Zmiany w pdof ważne dla pracowników

Część modyfikacji wprowadzonych z początkiem 2015 roku do ustawy o pdof dotyczy pracowników. Chodzi tu o zwolnienia od podatku dla niektórych świadczeń pracowniczych i długo oczekiwane uregulowania w zakresie ustalania pracowniczego przychodu z tytułu korzystania przez pracowników ze służbowego samochodu do celów prywatnych.

Więcej zadośćuczynień ze zwolnieniem

Konsekwencją wydanego przez Trybunał Konstytucyjny postanowienia (sygn. akt S 2/13) stwierdzającego istnienie luki prawnej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o pdof jest rozszerzenie zakresu zwolnienia przedmiotowego dotyczącego wskazanych w nim odszkodowań. W brzmieniu obowiązującym do 3 października 2014 r. na mocy tego przepisu ze zwolnienia od podatku dochodowego (z wyjątkami enumeratywnie w nim wymienionymi) korzystały otrzymane odszkodowania (zadośćuczynienia), jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Zmiana, która zaczęła obowiązywać od 4 października 2014 r., przyniosła rozszerzenie dotąd funkcjonującego zwolnienia o odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z innych normatywnych źródeł prawa, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Kodeksowy przepis wymienia jako te źródła m.in. postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Odszkodowania (zadośćuczynienia) przyznane na podstawie wskazanych uregulowań korzystają obecnie ze zwolnienia od podatku, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z tych uregulowań.

Dojazdy zorganizowane przez pracodawcę

Z kolei od 1 stycznia 2015 r. w wyniku dodania do art. 21 ust. 1 ustawy o pdof nowego punktu 14a katalog zwolnień przedmiotowych poszerzony został o zwolnienie dla wartości świadczenia otrzymanego przez pracownika z tytułu organizowanego przez pracodawcę dowozu pracowników autobusem w rozumieniu art. 2 pkt 41 ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.).

Dzięki zawartemu w tym przepisie rozwiązaniu uproszczone zostały rozliczenia między pracodawcami a pracownikami. Dotychczas określanie wartości świadczenia przypadającego na poszczególnych pracowników z tytułu zorganizowanego przez pracodawcę bezpłatnego dowozu do zakładu pracy, stanowiącego pracowniczy przychód, było przedmiotem sporu pomiędzy podatnikami a fiskusem. Jego ustalenie zgodnie z oczekiwaniami fiskusa wymagało od pracodawcy prowadzenia bardzo rozbudowanej i szczegółowej ewidencji dla celów ustalenia przychodów. Zapewnienie darmowego transportu przez pracodawcę ustawodawca uznał za jeden z czynników decydujących o podjęciu pracy w miejscu oddalonym od miejsca zamieszkania, szczególnie w przypadku terenów słabiej skomunikowanych. W związku z brakami kadrowymi w najbliższym otoczeniu inwestycji, przedsiębiorcy coraz częściej decydują się na dowóz pracowników z sąsiednich miejscowości, z których osoby bezrobotne gotowe są podjąć pracę. Te czynniki, jak i wskazana wcześniej potrzeba uproszczenia rozliczeń w omawianym zakresie, były przyczyną wprowadzenia wraz z nowym rokiem omawianego zwolnienia do ustawowego katalogu.

Służbowe auto na prywatnych usługach

W bieżącym roku znika też problem określania wartości przychodu z tytułu udostępnienia pracownikom służbowych aut na cele prywatne. Począwszy od 1 stycznia 2015 r. wartość tę wyznacza kwotowy ryczałt uzależniony od pojemności silnika używanego przez pracownika samochodu. Nowe rozwiązanie zastępuje funkcjonujący dotąd system ustalania przychodu z omawianego tytułu, który budził wiele kontrowersji. Do końca 2014 r. pracodawcy zobowiązani bowiem byli wartość nieodpłatnych świadczeń polegających na udostępnieniu samochodu do celów prywatnych ustalać:

• jeżeli przedmiotem świadczenia były usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
   
• jeżeli przedmiotem świadczenia były usługi zakupione - według cen zakupu,
   
• w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Chociaż zasady te były wprost zapisane w art. 11 ust. 2a ustawy o pdof, pracodawcy wielokrotnie zwracali uwagę na to, że mają problemy z prawidłowym określeniem skutków podatkowych związanych z wykorzystywaniem przez pracowników samochodu służbowego do celów prywatnych. Dodatkowo organy podatkowe uważały, że wartość świadczenia, jakie otrzymuje pracownik z tego tytułu, powinna bazować na koszcie wynajmu takiego samego pojazdu w wypożyczalni samochodów i taka wartość powinna stanowić podstawę opodatkowania. To z kolei powodowało, że kwoty przychodu ustalanego pracownikom z tego tytułu były znaczące. Ponadto wiązało się to z dodatkowymi obowiązkami dla przedsiębiorcy, co w konsekwencji sprzyjało nieujawnianiu do celów podatkowych prywatnego korzystania ze służbowego auta.

Obecnie wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania do celów prywatnych służbowego samochodu będzie wynosić miesięcznie 250 zł dla samochodów o pojemności silnika do 1.600 cm³, natomiast dla aut o pojemności większej - 400 zł. W przypadku takiego użytkowania auta tylko przez część miesiąca, wartość świadczenia jest ustalana za każdy dzień użytkowania - w wysokości 1/30 wskazanych kwot (art. 12 ust. 2a-2b ustawy o pdof). Ponadto, gdy omawiane świadczenie jest częściowo odpłatne, wówczas przychodem pracownika jest różnica pomiędzy jedną ze wskazanych powyżej wartości i ponoszoną przez niego odpłatnością.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)