Zasady występowania przez przedsiębiorców o interpretację i powoływania się na praktykę interpretacyjną

Wciąż zmieniające się przepisy oraz ich interpretacje są szczególnym utrudnieniem dla przedsiębiorców. Obowiązujące od 30 kwietnia br. Prawo przedsiębiorców wyraźnie stanowi, że organy nie mogą bez uzasadnionej przyczyny odstępować od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym. Pewności prawa służyć mają wydawane jednolite indywidualne interpretacje oraz będące zupełnym novum, wydawane przez właściwych ministrów i organy objaśnienia prawne. Kiedy i jak wystąpić o indywidualne wyjaśnienie przepisów, a kiedy powołać się na utrwaloną praktykę interpretacyjną?

Wniosek o interpretację indywidualną

Obowiązujące od 30 kwietnia br. Prawo przedsiębiorców wprowadziło zupełnie nowe zasady dające bezpieczeństwo prawne przedsiębiorcom występującym o interpretacje indywidualne. Nie od dziś bowiem wiadomo, że interpretacje tych samych przepisów, ale wydawane przez różne organy, mogą się od siebie znacząco różnić. Przedsiębiorcy mają możliwość złożenia wniosku o wyjaśnienie treści przepisów w ramach tzw. interpretacji indywidualnej. Przy czym wątpliwości przedsiębiorcy muszą dotyczyć zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej bądź składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne. Wniosek o interpretację składa się do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej.

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej należy przedstawić zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie. Ponadto wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej powinien zawierać:

• firmę przedsiębiorcy,
   
• numer identyfikacji podatkowej (NIP),
   
• adres do korespondencji, w przypadku gdy jest on inny niż adres siedziby albo adres zamieszkania przedsiębiorcy.

Opłata za wniosek

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł. Przy czym, jeżeli we wniosku przedstawiono kilka odrębnych zaistniałych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych, opłata pobierana jest od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Opłatę wnosi się w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku.

Opłata za wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega zwrotowi wyłącznie w przypadku:

• wycofania wniosku przed jego rozpatrzeniem - w całości,
   
• wycofania części wniosku w odniesieniu do przedstawionego w nim odrębnego zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, przed rozpatrzeniem wniosku - w odpowiedniej części,
   
• uiszczenia jej w kwocie wyższej od należnej - w odpowiedniej części, 
   
• pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia - w całości.

Zwrot nienależnej opłaty za wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej następuje nie później niż w terminie 7 dni od dnia zakończenia postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej.

Braki formalne w złożonym wniosku oraz niewniesienie opłaty nie powodują jego automatycznego odrzucenia. W takim bowiem przypadku organ wzywa przedsiębiorcę do usunięcia braków w terminie 7 dni, z pouczeniem, że nieusunięcie braków spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia. Dopiero jeżeli braki nie zostaną usunięte w tym terminie, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia. W sprawie pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia wydaje się postanowienie, na które służy zażalenie.

Interpretacja indywidualna powinna być wydana bez zbędnej zwłoki, najpóźniej w terminie 30 dni od dnia wpływu do organu lub państwowej jednostki organizacyjnej kompletnego i opłaconego wniosku o jej wydanie. Brak odpowiedzi organu nie ma dla przedsiębiorcy niekorzystnych konsekwencji. W razie niewydania interpretacji indywidualnej w terminie uznaje się, że została wydana interpretacja indywidualna zgodna ze stanowiskiem przedsiębiorcy. Zasada ta ma zastosowanie od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin wydania interpretacji indywidualnej.

Wydanie i przekazanie interpretacji

Wydana interpretacja powinna zawierać wyczerpujący opis przedstawionego przez przedsiębiorcę we wniosku zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz wskazanie prawidłowego stanowiska wraz z uzasadnieniem prawnym oraz z pouczeniem o prawie wniesienia środka zaskarżenia. Od udzielonej interpretacji można bowiem złożyć odwołanie. Organ może dostarczyć przedsiębiorcy interpretację indywidualną za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W takim przypadku interpretację uważa się za wydaną z zachowaniem terminu, jeżeli przedsiębiorca otrzymał wcześniej powiadomienie zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.

