Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  VAT i akcyza  »   Zasady ustalania proporcji przy prowadzeniu działalności mieszanej - planowane ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Zasady ustalania proporcji przy prowadzeniu działalności mieszanej - planowane zmiany

Poradnik VAT nr 18 (570) z dnia 20.09.2022
1. Odliczanie VAT na podstawie wskaźnika proporcji

Zmiana Prawa Zasadą jest, że podatnicy mogą odliczać VAT od nabytych towarów i usług w takim zakresie, w jakim te towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (z uwzględnieniem ustawowych wyłączeń). Jeśli zatem podatnik wykonuje zarówno czynności opodatkowane, jak i zwolnione z VAT, to:

  • odlicza VAT od zakupów związanych z czynnościami opodatkowanymi,
  • nie odlicza VAT od zakupów związanych z czynnościami zwolnionymi z VAT.

Zdarza się jednak, że podatnik dokonując zakupów związanych z działalnością firmy (zwolnioną i opodatkowaną VAT), nie ma możliwości wyodrębnienia kwot podatku naliczonego, związanego z określonymi czynnościami. W takiej sytuacji odlicza VAT od dokonanych zakupów proporcjonalnie, z zastosowaniem "wstępnego" wskaźnika proporcji.

Uwaga

Proporcjonalne odliczanie podatku naliczonego od zakupów związanych z działalnością mieszaną (tj. przy sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej z VAT) odbywa się w dwóch etapach:

  • w momencie nabycia towarów czy usług - podatnik odlicza VAT przy zastosowaniu proporcji obliczonej na podstawie obrotów osiągniętych w poprzednim roku podatkowym,
  • po zakończeniu roku - na podstawie rzeczywistej proporcji sprzedaży uzyskanej w roku, w którym dokonywane były zakupy.

Proporcję, według której odlicza się VAT od zakupów związanych z działalnością mieszaną ustala się zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, jako udział rocznego obrotu uzyskanego z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo. Wskaźnik ten ustala się na podstawie obrotów z roku ubiegłego i zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Przy ustalaniu proporcji do obrotu nie wlicza się kwoty podatku. Ponadto, obliczając proporcję nie uwzględnia się:

1) obrotu uzyskanego z tytułu dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane do środków trwałych podatnika - używanych przez niego na potrzeby działalności,

2) obrotu z tytułu transakcji dotyczących:

  • pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych,
  • transakcji dotyczących usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Na mocy obowiązującego art. 90 ust. 10 ustawy o VAT w przypadku gdy proporcja sprzedaży, określona zgodnie z art. 90 ust. 2-8:

1) przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 500 zł - podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%;

2) nie przekroczyła 2% - podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.

W sytuacji gdy w poprzednim roku podatnik nie prowadził działalności "mieszanej", albo uzyskał obrót z takiej działalności, ale obrót ten był niższy niż 30.000 zł lub też gdy podatnik uznał, iż proporcja ustalona za poprzedni rok podatkowy w roku bieżącym, byłaby dla niego niereprezentatywna - do rozliczania wstępnego może stosować proporcję wyliczoną szacunkowo. W takiej sytuacji podatnik powinien zwrócić się z pisemnym wnioskiem do naczelnika właściwego urzędu skarbowego wskazując oszacowany przez siebie wskaźnik. Organ podatkowy rozpatrzy wniosek w tej sprawie i w formie protokołu zostanie uzgodniona szacunkowa proporcja, według której podatnik będzie odliczał podatek naliczony.


2. Proporcja ustalana przez grupy VAT

W ramach programu Polski Ład zostały wprowadzone przepisy regulujące zasady ustalania proporcji dla nowego rodzaju podatnika, tj. grupy VAT (dodany art. 90 ust. 10c-10g ustawy o VAT). Nowe regulacje prawne w tym zakresie zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.

Proporcję "wstępną", o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, będzie się przyjmować odrębnie dla każdego jej członka, przy czym w roku, w którym grupa VAT uzyska status podatnika, proporcję tę będzie się przyjmować w wartości ustalonej przez członków grupy VAT na moment jej utworzenia (art. 90 ust. 10c ustawy o VAT).

