w podatku dochodowym tylko wówczas, gdy następuje w ustalonym czasie: w przypadku nieruchomości - przed upływem 5 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a w stosunku do rzeczy ruchomych - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym je nabyto. Po upływie powyższych terminów sprzedaż składników majątku prywatnego jest neutralna.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
