Zmiany w ustawie o rachunkowości dotyczące sprawozdań

Niebawem wejdą w życie zmiany w ustawie o rachunkowości. Będą one skutkować już w odniesieniu do sprawozdań finansowych za 2021 r.

Podpisywanie sprawozdań

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości sprawozdanie finansowe podpisuje - podając zarazem datę podpisu - osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, i kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy - wszyscy członkowie tego organu. Można odmówić podpisania tego sprawozdania, przy czym odmowa podpisu wymaga pisemnego uzasadnienia dołączonego do sprawozdania finansowego.

W Dz. U. z 2021 r. pod poz. 2106 opublikowano ustawę z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw, zwaną dalej ustawą nowelizującą. Jedną z najbardziej oczekiwanych zmian wprowadzanych tą ustawą jest umożliwienie w jednostkach, w których kierownikiem jest organ wieloosobowy, podpisywania sprawozdań finansowych przez wybranych członków tego organu. Z dniem 1 stycznia 2022 r. art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości otrzyma nowe brzmienie - otóż w przypadku gdy jednostką kieruje organ wieloosobowy, sprawozdanie finansowe będzie musiało być podpisane przez:

1) wszystkich członków tego organu albo

2) co najmniej przez jedną osobę wchodzącą w skład tego organu w sposób, o którym mowa w nowym art. 52 ust. 2b ustawy o rachunkowości, tj. podpis złoży ta osoba/osoby, a pozostałe osoby wchodzące w skład tego organu będą musiały złożyć oświadczenia, że sprawozdanie finansowe spełnia wymagania przewidziane w ustawie o rachunkowości, lub odmowy złożenia takich oświadczeń (odmowa złożenia oświadczenia będzie równoznaczna z odmową podpisu sprawozdania finansowego i wymaga sporządzenia pisemnego uzasadnienia). Oświadczenia te i odmowy będą dołączane do sprawozdania finansowego.

Z tym dniem wprowadzone zostaną także nowe przepisy ustawy o rachunkowości, które precyzują sposób sporządzenia odmowy podpisu pod sprawozdaniem finansowym, o której mowa w art. 52 ust. 2 tej ustawy, a także oświadczenia lub odmowy złożenia oświadczenia, o których mowa w art. 52 ust. 2b tej ustawy. W dokumentach tych będzie należało więc wskazać sprawozdanie finansowe, którego te dokumenty dotyczą, w szczególności przez podanie daty i godziny podpisania sprawozdania finansowego przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych. Powinny one mieć postać:

• elektroniczną oraz być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym lub
• papierową, opatrzoną własnoręcznym podpisem; przy czym wtedy jedna z osób wchodzących w skład wieloosobowego organu kierującego jednostką, podpisująca sprawozdanie finansowe, zapewnia sporządzenie elektronicznych kopii tych dokumentów.

Zasady te będą miały także odpowiednie zastosowanie m.in. do sprawozdania z działalności (przy czym nie podpisuje go osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg).

Odmowy podpisu pod sprawozdaniem finansowym, o których mowa w art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości, oświadczenia lub odmowy złożenia oświadczenia, o których mowa w art. 52 ust. 2b tej ustawy, trzeba będzie:

a) od dnia 1 stycznia 2022 r.:

• przechowywać przez okres co najmniej 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym zatwierdzono sprawozdanie finansowe (zmiana art. 74 ust. 1 tej ustawy),
• przekazywać wraz ze sprawozdaniem finansowym do Szefa KAS, jeśli jednostka jest podatnikiem pdop niezwolnionym podmiotowo z podatku oraz niemającym obowiązku przekazywania sprawozdań finansowych do KRS (zmieniony art. 27 ust. 2 ustawy o pdop - Dz. U. z 2021 r. poz. 1800, przy czym dodatkowo wprowadzona zostanie zmiana terminu przekazania takiej dokumentacji na 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego; obecnie jest to 10 dni),

b) od dnia 1 czerwca 2022 r.:

• przekazywać wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym do KRS (nowy art. 69 ust. 3a ustawy o rachunkowości; potrzeba czasu na modyfikację systemu teleinformatycznego KRS w celu umożliwienia złożenia tych nowych dokumentów, dlatego zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy nowelizującej, sprawozdania finansowe, które zostaną zatwierdzone przed dniem 1 czerwca 2022 r., do których zostaną sporządzone te dokumenty, będzie można złożyć wraz z wymaganymi załącznikami w KRS w okresie od dnia 1 czerwca 2022 r. do dnia 15 czerwca 2022 r. - przykład).

Pozostałe zmiany

Mocą ustawy nowelizującej zostanie także wprowadzony jednolity format elektroniczny sprawozdania finansowego i sprawozdania z działalności dla emitentów (format XHTML) oraz dla pozostałych jednostek stosujących MSSF (format XHTML lub inny przeszukiwalny). Umożliwione też będzie niesporządzanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych przez alternatywne spółki inwestycyjne. Ponadto zmodyfikowane zostaną przepisy dla biegłych rewidentów i firm audytorskich w zakresie m.in. zdalnych kontroli firm audytorskich przez PANA.

Przepisy dotyczące wymienionych kwestii wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy nowelizującej, tj. 8 grudnia 2021 r.