Zasadą jest, że sprzedaż dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych (dalej - osób prywatnych) ewidencjonuje się w kasie rejestrującej. Wynika to z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Od tej zasady istnieją pewne wyjątki, które szczegółowo zostały określone w odpowiednim rozporządzeniu wykonawczym. Do 31 grudnia 2012 r. w tym zakresie obowiązywało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. nr 138, poz. 930). Z kolei od 1 stycznia 2013 r. obowiązuje rozporządzenie z 29 listopada 2012 r. w tej samej sprawie (Dz. U. poz. 1382). Zasady, jakie obowiązują w zakresie zwolnień z ewidencjonowania od 1 stycznia 2013 r., opisujemy w tym artykule.
Generalnie można wyróżnić następujące rodzaje zwolnień z ewidencjonowania:
1) zwolnienie podmiotowe (zwolnienie ze względu na obroty),
2) zwolnienie przedmiotowe (zwolnienie ze względu na wykonywanie określonych czynności),
3) zwolnienie podmiotowo-przedmiotowe (zwolnienie ze względu na udział określonych czynności zwolnionych z ewidencjonowania w sprzedaży ogółem dokonanej na rzecz osób prywatnych).
1.1. Zwolnienie podmiotowe
Limit zwolnienia z VAT
Możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania uzależniona jest od wysokości obrotów uzyskanych ze sprzedaży dla osób prywatnych. W 2013 r. limit zwolnienia z ewidencjonowania wynosi 20.000 zł (w 2012 r. wynosił on 40.000 zł dla kontynuujących sprzedaż i 20.000 zł dla podatników rozpoczynających sprzedaż w danym roku). Generalnie limit ten należy liczyć proporcjonalnie do okresu dokonywania sprzedaży:
| Przykład
Załóżmy, że podatnik rozpocznie prowadzenie sprzedaży na rzecz osób prywatnych od 1 lutego 2013 r. Dla podatnika limit zwolnienia z ewidencjonowania należy ustalić w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży w 2013 r. Limit ten wyniesie: 20.000 zł x 334 (ilość dni dokonywania sprzedaży w 2013 r.) : 365 (ilość dni w roku) = 18.301,37 zł. |
WAŻNE: Zwolnienia podmiotowego nie mogą stosować podatnicy, którzy w poprzednim roku (2012 r.) byli obowiązani do ewidencjonowania, albo przestali spełniać warunki do zwolnienia z ewidencjonowania (§ 3 ust. 2 ww. rozporządzenia z 29 listopada 2012 r.).
Przekroczenie limitu zwolnienia podmiotowego
Jeżeli w 2013 r. podatnik korzysta ze zwolnienia z ewidencjonowania, lecz w trakcie roku obroty ze sprzedaży dla osób prywatnych przekroczą kwotę 20.000 zł (lub ww. limit liczony proporcjonalnie do dokonywania sprzedaży w 2013 r. - jeżeli w tym roku podatnik rozpocznie sprzedaż dla ww. podmiotów), zwolnienie straci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym obrót przekroczył ww. limit.
| Przykład
Załóżmy że u podatnika, o którym mowa w poprzednim przykładzie, w marcu 2013 r. wartość sprzedaży dla osób prywatnych przekroczy limit zwolnienia z ewidencjonowania (czyli kwotę 18.301,37 zł). Podatnik będzie musiał stosować kasę rejestrującą od 1 czerwca 2013 r. |
Przypominamy, że również w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2012 r. podatnicy kontynuujący sprzedaż tracili prawo do zwolnienia z ewidencjonowania po dwóch miesiącach. Inaczej było tylko u podatników, którzy rozpoczęli sprzedaż w trakcie roku (np. w 2012 r.) i w tym roku obrót przekroczył limit zwolnienia z ewidencjonowania (20.000 zł). Taki podatnik musiał stosować kasę fiskalną już od dnia następującego po dniu, w którym obroty przekroczyły ten limit.
Przepisy przejściowe
W związku ze zmianami limitów zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania i terminów rozpoczęcia ewidencjonowania po utracie prawa do zwolnienia, ustawodawca wprowadził pewne przepisy przejściowe (patrz § 7 ww. rozporządzenia). Na mocy tych przepisów:
1. W przypadku, gdy podatnik przestał spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed 1 stycznia 2013 r., powinien rozpocząć ewidencjonowanie w terminach obowiązujących do 31 grudnia 2012 r.
