Kiedy kończy się kadencja członków organów spółki?

W wielu spółkach z o.o. po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu czy organu nadzoru, osoby te mogą stracić uprawnienie do sprawowania funkcji. Taki skutek wynika z przepisów K.s.h. i ma miejsce, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej. Jeśli wygasa mandat, wówczas pojawia się konieczność powołania osób do pełnienia funkcji w organach spółki.

Kiedy mandat wygasa?

Na wstępie należy sprecyzować, że na gruncie Kodeksu spółek handlowych kadencja jest to okres sprawowania funkcji. Nie chodzi tu o faktyczny czas jej pełnienia, lecz o okres, na jaki członek organu spółki został powołany. Natomiast mandat oznacza kompetencję do sprawowania funkcji członka organu spółki.

Zasadą kodeksową jest, że jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu (rady nadzorczej, komisji rewizyjnej) wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu (art. 202 § 1 i art. 218 § 1 K.s.h.). Innymi słowy, gdy z umowy spółki nie wynika nic innego, członek zarządu/organu nadzoru z dniem odbycia zwyczajnego zgromadzenia wspólników traci uprawnienie do sprawowania funkcji, o ile na tym zgromadzeniu ma miejsce zatwierdzenie sprawozdania finansowego za pierwszy, pełny rok obrotowy pełnienia funkcji.

Dłuższa i wspólna kadencja

Kodeks przewiduje ponadto, że w razie powołania członka organu na okres dłuższy niż rok (np. gdy umowa spółki ustanawia 3-letnią kadencję), jego mandat wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu organu nadzoru. Umowa spółki w odniesieniu do członków zarządu może odejść od tej ustawowej reguły (art. 202 § 2 oraz art. 218 § 2 K.s.h.).

Natomiast gdy przewiduje ona, że członków zarządu, rady nadzorczej czy komisji rewizyjnej powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka organu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu/organu nadzoru wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Nieokreślona długość kadencji

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 lipca 2010 r., sygn. akt III CZP 23/10, rozstrzygnął kwestię dopuszczalności powołania członka zarządu na czas nieokreślony. SN stanął na stanowisku, że nie ma przeszkód, aby strony w umowie spółki uregulowały kwestię wygaśnięcia mandatu w odmienny sposób od wynikającego z art. 202 § 1 K.s.h. i określiły, że powołanie członków zarządu następuje "na czas nieokreślony". Zamieszczenie takiego postanowienia w umowie jest równoznaczne z wyłączeniem stosowania reguły wygaśnięcia mandatu z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji. W takim wypadku mandat członka zarządu wygaśnie jedynie w razie zaistnienia zdarzeń określonych w art. 202 § 4 K.s.h., tj. wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu. Natomiast gdy umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa w terminie przewidzianym w art. 202 § 1 K.s.h. także wtedy, gdy według uchwały wspólników powołanie nastąpiło na czas nieokreślony.

Przepisy K.s.h. nie zawierają regulacji określającej wprost długość kadencji członków zarządu spółki z o.o.

Wnioski płynące z powyższej uchwały Sądu Najwyższego odnoszą się także do powoływania członków organu nadzoru.

Powołanie nowych osób

Podsumowując można stwierdzić, że mandat członka zarządu/organu nadzoru nie wygaśnie w razie zatwierdzenia sprawozdania finansowego, gdy:

• umowa spółki przewiduje dwuletnią albo dłuższą kadencję, a zwyczajne zgromadzenie nie dotyczy zatwierdzenia sprawozdania finansowego za ostatni, pełny rok obrotowy pełnienia funkcji przez członka organu spółki,
   
• umowa spółki przewiduje, że członkowie organu spółki powoływani są na czas nieokreślony,
   
• dana osoba nie pełniła funkcji przez pełny rok obrotowy, a zatem nie mamy do czynienia z zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za pierwszy, pełny rok obrotowy.

W pozostałych przypadkach brak uchwały o powołaniu członka organu na kolejną kadencję bądź niepowołanie nowych osób przy zatwierdzeniu sprawozdania finansowego spowoduje, że spółka zostanie bez zarządców (nadzorców).

Należy zatem pamiętać, że gdy zatwierdzenie sprawozdania finansowego będzie łączyło się z wygaśnięciem mandatu członka zarządu czy organu nadzoru, zwyczajne zgromadzenie wspólników powinno podjąć uchwałę o powołaniu członka/-ów organu (dotychczasowych bądź nowych), a zmiany w tym zakresie muszą być zgłoszone do KRS. Sprawa ta powinna zostać uwzględniona już na etapie organizowania zgromadzenia.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037 ze zm.)