Jednocześnie, jak wynika z dodanego do art. 90 ust. 10d ustawy o VAT w przypadku gdy grupa VAT dokonywać będzie nabyć towarów lub usług, które będą wykorzystywane przez tę grupę VAT do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, oraz nie będzie możliwe przyporządkowanie tych czynności do poszczególnych członków grupy VAT, grupa VAT będzie obowiązana do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z tymi czynnościami, w stosunku do których przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w sposób określony w art. 90 ust. 1 ustawy o VAT. Jeżeli nie będzie możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa powyżej, grupa VAT będzie obowiązana do ustalenia proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy o VAT. Proporcja taka będzie wyliczana szacunkowo według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu. Przepisy art. 90 ust. 3-6 i 8-10, art. 90a, art. 90b oraz art. 91 ust. 1-9 stosować się będzie odpowiednio.

Z kolei z przepisu art. 90 ust. 10e ustawy o VAT wynika, że w przypadku podatnika, dla którego naczelnik urzędu skarbowego przywróci zarejestrowanie zgodnie z art. 96 ust. 9k, proporcja, o której mowa w ust. 2, ustalona dla niego odrębnie przed utratą statusu podatnika przez grupę VAT, nie ulegnie zmianie do końca roku, w którym ta grupa utraciła ten status. W tym przypadku, wyłączone zostało stosowanie przepisów art. 90 ust. 8 i 9 ustawy o VAT (czyli proporcję wyliczoną szacunkowo).

Jednakże, jeżeli podatnik dla którego naczelnik urzędu skarbowego przywrócił zarejestrowanie uzna, że w odniesieniu do niego kwota obrotu dla ustalenia proporcji, którą stosował będąc podmiotem tworzącym grupę VAT byłaby niereprezentatywna, do obliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającej odliczeniu od kwoty podatku należnego przyjmować się będzie proporcję wyliczoną szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego, w formie protokołu. Tak wynika z art. 90 ust. 10f ustawy o VAT.

Z kolei w art. 90 ust. 10g ustawodawca zdefiniował obrót, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, w przypadku podatnika, który został przywrócony do rejestru po utracie statusu podatnika VAT przez grupę VAT. Zatem przez obrót, o którym mowa w ust. 3, osiągnięty przez podatnika, który był w poprzednim roku podatkowym członkiem grupy VAT i dla którego naczelnik urzędu skarbowego przywrócił zarejestrowanie zgodnie z art. 96 ust. 9k, rozumieć się będzie obrót:

1) jaki można przyporządkować dla tego podatnika za okres, w którym był członkiem grupy VAT, oraz

2) osiągnięty przez tego podatnika po utracie statusu podatnika przez grupę VAT.


3. Planowane zmiany dotyczące stosowania proporcji - pakiet SLIM VAT 3

» Zmiana zasad ustalania współczynnika proporcji

W projekcie zmian do ustawy o VAT, jakie - co do zasady - mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. (tzw. pakiet SLIM VAT 3) zakłada się zmianę brzmienia art. 90 ust. 8 ustawy o VAT, poprzez likwidację wymogu uzgadniania prognozy proporcji i sporządzania protokołu przez naczelnika urzędu skarbowego. Planuje się wprowadzenie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej przez podatnika proporcji w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja zostanie zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3.

W tym zakresie w uzasadnieniu do projektu ustawy czytamy: "(...) Podatnicy, rozpoczynający wykonywanie działalności gospodarczej, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu, o którym mowa w ust. 3, lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł, będą samodzielnie ustalali proporcję prognozowaną. Naczelnik urzędu skarbowego będzie zawiadamiany o proporcji przyjętej przez takiego podatnika w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania pliku JPK. Do zawiadomienia o przyjętej proporcji będą miały zastosowanie ogólne zasady dotyczące doręczeń obowiązujące na gruncie Ordynacji podatkowej, w tym za pomocą środków komunikacji elektronicznej (...)".

W związku z powyższym proponuje się również wprowadzenie zmian polegających na dostosowaniu art. 90 ust. 10d i ust. 10f ustawy o VAT (wchodzących w życie od 1 stycznia 2023 r. dla przypadków związanych z funkcjonowaniem grupy VAT) do projektowanych zmian w art. 90 ust. 8 ustawy o VAT.

Projekt zakłada również zwiększenie kwoty z obecnych 500 zł do 10.000 zł pozwalającej na uznanie, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100%, w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98% (zmiana art. 90 ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT).