2. Jeżeli natomiast podatnik rozpoczął sprzedaż w 2012 r., kwota uprawniająca do zwolnienia z ewidencjonowania w 2013 r. wynosi 20.000 zł, bez względu na okres wykonywania tych czynności w 2012 r. W tym przypadku zatem podatnik nie musi stosować proporcji do liczenia limitu zwolnienia z ewidencjonowania.
| Przykład
Podatnik rozpoczął działalność gospodarczą w połowie 2012 r. i dokonywał sprzedaży dla osób prywatnych. Do końca 2012 r. uzyskane z tej sprzedaży obroty nie przekroczyły 20.000 zł (wyniosły 18.000 zł). Pomimo, że sprzedaż dla ww. podmiotów nie była prowadzona przez cały 2012 r., limit zwolnienia z ewidencjonowania na 2013 r. wynosi 20.000 zł (nie trzeba stosować jego proporcjonalnego przeliczenia). Ponieważ w 2012 r. limit ten nie został przekroczony, w 2013 r. podatnik nie będzie musiał stosować kasy rejestrującej (przy założeniu, że również w 2013 r. obroty ze sprzedaży dla ww. podmiotów nie przekroczą 20.000 zł). |
3. W przypadku podatników, którzy nie przestali spełniać warunków do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed 1 stycznia 2013 r., oraz nie zostali zwolnieni z obowiązku ewidencjonowania na podstawie § 2 i 3 ww. rozporządzenia (zwolnienie przedmiotowe lub podmiotowe), zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania traci moc z dniem 1 marca 2013 r.
Powyższe oznacza, że jeżeli podatnik utracił prawo do zwolnienia z ewidencjonowania na skutek zmiany przepisów (np. obniżenia limitu zwolnienia z ewidencjonowania), ma czas na zakup i zainstalowanie kasy fiskalnej do końca lutego 2013 r. Obowiązek ewidencjonowania sprzedaży będzie dopiero od 1 marca 2013 r.
| Przykład
Załóżmy, że w 2012 r. obroty podatnika nie przekroczyły 40.000 zł (limit zwolnienia z ewidencjonowania na 2012 r.), ale przekroczyły 20.000 zł (limit ww. zwolnienia na 2013 r.). Podatnik utracił prawo do zwolnienia. Powinien zatem rozpocząć ewidencjonowanie od 1 marca 2013 r. (przy założeniu, że nie korzysta z innych zwolnień z ewidencjonowania). |
1.2. Zwolnienia przedmiotowe
"Nowe" rozporządzenie utrzymuje zasadniczo katalog dotychczasowych zwolnień przedmiotowych z ewidencjonowania, wymieniony w załączniku do tego rozporządzenia. Przykładowo: w 2013 r. zwolniona z ewidencjonowania jest dostawa towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), pod warunkiem że zapłaty za wykonaną czynność dokonano w całości za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), gdy z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).
Jedyną istotną zmianą w zakresie zwolnień przedmiotowych jest wyłączenie z tego zwolnienia usług świadczonych przez szkoły nauki jazdy (PKWiU 85.53.11). Mogą jednak oni - tak jak inne podmioty - korzystać z innych zwolnień, np. ze zwolnienia podmiotowego (jeżeli sprzedaż dla osób prywatnych nie przekracza 20.000 zł) lub przedmiotowego (np. w związku z otrzymywaniem zapłaty za wykonywane czynności wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego, na warunkach wskazanych w poz. 37 załącznika do ww. rozporządzenia).
Zaznaczamy, że również w tym przypadku zastosowanie ma przepis przejściowy zawarty w § 7 ust. 3 ww. rozporządzenia. Oznacza to, że jeżeli szkoła nauki jazdy w 2012 r. uzyskała obroty powyżej 20.000 zł i nie może korzystać z innych zwolnień z ewidencjonowania, powinna rozpocząć ewidencjonowanie sprzedaży dla osób prywatnych od 1 marca 2013 r.
Pozostałe zmiany w zwolnieniach przedmiotowych mają głównie charakter porządkowy i polegają m.in. na przeniesieniu pewnych warunków zwolnienia z ewidencjonowania z poszczególnych pozycji załącznika (lub objaśnień do tego załącznika) do przepisów samego rozporządzenia. Dotyczy to m.in. obowiązku dokumentowania niektórych usług fakturą (poz. 21, 24 i 25 ww. załącznika do rozporządzenia).
Zwolnienia podmiotowo-przedmiotowe
Tak jak w 2012 r., tak również w 2013 r. podatnicy mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego z ewidencjonowania (zwolnienie ze względu na udział niektórych czynności zwolnionych z ewidencjonowania w całkowitym obrocie uzyskanym ze sprzedaży dla osób prywatnych). W tym zakresie zasadniczo zwolnienia nie uległy zmianie.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
