Roczny PIT z odliczeniem na termomodernizację

Programy oferujące różnorodne formy wsparcia przedsięwzięć termomodernizacyjnych sprzyjają rozwojowi tego rodzaju inwestycji. Dodatkową zachętą dla potencjalnych inwestorów będących osobami fizycznymi jest funkcjonująca w pdof ulga polegająca na odliczeniu w zeznaniu PIT poniesionych na taką inwestycję wydatków. Jakie warunki należy spełnić, aby móc skorzystać z ulgi?

Zakres pojęcia i grono beneficjentów

Pomimo że ustawa o pdof (Dz. U. z 2025 r. poz. 163) posługuje się pojęciem "przedsięwzięcie termomodernizacyjne", to nie zostało ono zdefiniowane na gruncie tego podatku. W art. 5a pkt 18c ustawy o pdof ustawodawca wskazał jedynie, że na potrzeby określenia jego zakresu należy odwołać się do art. 2 pkt 2 ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2024 r. poz. 1446 ze zm.). Z kolei z tego ostatniego przepisu wynika, że przedsięwzięcia termomodernizacyjne to przedsięwzięcia, których przedmiotem jest m.in.:

• ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych,
• całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji (np. wykonanie instalacji fotowoltaicznej).

Realizacja ulgi termomodernizacyjnej związanej z przeprowadzeniem takiego przedsięwzięcia przez osoby fizyczne polega na odliczaniu nakładów poniesionych na inwestycję od podstawy opodatkowania. Prawo do tego pomniejszenia ustawodawca przewidział zarówno dla podatników osiągających dochody opodatkowane według skali podatkowej oraz podatkiem liniowym, jak i tzw. ryczałtowców (art. 26h ust. 1 ustawy o pdof oraz art. 11 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym... - Dz. U. z 2024 r. poz. 776 ze zm.). Aby jednak wskazane osoby mogły z omawianej ulgi skorzystać, muszą dokonać przewidzianego w przywołanych przepisach przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w budynku, którego są właścicielem lub współwłaścicielem, posiadającym ustawowo wymagany status.

Status budynku i tytuł prawny

Jednym z czynników warunkujących możliwość skorzystania z ulgi jest status samego budynku. Musi bowiem być to budynek już wybudowany, ponieważ ulga nie obejmuje budynków będących w budowie. Poza tym ulga dotyczy wyłącznie budynków mieszkalnych jednorodzinnych, co oznacza, że swoim zakresem obejmuje inwestycje realizowane - jak wynika z definicji zawartej w art. 3 pkt 2a Prawa budowlanego (Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.) - w budynku wolno stojącym albo w budynku w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służącym zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. Budynek ten musi stanowić konstrukcyjnie samodzielną całość. Ponadto dopuszcza się wydzielenie w nim nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.

Z uwagi na to, że z ulgi nie można korzystać w odniesieniu do budynku jednorodzinnego znajdującego się w budowie, należy udowodnić, że został on oddany do używania. Potwierdzeniem statusu budynku objętego ulgą - jak wskazują objaśnienia podatkowe z dnia 30 marca 2023 r. w zakresie ulgi termomodernizacyjnej - niezależnie od tego, kiedy został wybudowany, nie musi być jednak formalny dokument dokonania jego odbioru budowlanego. Status ten może być rozpatrywany w oparciu o wszelkie dowody świadczące o użytkowaniu tego budynku przez podatnika.

Z objaśnień wynika, że ulga przysługuje również w przypadku, gdy z uwagi na to, iż w budynku mieszkalnym jednorodzinnym przykładowo nie ma możliwości technicznych montażu instalacji (w tym fotowoltaicznej), jest ona zamontowana na gruncie lub na innym budynku, np. garażu czy budynku gospodarczym i służy nie tylko budynkowi mieszkalnemu, lecz także innym budynkom znajdującym się na posesji podatnika.

W tych samych objaśnieniach Minister Finansów wskazał również, że warunek dotyczący tytułu prawnego do budynku musi być spełniony na moment zastosowania ulgi w rozliczeniu podatkowym następującym w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym podatnik poniósł wydatki kwalifikujące się do objęcia ulgą termomodernizacyjną. Stąd, chcąc skorzystać z odliczenia, podatnik nie musi być właścicielem domu w momencie poniesienia wydatku - ten warunek musi być jednak spełniony na moment składania zeznania, w którym chce odliczyć ulgę.