W uzasadnieniu do projektu ustawy czytamy: "(...) Podniesienie progu 500 zł do 10.000 zł pozwoli nadal zachować zgodność w tym zakresie z regulacjami prawa UE. Nadal zachowany zostaje ustalony na poziomie przekraczającym 98% wskaźnik pozwalający na przyjęcie 100% odliczenia VAT. Osiągnięcie przez podatnika wskaźnika na poziomie niższym lub równym 98% nadal będzie oznaczało, że nie może on zaokrąglić tego wskaźnika proporcji do 100%. Podwyższany jest natomiast limit kwoty VAT niepodlegającej odliczeniu od wydatków do czynności opodatkowanych i zwolnionych, które podatnik może posiadać przy wskaźniku proporcji na poziomie wyższym niż 98% - aby zaokrąglić ten wskaźnik do 100% i uzyskać w efekcie pełne prawo do odliczenia VAT (...)".

» Rzeczywisty wskaźnik proporcji

Jak już wspomniano, po zakończeniu roku podatnik ustala rzeczywisty wskaźnik proporcji, w oparciu o rzeczywiste obroty z danego roku. W praktyce w większości przypadków rzeczywisty wskaźnik proporcji z danego roku różni się od wskaźnika wstępnego (na podstawie którego podatnik odliczał VAT w ciągu roku). W takiej sytuacji podatnik po zakończeniu roku jest zobowiązany do dokonania rocznej korekty VAT.

Roczną korektę VAT wykazuje się w deklaracji, składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonywana jest korekta, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.

Sposób dokonania rocznej korekty podatku VAT uzależniony jest od rodzaju towarów i usług, które były nabywane w trakcie roku. W związku z tym roczna korekta VAT dokonywana jest:

1) jednorazowo - w odniesieniu do towarów i usług niezaliczonych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych w działalności gospodarczej, a także zaliczonych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15.000 zł;

2) w okresie wieloletnim - w odniesieniu do środków trwałych o wartości początkowej przekraczającej 15.000 zł, przy czym w przypadku:

  • środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, innych niż nieruchomości i prawo wieczystego użytkowania gruntów - obowiązuje 5-letni okres korekty (korekcie podlega 1/5 kwoty odliczonego podatku VAT),
  • nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - obowiązuje 10-letni okres korekty (korekcie podlega 1/10 kwoty odliczonego podatku VAT).

Zgodnie z projektem w ustawie o VAT w art. 91 mają zostać dodane ust. 1a i 1b, w myśl których podatnik:

  • będzie mógł nie dokonywać ww. korekty rocznej, jeżeli różnica pomiędzy proporcją ustaloną zgodnie z art. 90 ust. 2-10a a proporcją ustaloną dla zakończonego roku podatkowego, nie będzie przekraczać dwóch punktów procentowych (projektowany art. 91 ust. 1a),
  • w przypadku gdy proporcja ustalona dla zakończonego roku podatkowego będzie mniejsza niż proporcja ustalona zgodnie z art. 90 ust. 2-10a, projektowany przepis art. 91 ust. 1a, będzie się stosowało, pod warunkiem, że kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca:
    • z różnicy pomiędzy ustalonymi proporcjami oraz
    • korekty, o której mowa w ust. 2 (z wyłączeniem korekty środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie będzie przekraczać 15.000 zł)

nie będzie przekraczać 10.000 zł.

W uzasadnieniu do projektu ustawy czytamy: "(...) Rozwiązania proponowane w dodawanym art. 91 ust. 1a i 1b, w przeciwieństwie do obowiązującego do 31 marca 2011 r., byłyby fakultatywne. Podatnicy zyskają opcję rezygnacji z dokonania korekty, jeżeli różnica nie przekracza 2 punktów procentowych oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu nie przekraczałaby 10.000 zł (drugi warunek dotyczy wyłącznie przypadku gdy rzeczywisty wskaźnik proporcji jest mniejszy od wskaźnika prognozowanego). Kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu oznacza w tym przypadku sumę kwot, które wynikają z różnicy pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną w danym roku podatkowym oraz kwot wynikających z zastosowania tzw. korekty wieloletniej (korekta 5-letnia lub 10-letnia).

Podatnik, który po wyliczeniu proporcji dla zakończonego roku stwierdzi, że różnica pomiędzy proporcją prognozowaną a faktyczną nie przekracza 2 punktów procentowych powinien zliczyć wartość podatku naliczonego, którego nie mógłby odliczyć w przypadku pomniejszenia proporcji uwzględniając w tym wyliczeniu również wartości podatku naliczonego wynikające z ewentualnych korekt wieloletnich (...)".

Planuje się wprowadzenie przepisu przejściowego, zgodnie z którym dodane w art. 91 ust. 1a i 1b ustawy o VAT, będą stosowane począwszy od korekt dokonywanych za 2022 r. (tj. dokonywanych w pierwszym okresie rozliczeniowym 2023 r.)

VAT i akcyza - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.