Krajowy Rejestr Zadłużonych ma ruszyć 1 lipca 2021 r.

Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ) ma stanowić źródło informacji, w szczególności o podmiotach niewypłacalnych, zagrożonych niewypłacalnością lub podmiotach, wobec których umorzono bezskuteczną egzekucję. KRZ ma być udostępniony na stronie internetowej Ministra Sprawiedliwości. Rejestr ten ma być jawny, a sprawdzenie w nim danych ma być bezpłatne. Dzięki temu KRZ ma być powszechnie wykorzystywany przez osoby fizyczne i prawne, które mają styczność z dłużnikami występującymi w rejestrze. Ma to utrudnić zaciąganie zobowiązań przez osoby niewypłacalne, a także m.in. unikające płacenia alimentów, i zmobilizować je do spłaty tych zobowiązań.

KRZ w pełni jawny

Krajowy Rejestr Zadłużonych ma prowadzić w systemie teleinformatycznym Minister Sprawiedliwości. KRZ ma być jawny. Każdy ma mieć prawo zapoznać się z danymi w nim ujawnionymi (patrz ramka). Zgodnie z projektem rozporządzenia w sprawie m.in. sposobu zamieszczenia danych w KRZ, sposobu przetwarzania i ujawniania danych w nim zawartych (nr w RCL - A425), jednym z kryteriów wyszukiwania danych zawartych w rejestrze w odniesieniu do osób fizycznych będzie nr PESEL, a w przypadku innych podmiotów nr KRS.

Spowoduje to, że dostęp do danych zawartych w KRZ będzie bardzo prosty. Z możliwości tych będą mogli korzystać m.in. kontrahenci czy pracodawcy. Z łatwością będzie można sprawdzić dane partnera biznesowego czy pracownika.

Wśród prawników pojawiają się głosy, że rejestr w tym kształcie może naruszać prawo do prywatności czy ochrony danych osobowych (art. 47 i art. 51 Konstytucji RP - Dz. U. z 1997 r. nr 78, poz. 483 ze zm.). Dotyczyć to może zwłaszcza dłużników alimentacyjnych. W ich przypadku okres ujawniania informacji o ich zaległościach to 7 lat od dnia zamieszczenia m.in. informacji o ukończeniu postępowania egzekucyjnego (art. 11 ust. 7 ustawy o KRZ).

Dostęp do danych w interesie publicznym

Łatwość dostępu do danych z rejestru stanowi jedno z głównych założeń ustawy o KRZ. Przetwarzanie danych osób fizycznych w KRZ zostało przez projektodawców przeanalizowane także w kontekście RODO. Autorzy projektu, odwołując się do art. 5 i art. 6 RODO, przyjmują, że przetwarzanie danych osób fizycznych zamieszczonych w KRZ będzie zgodne z prawem. Jest ono niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym (art. 6 ust. 1 lit. e RODO). W interesie publicznym jest bowiem zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego i to nie tylko w sferze działalności gospodarczej. W zakresie dotyczącym postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych przetwarzanie danych osobowych jest dodatkowo realizacją obowiązku wynikającego z prawa unijnego.

Projektodawcy podkreślają też, że ujawnianie numeru PESEL w KRZ jest niezbędne dla zagwarantowania rzetelności informacji udostępnianych za pośrednictwem tego rejestru. Zapewnione mają być wymogi z art. 87 RODO. Numer PESEL to, w ocenie projektodawców, jedyny pewny i wiarygodny sposób identyfikacji danej osoby fizycznej. Możliwość przeszukania zasobów KRZ poprzez podanie numeru PESEL ma pozwolić w sposób szybki i łatwy ustalić, czy dana osoba figuruje w tym Rejestrze. KRZ ma stanowić bowiem istotne źródło informacji o podmiotach, które nie regulują swoich zobowiązań.

KRZ w lipcu 2021 r.

KRZ miał być uruchomiony z dniem 1 grudnia 2020 r. Jednocześnie dzień ten miał stanowić datę informatyzacji postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Dzięki temu miały one być usprawnione i przyspieszone. Ustawodawca zdecydował jednak o przesunięciu daty wdrożenia KRZ i informatyzacji tych postępowań na 1 lipca 2021 r. Jest to nowa data wejścia w życie ustawy o KRZ (por. jej art. 36).

Czas pokaże, czy w lipcu br. uruchomienie rejestru stanie się faktem. Nie jest to wykluczone. Trzeba bowiem wskazać, że 12 marca 2021 r. do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw (nr druku sejmowego - 1016). Według projektu nowelizacja ta ma wejść w życie z dniem 1 lipca 2021 r. (stan na dzień oddania Gazety do druku). Celem projektu tej nowelizacji jest m.in. dostosowanie aktualnie obowiązujących rozwiązań prawnych do rozwiązań przyjętych w ustawie o KRZ. Część zmian ujętych w projekcie ma charakter porządkujący. Wynikają one bowiem z rozwiązań technicznych wykorzystanych w ramach budowy KRZ i systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.

Fakt, że Ministerstwo Sprawiedliwości dąży do uruchomienia KRZ we wskazanym terminie, potwierdzają także prace nad powołanym wcześniej rozporządzeniem, ale także innymi rozporządzeniami, które są ściśle powiązane z projektowaną nowelizacją ustawy o KRZ. Jednym z nich jest projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie trybu zakładania i udostępniania konta (...) w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe. Ma ono wejść w życie z dniem 1 lipca 2021 r. Takie jedno konto ma służyć do komunikacji z sądem zarówno we wspomnianych postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych, jak i rejestrowych. Elektronizacja postępowania przed KRS została przesunięta przez ustawodawcę również na 1 lipca 2021 r. Pisaliśmy o tym m.in. w GP nr 11 z 2021 r., na str. 2.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 6.12.2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz. U. z 2019 r. poz. 55 ze zm.)