Termin skorzystania i katalog wydatków

Przedsięwzięcie termomodernizacyjne, które można rozliczyć w ramach ulgi, powinno zostać zakończone - jak wynika z art. 26h ust. 1 ustawy o pdof - w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Podstawową zasadą jest dokonywanie odliczenia w ramach ulgi w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki. Wyłącznie kwotę odliczenia, która nie znajduje pokrycia w rocznym dochodzie, można odliczać w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Natomiast katalog wydatków odliczanych w ramach ulgi zawiera rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 273 ze zm.). Trzeba w tym miejscu podkreślić, że do odliczeń dokonywanych w rocznym PIT za 2024 r. należy stosować przepisy tego rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym do końca 2024 r., gdyż jego bieżąca wersja weszła w życie dopiero 1 stycznia 2025 r. (szerzej na ten temat pisaliśmy w GP nr 7 z 2025 r., na str. 1).

Wysokość odliczenia

Odliczenie dokonywane w ramach ulgi termomodernizacyjnej jest limitowane. Jego wysokość nie może przekroczyć kwoty 53.000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem. Stąd gdy podatnicy pozostają w związku małżeńskim, każdemu z nich przysługuje odrębny limit w kwocie 53.000 zł.

Balkony, tarasy, rozbudowa budynku i wymiana dachu

Pomimo że przepisy dotyczące ulgi termomodernizacyjnej funkcjonują na gruncie pdof od 2019 r., to ujmowanie w niej niektórych wydatków przez dłuższy czas wydawało się wątpliwe. W przywoływanych objaśnieniach wskazano w końcu wprost m.in., że podatnik ma możliwość skorzystania w ramach ulgi z odliczenia wydatków poniesionych na ocieplenie balkonów i tarasów stanowiących integralną część budynku. Ponadto w przypadku, gdy podatnik ponosi wydatki związane z dobudowaną w ramach rozbudowy częścią wybudowanego już budynku jednorodzinnego, to może skorzystać z ulgi w odniesieniu do wydatków na obie części budynku: już istniejącą i dobudowywaną.

Natomiast z wydawanych przez fiskusa interpretacji indywidualnych wynika, że wydatki poniesione na wymianę pokrycia dachowego nie uprawniają podatnika do skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej. Nie są one bowiem wydatkami poniesionymi na docieplenie dachu (rozumianego jako przegroda budowlana), ale wydatkami na wymianę pokrycia dachowego, które to wydatki nie zostały ujęte w rozporządzeniu MIiR (por. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z dnia 2 lipca 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.301.2024.2.JK).

Dokumenty niezbędne do rozliczenia

Wysokość wydatków podlegających rozliczeniu w ramach ulgi powinna wynikać z faktur wystawionych przez podatnika VAT niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku. Jeżeli poniesione wydatki były opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę wydatku uważa się wydatek wraz z podatkiem VAT, o ile podatek ten nie został odliczony na podstawie ustawy o VAT. Z kolei datę poniesienia wydatku wyznacza dzień wystawienia faktury.

W odniesieniu do małżonków fiskus przyjmuje, że jeżeli dokonują oni objętego ulgą przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w jednorodzinnym budynku mieszkalnym należącym do ich majątku wspólnego, wydatek może odliczyć jeden z małżonków albo oboje po 50% - decyzja w tym zakresie należy do nich. Natomiast w jego opinii samo wystawienie faktury na któregokolwiek z małżonków ma znaczenie drugorzędne, jeżeli wydatek jest poniesiony z majątku wspólnego małżonków i przeznaczony na wspólną nieruchomość.

Odliczenie przy dofinansowaniu i kredycie

Rozliczając ulgę termomodernizacyjną, należy uwzględnić w swojej kalkulacji fakt, że wydatki objęte rozporządzeniem nie podlegają odliczeniu w części, w jakiej zostały:

1) sfinansowane (dofinansowane) ze środków NFOŚiGW lub WFOŚiGW lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie, m.in. wydatki sfinansowane z dofinansowań do instalacji fotowoltaicznych takich jak np. pochodzące z programu Mój Prąd, Czyste Powietrze czy Moje Ciepło (przykład 1),

2) zaliczone do kosztów podatkowych, odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (...) lub uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej.

Źródłem finansowania omawianych wydatków nie muszą być jednak wyłącznie własne środki podatnika. Mogą to być pożyczka (kredyt) bankowa lub kredyt udzielony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową. Gdy podatnik ponosi wydatki na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego sfinansowane z tych źródeł, ma prawo odliczyć całość tych wydatków, bez względu na wysokość spłaconego kredytu, z którego zostały sfinansowane (przykład 2).