Przy cesji umowy leasingu operacyjnego nie liczy się okresu umowy od nowa - wyrok NSA

(wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt II FSK 1755/10 - orzeczenie prawomocne)

W rozpatrywanej sprawie spółka zamierzała nabyć zakłady produkcyjne (w drodze zakupu lub aportu). Transakcja ta obejmowałaby m.in. cesję wybranych umów leasingu operacyjnego, funkcjonalnie związanych z działalnością tych zakładów. Spółka zapytała organ podatkowy, czy przejęte umowy leasingu może traktować na użytek podatkowy jako umowy leasingu operacyjnego (i tak też je rozliczać), mimo że przedmioty tych umów będą przez nią używane przez okres krótszy niż określony w art. 17b ust. 1 ustawy o PDOP.

Minister Finansów uznał, że w omawianym przypadku nie nastąpi sukcesja praw i obowiązków na gruncie przepisów prawa podatkowego (inaczej niż na gruncie prawa cywilnego), a zawarta umowa nie jest kontynuacją umowy zawartej pierwotnie między finansującym a dotychczasowym korzystającym. Według niego, aby umowa leasingu mogła zostać uznana w spółce za leasing operacyjny, muszą być spełnione wszystkie warunki wynikające z ww. przepisu, także wskazany tam minimalny okres używania przedmiotu leasingu. Jeżeli więc spółka nie będzie używała przedmiotów leasingu przez określony w tym przepisie okres, nie może uznać przejętej umowy za leasing operacyjny.

Z tym stanowiskiem nie zgodził się WSA w Białymstoku, a także NSA, do którego sprawa ostatecznie trafiła. NSA przywołał treść ww. art. 17b ust. 1 ustawy o PDOP, w którym zapisano m.in., że opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych (wartości niematerialnych i prawnych) mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów korzystającego, jeżeli umowa leasingu została zawarta na określony w tym przepisie czas, a suma ustalonych opłat w umowie leasingu, pomniejszona o VAT należny, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych (wartości niematerialnych i prawnych). Zdaniem NSA:

"(...) z powyższego unormowania w żaden sposób nie da się wyprowadzić (...) wniosku, że w przypadku przejęcia umowy leasingu przez osobę trzecią, umowę tę należy traktować z podatkowego punktu widzenia jako nową i ponownie oceniać, czy spełnia ona warunki wymienione w art. 17b ust. 1 u.p.d.o.p. Innymi słowy możliwość skorzystania z preferencji podatkowej w sytuacji, gdy w trakcie trwania umowy leasingu dokonano jej cesji na nowego korzystającego, kasator uzależnia od wyniku kolejnego badania umowy przez pryzmat tego, czy umowa ta spełnia warunki pozwalające uznać, że dla nowego korzystającego jest umową leasingu operacyjnego w znaczeniu podatkowym.

Z poglądem tym nie można się zgodzić. (...) ustawodawca nie uzależnia kwalifikacji danej umowy jako umowy leasingu od warunku zachowania niezmienności stron tej umowy w czasie jej trwania. (...) określone w art. 17b ust. 1 u.p.d.o.p. warunki odnoszą się wyłącznie do przedmiotu umowy leasingu, a mianowicie czasu jej trwania, rzeczy lub praw, których dotyczy umowa oraz sumy ustalonych z jej tytułu opłat. (...) Skoro (...) ustawodawca wśród warunków, których spełnienie jest konieczne, aby daną umowę można było traktować jako umowę leasingu nie wymienia ciągłości podmiotowej po stronie korzystającego lub finansującego, a tym samym nie przeciwstawia się możliwości zmiany stron tej umowy, to nie można twierdzić, że cesja umowy leasingu jest kontynuacją pierwotnej umowy jedynie na gruncie prawa cywilnego (...). Przeciwnie treść umowy leasingu i wynikające z niej prawa oraz obowiązki nie ulegają zmianie, a zmienia się jedynie jedna ze stron tej umowy. W dalszym zatem ciągu spełnione zostają kryteria wynikające z art. 17b ust. 1 u.p.d.o.p., tj. podstawowy okres trwania umowy, wysokość opłat, czy też przedmiot, którego umowa dotyczy (podkreśl. red.). (...)"

Od redakcji:

Takie stanowisko jest obecnie powszechnie prezentowane przez sądy administracyjne. Niemniej jednak organy podatkowe na ogół uważają, że w przypadku cesji umowy leasingu operacyjnego przejętą umowę należy dla celów podatkowych traktować jak nową umowę, wobec czego niezbędne jest ponowne ustalenie, czy spełnia ona przesłanki do uznania jej za leasing operacyjny (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 29 grudnia 2011 r., nr IBPBI/2/423-1216/11/MO).

Więcej na temat cesji umowy leasingu pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 8 z 10 marca 2012 r., w artykule pt. "Cesja umowy leasingu - skutki podatkowe i bilansowe".