Przedsiębiorca, dokonując rejestracji swojej działalności w CEIDG, musi podać informacje o charakterze rejestrowanej firmy. Jedną z wymaganych danych jest określenie podklasy działalności gospodarczej (PKD). Należy wskazać tzw. przeważający kod prowadzonej działalności oraz pozostałe. PKD stosowane jest nie tylko w procedurze rejestracyjnej, ale też m.in. w statystyce. W jaki sposób sklasyfikować prowadzony biznes?
PKD - Polska Klasyfikacja Działalności to uporządkowane pogrupowanie typów działalności gospodarczej, branż czy sektorów. Każdy przedsiębiorca powinien mieć ustalony taki kod, który najlepiej opisuje prowadzoną przez niego działalność. Jest to systematyka działalności gospodarczych stosowana w statystyce publicznej, ewidencji oraz rachunkowości. PKD opisuje rodzaje działalności, umożliwiając podmiotom wpisanym do poszczególnych rejestrów jednolite określenie wykonywanych działalności.
Obowiązek posługiwania się kodami PKD dotyczy:
Z dniem 1 stycznia 2025 r., na mocy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) zaczęła obowiązywać nowa Polska Klasyfikacja Działalności - PKD 2025, która zastąpiła uprzednio obowiązującą PKD 2007.
Nowa PKD 2025 została dostosowana do zmian dokonanych w klasyfikacji Unii Europejskiej (NACE), aktualnych realiów rynku, technologii i przemian społecznych. Ujęto w niej rodzaje działalności, które pojawiły się w gospodarce w ostatnich latach, związane m.in. z gospodarką cyfrową, gospodarką cyrkulacyjną czy biogospodarką. Doprecyzowano również opisy dotyczące tradycyjnych branż. Zmiany wprowadzone w PKD 2025, oprócz wprowadzenia nowych symboli grupowań bez zmiany ich zakresu, polegały na podziale lub połączeniu dotychczasowych pozycji, zmianie brzmienia niektórych grupowań, najczęściej w związku ze zmianą ich zakresu. W PKD 2025 wprowadzono też nowe grupowania dla działalności, które do tej pory nie były wyodrębnione w klasyfikacji, np.:
Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia, równocześnie ze stosowaniem klasyfikacji PKD 2025 w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej można stosować klasyfikację PKD 2007 do działalności oznaczonej zgodnie z tą klasyfikacją, rozpoczętej przed 1 stycznia 2025 r., jednak nie dłużej niż do 31 grudnia 2026 r.
| Poziom pierwszy | SEKCJA | Oznaczona jest symbolem jednoliterowym, dzieli ogólną zbiorowość na 22 grupowania rodzajów działalności, na które składają się czynności związane ze sobą z punktu widzenia tradycyjnie ukształtowanego, ogólnego podziału pracy |
| Poziom drugi | DZIAŁ | Oznaczony jest dwucyfrowym kodem numerycznym, dzieli ogólną zbiorowość na 87 grupowań rodzajów działalności, na które składają się czynności według cech mających zasadnicze znaczenie zarówno przy określaniu stopnia podobieństwa, jak i przy rozpatrywaniu powiązań występujących w gospodarce narodowej (np. w tablicach przepływów międzygałęziowych) |
| Poziom trzeci | GRUPA | Jest oznaczona trzycyfrowym kodem numerycznym, obejmuje 287 grupowań rodzajów działalności dających się wyodrębnić z punktu widzenia procesu produkcyjnego, przeznaczenia produkcji bądź też charakteru usługi lub charakteru odbiorcy tych usług |
| Poziom czwarty | KLASA | Jest oznaczona czterocyfrowym kodem numerycznym, obejmuje 651 grupowań rodzajów działalności dających się wyodrębnić przede wszystkim z punktu widzenia specjalizacji procesu produkcyjnego czy też działalności usługowej |
| Poziom piąty | PODKLASA | Jest oznaczona pięcioznakowym kodem alfanumerycznym i obejmuje 728 grupowań. Jeżeli na poziomie krajowym nie wprowadzono dodatkowego podziału na poziomie podklasy w stosunku do poziomu międzynarodowego (klasa=podklasie), podklasę taką oznaczono literą Z |
W praktyce większość podmiotów gospodarczych prowadzi kilka rodzajów działalności. Wyróżnia się działalność przeważającą, drugorzędną lub pomocniczą.
Prowadzone rodzaje działalności mogą mieścić się w zakresie różnych grupowań PKD. W związku z tym, w celu zaklasyfikowania działalności prowadzonej przez podmiot do danego poziomu (grupowania) klasyfikacji PKD, niezbędne jest przede wszystkim określenie działalności przeważającej.
Przeważającą działalnością podmiotu jest działalność posiadająca największy udział wskaźnika np. wartości dodanej, produkcji brutto, wartości sprzedaży, wielkości zatrudnienia lub wynagrodzeń charakteryzującego ten podmiot.
W badaniach statystycznych zalecanym wskaźnikiem służącym do określenia przeważającej działalności jest wartość dodana. Pojęcie to stosowane w statystyce publicznej jest rozumiane jako przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji lub tworzenia usługi. W działalności gospodarczej jest to różnica między całkowitym przychodem ze sprzedaży a całkowitymi kosztami zasobów zewnętrznych zużytych do produkcji (surowców, energii i usług zewnętrznych).
