Termin złożenia wniosku o zwrot podatku od wartości dodanej

Podatnicy, którzy dokonują zakupu towarów i usług na terytorium innego państwa członkowskiego, mają prawo do żądania zwrotu zapłaconego podatku VAT, jeśli towary te i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności dających prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na terytorium kraju siedziby.

W tym celu powinni złożyć stosowny wniosek o zwrot podatku od wartości dodanej, składany za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Polscy podatnicy posługują się wnioskiem VAT-REF, który wysyłany jest poprzez system e-Deklaracje dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, za pośrednictwem właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego.

Jeżeli czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług są wykonywane na terenie objętym zakresem działania dwóch lub więcej urzędów skarbowych, właściwość miejscową ustala się dla:

• osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - ze względu na adres siedziby;
   
• osób fizycznych - ze względu na miejsce zamieszkania.

Wniosek należy złożyć nie później niż do 30 września roku następującego po okresie zwrotu. Zgodnie z art. 15 dyrektywy Rady 2008/9/WE z dnia 12 lutego 2008 r. określającej szczegółowe zasady zwrotu podatku od wartości dodanej, przewidzianego w dyrektywie 2006/112/WE, podatnikom niemającym siedziby w państwie członkowskim zwrotu, lecz mającym siedzibę w innym państwie członkowskim (Dz. Urz. UE L nr 44/23 ze zm.), wniosek uznaje się za złożony dopiero wtedy, gdy wnioskodawca przedstawił wszystkie informacje wymagane na mocy art. 8, 9 i 11.

Aby wniosek został przyjęty przez system e-Deklaracje, powinien być poprawnie wypełniony oraz zgodny z wyjaśnieniami zamieszczonymi w zakładce e-Deklaracje. Jeżeli system e-Deklaracje odrzuci wniosek, podatnik w trakcie odczytu otrzyma komunikat o przyczynie odrzucenia dokumentu - system wskaże mu również miejsca, gdzie zostały niewypełnione pozycje. W tej sytuacji wnioskodawca powinien dokonać wskazanych poprawek i ponownie przesłać wniosek.

W przypadku polskich wniosków VAT-REF potwierdzeniem przyjęcia dokumentu przez system e-Deklaracje jest pobranie Urzędowego Poświadczenia Odbioru z komunikatem 200 - "Przetwarzanie dokumentu zakończone poprawnie".

Po przekazaniu wniosku do polskiego systemu VAT-REFUND z systemu e-Deklaracje zostanie automatycznie wysłana wiadomość z informacją o nadaniu numeru referencyjnego wniosku w systemie VAT-REFUND z konta funkcyjnego urzędu, do którego skierowano wniosek.

Dotrzymanie terminu złożenia wniosku jest niezwykle ważne. Termin ten określony w art. 15 dyrektywy 2008/9/WE, jest bowiem - zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE - terminem zawitym.

Termin zawity, to szczególny rodzaj terminu stanowczego, charakteryzujący się dużym rygorem prawnym, przejawiającym się w tym, że niepodjęcie określonej czynności przez uprawniony podmiot w okresie zakreślonym tym terminem, powoduje definitywne wygaśnięcie przysługującego podmiotowi prawa do tej czynności.

Wyrok Trybunału w sprawie C-294/11 z 21 czerwca 2012 r. dotyczył holenderskiej spółki, która otrzymała decyzję odmowną w sprawie zwrotu podatku VAT w związku z dokonanymi zakupami we Włoszech, ze względu na przekroczenie terminu na złożenie tego wniosku.

Trybunał wskazał, że już z treści przepisu określającego termin na złożenie wniosku wynika, że jest on terminem zawitym:

"(…) O ile prawdą jest, że niektóre wersje językowe rzeczonego przepisu, jak w szczególności wersja hiszpańska («dentro»), włoska («entro») i angielska («within»), mogą wywoływać wątpliwości co do charakteru wskazanego terminu, załącznik C pkt B tych wersji językowych ósmej dyrektywy VAT wyraźnie świadczy o tym, że rozważany termin nie jest jedynie terminem instrukcyjnym.

