Czynsz za najem lokalu płatny gotówką a koszty uzyskania przychodów - interpretacja indywidualna

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 marca 2017 r., nr 2461-IBPB-1-2.4510.12.2017.2.MM)

Jak wynika z art. 15d ustawy o PDOP (i odpowiednio art. 22p ustawy o PDOF), podatnik nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca jednorazowej wartości transakcji przekraczającej 15.000 zł (określonej w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca ww. transakcji została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy - w miesiącu, którym płatność została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego - zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo zwiększają przychody (w razie braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów).

Stosowanie powyższych przepisów powoduje w praktyce wiele wątpliwości; dotyczą one m.in. usług najmu. Do tego problemu odniósł się Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej przywołanej na wstępie.

Czego dotyczył problem?

W przedmiotowej sprawie spółka zamierzała zawrzeć umowę najmu lokalu na czas nieokreślony lub określony. W umowie najmu byłby określony miesięczny okres rozliczeniowy oraz wynagrodzenie za 1 okres rozliczeniowy. Umowa najmu podlegałaby w przyszłości rozwiązaniu przy założeniu określonego okresu wypowiedzenia za porozumieniem stron lub z upływem okresu, na który zostałaby zawarta (przy umowie na czas określony). Spółka zamierza regulować płatności z tytułu czynszu najmu w formie gotówki.

W związku z tym spółka zapytała organ podatkowy: Czy wydatki związane z zapłatą czynszu za najem będą stanowiły koszt uzyskania przychodu, jeśli kwota płatności wynikająca z umowy najmu za 1 okres rozliczeniowy (1 miesiąc) wyniosłaby 10.000 zł (nie przekroczyłaby kwoty 15.000 zł) - zarówno w przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony, jak i na czas określony?

Spółka uważała, że będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów czynsz za najem płacony w gotówce, w przypadku obu ww. rodzajów umów najmu.

Stanowisko organu podatkowego

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyznał spółce rację tylko w odniesieniu do czynszu najmu dotyczącego umów zawartych na czas nieokreślony.

Organ podatkowy wskazał, że w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej transakcją jest umowa, będąca źródłem stosunku zobowiązaniowego. Z tego względu pod pojęciem "jednorazowa wartość transakcji" należy rozumieć ogólną wartość należności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Oznacza to, że obowiązek dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego dotyczy również przypadku, gdy strony umowy o wartości przekraczającej 15.000 zł dokonują w ramach tej umowy częściowych płatności lub też przyjmują częściowe płatności o wartości nieprzekraczającej 15.000 zł.

Według organu podatkowego, pojęcie "transakcja" należy rozumieć jako umowę, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług/dostawa towarów i umowa ta jest zawierana między przedsiębiorcami w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Organ podatkowy przywołał również pismo Ministerstwa Finansów z 8 lutego 2017 r. (stanowiące odpowiedź na interpelację poselską nr 9279) w sprawie wyjaśnienia wątpliwości, dotyczących znowelizowanych przepisów o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustaw o podatku dochodowym, w zakresie określenia limitów płatności gotówkowych. Powołując się na to pismo, organ podatkowy stwierdził, że:

"(...) jednorazowa wartość transakcji oznacza ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, lecz odzwierciedla wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramach jednego stosunku umownego. Można zatem przyjąć, że jeżeli całkowita wartość transakcji nie wynika wprost z treści umowy, lecz zależy od czasu jej trwania - co dotyczyć może między innymi umów o stałe świadczenie usług zawartych na czas nieokreślony - wówczas należałoby przyjąć, że pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie. (...)"

Pismo to cytowaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 7 z 1.03.2017 r. na str. 4-5

Organ podatkowy przyznał rację spółce, że w przypadku umowy najmu zawartej na czas nieokreślony, ww. limit 15.000 zł odnosi się do umownie ustalonego okresu rozliczeniowego (tu: 1 miesiąca) jako jednorazowej transakcji, którą w takim przypadku będzie czynsz najmu za jeden okres rozliczeniowy. Zatem w sytuacji, gdy kwota miesięcznego czynszu nie przekroczy tego limitu, spółka będzie miała prawo ujmować jego wartość w kosztach uzyskania przychodów także, gdy czynsz ten będzie regulowała gotówką.

Inaczej jest jednak w przypadku umowy najmu zawartej na czas określony. W takim bowiem przypadku z samej treści umowy będzie wynikać całkowita wartość transakcji. Według organu podatkowego, strony umowy najmu, ustalając wysokość czynszu oraz określając czas, przez jaki umowa ma obowiązywać, z góry znają sumę przysługujących im wierzytelności (w przypadku wynajmującego) i ciążących na nich zobowiązań (w przypadku najemcy) z tytułu tej umowy. Znana jest zatem ogólna wartość transakcji. To do niej więc, a nie do poszczególnych okresów rozliczeniowych (czynszów najmu), będzie się odnosić pojęcie jednorazowej wartości transakcji. Decydująca będzie w takim przypadku suma wierzytelności przysługujących wynajmującemu, tj. suma czynszów przypadających wynajmującemu za czas trwania umowy. Zatem gdy suma czynszów wynikająca z umowy najmu zawartej na czas określony przekroczyłaby limit 15.000 zł, to w przypadku płatności za czynsz najmu dokonywanych w formie gotówkowej, wydatków tych nie będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Od redakcji:

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej również w interpretacji indywidualnej z 31 marca 2017 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.2.2017.1.MST przyznał podatnikowi rację, iż miesięczny czynsz za najem lokalu (nieprzekraczający 15.000 zł), regulowany w gotówce, może być kosztem uzyskania przychodów w sytuacji, gdy umowa najmu zawarta jest na czas nieokreślony.