Działalność przeważająca jest identyfikowana zgodnie z metodą góra-dół i niekoniecznie stanowi 50% lub więcej całkowitej wartości dodanej podmiotu.
Do określenia przeważającej działalności podmiotu gospodarczego należy ustalić rodzaje prowadzonej przez podmiot działalności i odpowiadający im udział w wartości dodanej. Czasami nie jest możliwe uzyskanie informacji na temat wartości dodanej związanej z prowadzoną działalnością, a klasyfikację działalności należy określić przez wskaźniki pomocnicze, takie jak: produkcja brutto podmiotu, którą można przypisać wyrobom lub usługom związanym z każdą działalnością, wartość sprzedaży lub obrotu tych grup produktów należących do każdej działalności, płace i wynagrodzenia (lub dochody osób prowadzących działalność na własny rachunek) oraz amortyzacja wynikająca z różnych rodzajów działalności, liczba pracowników zaangażowanych w różne rodzaje działalności gospodarczej podmiotu czy czas przepracowany przez pracowników przypisany do różnych działalności podmiotu.
W przypadku kiedy podmiot wykonuje dwie działalności przyczyniające się do około 50% wartości dodanej, trzeba zastosować zasadę stabilności. Zgodnie z nią, zmiana przeważającej działalności powinna być dokonana, w przypadku gdy ta, która wcześniej nie została zidentyfikowana jako działalność przeważająca, stale stanowiła mniej niż 50% wartości dodanej przez co najmniej dwa kolejne lata. Zastosowanie tej zasady ma pozwolić na uniknięcie częstych zmian, które nie odzwierciedlają istotnych zmian w działalności gospodarczej podmiotu.
Gdy podmiot wykonuje tylko jedną działalność gospodarczą, działalność przeważająca jest określana grupowaniem PKD, które opisuje tę działalność.
Jeżeli podmiot wykonuje wiele działalności gospodarczych, działalność przeważająca jest określana na podstawie wskaźnika odnoszącego się do każdej działalności, na przykład wartości dodanej, produkcji brutto, wartości sprzedaży, wielkości zatrudnienia lub wynagrodzeń. Przy czym zalecanym wskaźnikiem jest wartość dodana.
Działalność drugorzędna jest każdym innym rodzajem działalności podmiotu, której produkty są wyrobami lub usługami wykonywanymi na zlecenie. Podmiot może wykonywać wiele działalności drugorzędnych.
Działalności: przeważająca i drugorzędne są zazwyczaj wykonywane przy wsparciu pewnej liczby działalności pomocniczych, takich jak: księgowość, magazynowanie, zaopatrzenie, promocja sprzedaży, naprawa i konserwacja i tym podobne. Tak więc działalności pomocnicze to te, które są wykonywane wyłącznie po to, by wesprzeć działalność przeważającą lub drugorzędną podmiotu przez dostarczanie wyrobów lub usług na potrzeby wyłącznie tego podmiotu.
Działalność ma charakter pomocniczy, jeżeli spełnia wszystkie następujące warunki:
a) służy wyłącznie podmiotowi,
b) nakłady na działalność pomocniczą stanowią koszt podmiotu,
c) produkty wyjściowe (zazwyczaj usługi, rzadziej wyroby) nie stanowią części produktu finalnego podmiotu i nie generują nakładów brutto na środki trwałe.
Metoda klasyfikacji góra-dół jest oparta na zasadzie hierarchicznej. W praktyce oznacza to, że zaklasyfikowanie podmiotu na najniższym poziomie klasyfikacyjnym musi być zgodne z zaklasyfikowaniem podmiotu na wyższych poziomach struktury. W związku z tym proces klasyfikowania rozpoczyna się od zidentyfikowania odpowiedniego grupowania na najwyższym poziomie i następnie schodzenia w dół przez kolejne poziomy klasyfikacyjne w następujący sposób:
1) należy zidentyfikować sekcję, która posiada najwyższy udział w wartości dodanej,
2) w ramach wybranej sekcji trzeba zidentyfikować dział, który posiada najwyższy udział w wartości dodanej w ramach danej sekcji,
3) w ramach wybranego działu należy zidentyfikować grupę, która posiada najwyższy udział w wartości dodanej w ramach tego działu,
4) w ramach wybranej grupy trzeba zidentyfikować klasę, która posiada najwyższy udział w wartości dodanej w ramach danej grupy,
5) w ramach wybranej klasy należy zidentyfikować podklasę, która posiada najwyższy udział w wartości dodanej w ramach tej klasy.
Informacje dotyczące przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej jednoosobowy przedsiębiorca uwidacznia w polu 5.1. Rodzaje działalności gospodarczej formularza CEIDG-1. Należy w nim wskazać:
W razie potrzeby zgłoszenia większej liczby kodów wypełnia się załącznik CEIDG-RD.
We wpisie powinny znaleźć się tylko te kody PKD, które faktycznie określają zakres rejestrowanej działalności gospodarczej. Nie należy zgłaszać większej ilości kodów na przyszłość.
Liczbę kodów można zawsze aktualizować, jeżeli zajdzie taka konieczność. Aktualizacji trzeba dokonać w ciągu 7 dni od momentu zaistnienia zmiany.
 |
Podstawa prawna
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18.12.2024 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. poz. 1936)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