Przedsiębiorca może również zwrócić się do organu o przekazanie mu za pomocą środków komunikacji elektronicznej, informacji o dacie wydania interpretacji indywidualnej oraz o zawartej w niej ocenie jego stanowiska, nie później niż w dniu roboczym następującym po dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Interpretacje indywidualne, oczywiście po usunięciu danych identyfikujących przedsiębiorcę oraz inne podmioty wymienione w treści interpretacji, zamieszczane są niezwłocznie po ich wydaniu w Biuletynie Informacji Publicznej, na stronie podmiotowej urzędu obsługującego organ albo państwowej jednostki organizacyjnej. W przypadku uchylenia albo stwierdzenia nieważności interpretacji indywidualnej jest ona usuwana ze stron, na których została opublikowana. Organ zobowiązany jest podać przyczynę jej usunięcia. W razie zmiany interpretacji indywidualnej właściwy organ albo właściwa państwowa jednostka organizacyjna niezwłocznie zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej zmienioną interpretację indywidualną, z zamieszczeniem adnotacji o przyczynie zmiany.

Do postępowań o wydanie interpretacji indywidualnej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej. Zasady i tryb udzielania interpretacji z zakresu przepisów prawa podatkowego reguluje zaś Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.).

Zasadniczo interpretacja indywidualna nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy. Jest jednak wiążąca dla organów lub państwowych jednostek organizacyjnych właściwych dla przedsiębiorcy i może zostać zmieniona wyłącznie w drodze wznowienia postępowania. Przy czym, co ważne, nie zmienia się interpretacji, w wyniku której nastąpiły nieodwracalne skutki prawne. Przedsiębiorca nie może też zostać obciążony sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do uzyskanej interpretacji indywidualnej ani daninami w wysokości wyższej niż wynikające z uzyskanej interpretacji indywidualnej. Zasada ta ma zastosowanie również w odniesieniu do objaśnień prawnych lub utrwalonej praktyki interpretacyjnej właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej.

Objaśnienia prawne

Ministrowie oraz organy, które upoważnione są do przedkładania Radzie Ministrów projektów aktów prawnych, powinny dążyć do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa z zakresu działalności gospodarczej. W związku z tym są zobowiązane do wydawania w zakresie swojej właściwości, z urzędu lub na wniosek Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, wyjaśnień przepisów regulujących podejmowanie, wykonywanie lub zakończenie działalności gospodarczej, dotyczące praktycznego ich stosowania (objaśnienia prawne). Wydając objaśnienia prawe ministrowie oraz uprawnione organy muszą brać pod uwagę orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wspomniane podmioty mogą również z urzędu lub na wniosek Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców zmienić wydane wcześniej objaśnienia prawne, jeżeli stwierdzą ich nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Co jednak istotne, zgodnie z zasadą pewności prawa, zmiana wydanych objaśnień prawnych nie może mieć wpływu na sytuację przedsiębiorców, którzy wcześniej zastosowali się do objaśnień prawnych w brzmieniu przed ich zmianą.

Objaśnienia prawne zamieszczane są w Biuletynie Informacji Publicznej, na stronie podmiotowej urzędu obsługującego właściwego ministra lub na stronie podmiotowej organu, pod nazwą "objaśnienia prawne", wraz z oznaczeniem daty ich zamieszczenia.

Utrwalona praktyka interpretacyjna

Już ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadziła nowe pojęcie: utrwalonej praktyki interpretacyjnej. W Prawie przedsiębiorców zasada ta uzyskała status jednej z głównych zasad, wyrażonej w art. 14. Przepis ten stanowi, że organ bez uzasadnionej przyczyny nie może odstępować od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym.

Najprościej ujmując chodzi tu o możliwość powoływania się przez przedsiębiorcę np. w sporze z organem, na wydane interpretacje indywidualne i objaśnienia prawne dotyczące takich samych stanów faktycznych w takim samym stanie prawnym, w trakcie danego okresu rozliczeniowego oraz w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem takiego okresu. Przy czym przedsiębiorca może powoływać się tylko na te interpretacje i objaśnienia, które spełniają przytoczone przesłanki oraz dotyczą obowiązków świadczenia przez przedsiębiorców danin publicznych bądź składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 6.03.2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646)