W związku z nowelizacją ustawy o VAT, od 1 października 2013 r. katalog towarów, do którego zastosowanie ma mechanizm odwrotnego obciążenia rozszerzono m.in. o:
Uwaga
Towary wymienione w załączniku nr 11 podlegają opodatkowaniu VAT w sposób szczególny - na zasadzie odwrotnego obciążenia. Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, podatnikiem z tytułu takiej transakcji jest nabywca.
Te szczególne zasady rozliczania obowiązują w sytuacji, gdy nabywcą jest podatnik VAT, sprzedawcą - czynny podatnik VAT, a sprzedaż nie podlega zwolnieniu z VAT przysługującemu dostawie towarów używanych.
Jeżeli powyższe warunki są spełnione, dostawca odpadów nie rozlicza VAT, lecz obowiązek ten przenoszony jest na nabywcę. Pomimo to sprzedawca jest zobowiązany do wystawienia faktury, która nie musi zawierać danych określonych w § 5 ust. 1 pkt 12-14 rozporządzenia w sprawie faktur. W fakturze takiej nie określa się zatem stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na poszczególne stawki i sprzedaż zwolnioną oraz kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku. Co jednak istotne - na fakturze potwierdzającej taką transakcję należy zamieścić oznaczenie "odwrotne obciążenie". Obowiązek ten wynika z § 5 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia w sprawie faktur.
Warto podkreślić, że dostawa odpadów przez czynnego podatnika VAT podlega wykazaniu w ewidencji sprzedaży i deklaracji VAT (poz. 31). Mimo iż rozliczenie VAT jest przeniesione na nabywcę jest to sprzedaż, co do zasady opodatkowana, co oznacza, iż sprzedającemu (nawet gdyby nie wykazał żadnej innej sprzedaży), przysługuje zwrot ewentualnej nadwyżki podatku naliczonego w terminie 60 dni.
Z kolei nabywca, w celu wykazania podatku należnego, zgodnie z art. 106 ust. 7 ustawy może wystawić fakturę wewnętrzną. Przypomnieć należy, że od 1 stycznia 2013 r. sposób dokumentowania tej transakcji ustawodawca pozostawił w gestii podatnika. Dlatego też wyliczenie podatku należnego może być dokonane na fakturze otrzymanej od dostawcy odpadów.
Podstawą opodatkowania - na mocy art. 29 ust. 18a ustawy o VAT - jest kwota, którą nabywca jest zobowiązany zapłacić. Jednocześnie kwota podatku należnego z tytułu dostawy odpadów, w myśl art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o VAT stanowi kwotę podatku naliczonego.
Obowiązek podatkowy w przypadku dostawy odpadów powstaje na zasadach ogólnych, czyli z chwilą wydania towaru, a jeżeli dostawa powinna być potwierdzona fakturą, powstaje on z chwilą jej wystawienia, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru.
Ze względu na fakt, że katalog towarów objętych odwrotnym obciążeniem został z dniem 1 października znacznie rozszerzony, podatnicy mają wątpliwości co do prawidłowego rozliczenia transakcji dotyczącej towarów, które przed tym dniem nie podlegały opodatkowaniu na zasadzie odwrotnego obciążenia, natomiast obecnie wobec nich takie zasady należy stosować (np. pręty stalowe, czy makulatura).
Jeżeli bowiem przed 1 października uiszczona została zaliczka np. na poczet dostawy prętów stalowych, to zaliczka ta opodatkowana była na zasadach ogólnych - czyli przez dostawcę, który wystawił fakturę zaliczkową potwierdzającą jej otrzymanie. Jeśli transakcja (i wpłata pozostałej części należności) będzie miała miejsce już po 1 października 2013 r. mogą powstać wątpliwości, kto i w stosunku do jakiej kwoty powinien rozliczyć podatek VAT.
Zmieniając przepisy w zakresie odwrotnego obciążenia nie dodano żadnych przepisów przejściowych, które rozstrzygałyby tę sytuację. Ze względu na ogólną zasadę stanowiącą o tym, że prawo nie działa wstecz, logiczne wydawałoby się, że "stare" zasady stosować należy w odniesieniu do czynności wykonanych przed 1 października 2013 r. (a więc zaliczki należało opodatkować na zasadach obowiązujących przed tą datą), natomiast "nowe" regulacje dotyczyć powinny czynności rodzących obowiązek podatkowy już po zmianie przepisów. Czy jednak w stosunku do jednej transakcji można taki "podział" zastosować?
Wątpliwości podatników niestety nie rozstrzygnęło Ministerstwo Finansów, które w broszurze (zamieszczonej na stronie internetowej www.finanse.mf.gov.pl) zatytułowanej: "Zmiany wprowadzone ustawą z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1027)", wprost zaznaczyło, iż: "(…) zasada odwróconego obciążenia znajdzie zastosowanie do dostaw towarów wykazanych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, mających miejsce od dnia 1 października 2013 r. Zasada ta znajdzie również zastosowanie do tych dostaw, na poczet których wniesiono przed 1 października 2013 r. całość lub część zapłaty".
Trudno jednak zgodzić się z tym wyjaśnieniem. Nie ma bowiem podstaw prawnych aby wobec zaliczek otrzymanych przykładowo we wrześniu na poczet np. dostawy prętów stalowych, stosować mechanizm odwrotnego obciążenia. Przed 1 października to podmiot, który otrzymał zaliczkę miał bowiem obowiązek jej udokumentowania i odprowadzenia podatku należnego. Nie ma również możliwości - na podstawie obowiązujących przepisów - skorygowania takiego sposobu rozliczeń, ponieważ jest on prawidłowy z punktu widzenia obowiązujących w tym okresie przepisów.
Oczywistym jest, że dokonując dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy, po dniu 30 września 2013 r., należy do niej zastosować odwrotne obciążenie. VAT w takim przypadku rozliczy nabywca. Zdaniem redakcji, nie ma natomiast podstaw prawnych aby nabywcę tego obciążyć dodatkowo koniecznością rozliczenia podatku od zaliczki, która miała miejsce jeszcze przed zmianą przepisów.
Naszym zdaniem, problem - mimo wyjaśnień resortu finansów - pozostaje nadal nierozstrzygnięty i pozbawia podatników możliwości rzetelnego rozliczania się z fiskusem. Broszura informacyjna Ministerstwa Finansów nie stanowi bowiem wykładni przepisów prawa. Należy zatem oczekiwać ogólnej interpretacji resortu w tym zakresie.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