Wykładnię tę potwierdzają inne wersje językowe art. 7 ust. 1 akapit pierwszy zdanie ostatnie ósmej dyrektywy VAT. Na przykład francuska wersja językowa tego artykułu przewiduje wyraźnie, że wniosek o zwrot powinien być złożony «najpóźniej» w okresie sześciu miesięcy od końca roku kalendarzowego, w którym podatek stał się należny. Ten zwrot wskazuje bardzo wyraźnie, że wniosek nie może być skutecznie złożony po tym dniu (zob. podobnie wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-54/09 P Grecja przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I-7537, pkt 46). Jest tak również w szczególności w niemieckiej («spätestens») i niderlandzkiej («uiterlijk») wersji językowej. Ponadto załącznik C do tej dyrektyw w pkt B zawiera, w każdym razie w niemieckiej, francuskiej i niderlandzkiej wersji językowej, analogiczne wyrażenie, które potwierdza tę wykładnię.

(…) W tym zakresie należy podkreślić, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem różne wersje językowe tekstu unijnego należy interpretować w sposób jednolity i że wobec tego w przypadku różnic między tymi wersjami dany przepis należy interpretować na podstawie ogólnej systematyki i celu regulacji, której część on stanowi (zob. w szczególności wyrok z dnia 29 kwietnia 2010 r. w sprawie C-340/08 M i in., Zb.Orz. s. I-3913, pkt 44 i przytoczone tam orzecznictwo). (…)"

Trybunał podkreślił również, że możliwość wystąpienia z wnioskiem o zwrot nadpłaty VAT bez żadnego ograniczenia w czasie byłaby sprzeczna z zasadą pewności prawa, zgodnie z którą możliwość zakwestionowania sytuacji podatnika w zakresie jego praw i obowiązków względem organów podatkowych nie może istnieć w nieskończoność.

Wyznaczenie terminu instrukcyjnego, to znaczy terminu, który nie jest terminem zawitym, na złożenie wniosku o zwrot podatku VAT byłoby - zdaniem TSUE - sprzeczne zarówno z celem harmonizacji założonym w dyrektywie, jak też z orzecznictwem UE.

Mogłoby to doprowadzić do sytuacji, w której państwa członkowskie stosowałyby własne przepisy w zakresie przedawnienia prawa, które stosownie do okoliczności byłyby bardziej restrykcyjne. Taka interpretacja byłaby zatem sprzeczna z celem dyrektywy VAT, zgodnie z którym rozbieżności między przepisami aktualnie obowiązującymi w państwach członkowskich powinny zostać wyeliminowane.

Poza tym, zakładając że termin określony w dyrektywie ma charakter wyłącznie instrukcyjny, państwa członkowskie zamiast stosować bardziej restrykcyjne przepisy krajowe odnosiłyby się wyłącznie do terminu przewidzianego w tym artykule. Skutkiem tego, byłby brak ograniczenia czasowego na skuteczne złożenie wniosku o zwrot podatku VAT.

Jednocześnie Trybunał wskazał iż:

"(…) Tytułem uzupełnienia należy zauważyć, że państwa członkowskie, przyjmując art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze dyrektywy 2008/09, przedłużyły omawiany termin o trzy miesiące. Jak twierdzi w istocie Komisja Europejska, można z tego wywnioskować, że same państwa członkowskie wyszły z założenia, iż rozważany termin jest terminem zawitym, gdyż przedłużenie terminu jest co do zasady konieczne, wyłącznie gdy jego upływ powoduje utratę prawa, z którego należało skorzystać przed upływem tego terminu. To samo można a fortiori wywnioskować z faktu, że art. 1 dyrektywy 2010/66, na zasadzie wyjątku i wyłącznie w odniesieniu do wniosków o zwrot dotyczących 2009 r., ponownie przedłużył termin na ich złożenie do dnia 31 marca 2011 r. w celu rozwiązania problemów technicznych, które zaistniały w 2010 r. w ramach przyjmowania przez właściwe organy wniosków o zwrot odnoszących się do 2009 r. (…)"

W związku z powyższym Trybunał orzekł, iż ustanowiony w dyrektywie sześciomiesięczny termin na złożenie wniosku o zwrot podatku VAT jest terminem zawitym.