Rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności wiąże się z szeregiem obowiązków w zakresie zgłoszeniowym, jakich należy dokonać w różnych instytucjach i urzędach, w tym także ZUS. Konieczność wypełnienia tego obowiązku spoczywa na płatniku składek. W przypadku działalności prowadzonej w formie spółki płatnikiem takim jest zarówno spółka (za zatrudnione w niej osoby), jak i jej wspólnik bądź wspólnicy (za siebie). Informację o rozpoczęciu prowadzenia firmy płatnik przekazuje - w zależności od rodzaju prowadzonej firmy - odpowiednio do CEIDG bądź KRS.
Definicję osoby prowadzącej pozarolniczą działalność określa art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej ustawy systemowej). Zgodnie z treścią tego przepisu za osobę taką uważa się m.in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, a także wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
O ile w spółce cywilnej przedsiębiorcami są jej wspólnicy, o tyle w przypadku spółek handlowych status przedsiębiorcy przysługuje wyłącznie spółce, a nie jej wspólnikom. To wpływa na zasady rejestracji tych podmiotów we właściwych instytucjach. Wspólnicy spółki cywilnej - jako osoby fizyczne - podlegają bowiem wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), natomiast spółki handlowe podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).
Ponadto wspólnicy spółki cywilnej i spółek jawnej, komandytowej, partnerskiej oraz wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. są płatnikami składek na własne ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (lub tylko ubezpieczenie zdrowotne). To powoduje, że powinni być zgłoszeni do tych ubezpieczeń w ZUS.
Osoba fizyczna rozpoczynająca po raz pierwszy prowadzenie działalności gospodarczej m.in. w formie spółki cywilnej zgłasza ten fakt jedynie w CEIDG na formularzu CEIDG-1. Wniosek ten jest równocześnie m.in. zgłoszeniem takiego podmiotu jako płatnika składek w ZUS. Dane w nim zawarte CEIDG przesyła m.in. do ZUS wraz z kopią zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Na ich podstawie organ rentowy sporządza pierwszorazowe zgłoszenie płatnika składek (formularz ZUS ZFA). Przedsiębiorca taki jest zwolniony z osobistego jego wypełnienia i złożenia w ZUS.
Osoba prowadząca działalność w formie spółki cywilnej samodzielnie jednak dokonuje zgłoszenia siebie do ubezpieczeń w ZUS. W tym celu przekazuje do tego organu formularz:
Zgłoszenia siebie do ubezpieczeń w ZUS przedsiębiorca dokonuje w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń.
Co więcej, osoba taka osobiście też zgłasza zatrudnione w spółce osoby do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego (druk ZUS ZUA lub ZUS ZZA), a także członków rodziny - swoich i tych osób - do ubezpieczenia zdrowotnego (druk ZUS ZCNA).
Druki ZUS ZUA i ZUS ZZA oraz ZUS ZCNA dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.
Inne reguły w zakresie dokonywania zgłoszenia w ZUS obowiązują płatnika składek będącego podmiotem podlegającym wpisowi do KRS. Co istotne, od 1 grudnia 2014 r. obowiązują nowe zasady zgłaszania w ZUS takich płatników składek. Od tego bowiem dnia zostali oni zwolnieni z obowiązku przekazywania do ZUS dokumentów zgłoszeniowych płatnika składek, a także dokumentów aktualizujących jego dane.
Aktualnie dane o firmie wpisane do KRS, czyli tzw. "dane podstawowe" są automatycznie przekazywane do Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników (CRP KEP) oraz rejestru REGON. Za pośrednictwem CRP KEP trafią też do Centralnego Rejestru Płatników Składek (prowadzonego przez ZUS). Przekazywanie dotyczy tylko danych wpisanych do KRS. Natomiast tzw. "dane uzupełniające", tj. dane nieujawnione w KRS, a także te, którymi przedsiębiorca nie dysponuje w momencie dokonywania wpisu, zobowiązany jest przekazać sam. Dokonuje tego na jednym formularzu NIP-8 "Zgłoszenie identyfikacyjne/zgłoszenie aktualizacyjne w zakresie danych uzupełniających". Druk ten składa się tylko w urzędzie skarbowym (właściwym w sprawach ewidencyjnych), który przekaże dane uzupełniające m.in. do ZUS. Na podstawie danych podstawowych oraz uzupełniających ZUS utworzy konto płatnika składek oraz sporządzi za niego dokumenty zgłoszeniowe (ZUS ZPA, ZUS ZAA oraz ZUS ZBA). Organ ten sporządzi je pod warunkiem, że wniosek w KRS został wypełniony poprawnie, a druk NIP-8 został zgłoszony w urzędzie skarbowym w ciągu 7 dni od daty rejestracji firmy w KRS. W przeciwnym razie ZUS przeprowadzi postępowanie wyjaśniające.
Z kolei osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności jako wspólnik spółki cywilnej, jawnej, komandytowej lub partnerskiej oraz jednoosobowej spółki z o.o. ma obowiązek dokonać zgłoszenia siebie - jako płatnika składek - do ubezpieczeń w ZUS.
Zgłoszenie płatnika składek przedsiębiorca przekazuje do ZUS w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń.
Każdy wspólnik takiej spółki jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia, powinien zatem sporządzić i przekazać do ZUS zgłoszenie:
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121)
| ||||||||||||
|
||||||||||||
