Nadpłata składki zdrowotnej za 2022 r. w księdze

Podatnicy prowadzący księgę podatkową opodatkowani liniowo mogli w 2022 r. zaliczać do kosztów uzyskania przychodów lub odliczać od dochodu określoną kwotę zapłaconych za siebie składek zdrowotnych. Po rocznym rozliczeniu tych składek mogła u nich wystąpić nadpłata. Jak ująć ją w księdze podatkowej?

Rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 r. w księdze

Na podstawie obowiązujących od 1 lipca 2022 r. art. 23 ust. 1 pkt 58 oraz art. 30c ust. 2 pkt 2 ustawy o pdof (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) podatnicy prowadzący księgę podatkową opodatkowani podatkiem liniowym mogli:

1) zaliczać do kosztów uzyskania przychodów zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne własne lub osób współpracujących lub

2) pomniejszać dochód o zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne własne lub osób współpracujących

do łącznej wysokości nieprzekraczającej w 2022 r. kwoty 8.700 zł.

Inne zasady obowiązują podatników opodatkowanych liniowo opłacających uproszczone zaliczki na pdof (por. art. 44 ust. 6j ustawy o pdof), co pomija się w niniejszym opracowaniu.

W sytuacji gdy podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym przyjęli w 2022 r. zasadę uwzględniania zapłaconych składek zdrowotnych w kosztach podatkowych, wpisywali je do księgi podatkowej w kolumnie 13 "Pozostałe wydatki" na podstawie wyciągu bankowego, pod datą zapłaty wynikającą z tego wyciągu, do limitu 8.700 zł. W przypadku wspólników spółki cywilnej, jawnej czy partnerskiej można było dodatkowo wskazać w kolumnie 17 "Uwagi", którego z nich i w jakiej kwocie składki te dotyczą.

Jeżeli podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym prowadzący księgę przyjęli zasadę odliczania zapłaconych składek zdrowotnych od dochodu za 2022 r., to nie wpisywali ich do księgi, tylko uwzględniali przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki na pdof za dany miesiąc 2022 r., do limitu 8.700 zł.

Nadpłacona składka zdrowotna za 2022 r. w księdze

Po rozliczeniu składki zdrowotnej za 2022 r. u podatników opodatkowanych liniowo mogła wystąpić nadpłata, która może zostać im zwrócona. Powstały wątpliwości dotyczące podatkowego rozliczenia takiej nadpłaty. Wyjaśniło je Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 17 maja 2023 r. stanowiącym odpowiedź na pytanie naszego Wydawnictwa.

Otóż w sytuacji, gdy składki zdrowotne były zaliczane do kosztów w księdze, zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 7c ustawy o pdof, który stanowi, że jeżeli korekta kosztu uzyskania przychodów nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, dokonuje się jej poprzez zmniejszenie lub zwiększenie kosztów poniesionych w okresie rozliczeniowym, w którym została otrzymana faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Zatem korekty kosztów z tytułu zwrotu nadpłaconych składek zdrowotnych dokonuje się w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał:

1) informację o kwocie dokonanego zwrotu w związku ze złożeniem rocznego rozliczenia z tytułu składki zdrowotnej oraz wniosku o zwrot nadpłaty z tego tytułu lub

2) decyzję o kwocie zaliczenia nadpłaty na poczet zaległych składek lub nienależnie pobranego świadczenia w związku ze złożeniem rocznego rozliczenia z tytułu składki zdrowotnej oraz wniosku o zwrot nadpłaty z tego tytułu, lub

3) informację o stwierdzeniu nadpłaty (wraz z jej wysokością) i odpowiednio o zaliczeniu jej na poczet zaległych składek, nienależnie pobranych świadczeń lub bieżących, przyszłych składek - w sytuacji braku złożenia wniosku o zwrot nadpłaty z tytułu złożonego rocznego rozliczenia.

Korekty kosztów z tytułu zwrotu nadpłaconych składek zdrowotnych za 2022 r. należy więc dokonać w księdze za 2023 r., wpisując jej kwotę w kolumnie 13 ze znakiem minus, na podstawie jednego z dokumentów potwierdzających korektę, wymienionych wcześniej w pkt 1-3, który podatnik otrzymał, pod datą jego otrzymania.

Na pytanie, czy bieżąca korekta kosztów jest także właściwa, jeżeli składki zdrowotne zostały nadpłacone z powodu rozbieżności w interpretacji przepisów (czy jest to błąd wymagający korekty "wstecz"), Ministerstwo Finansów odpowiedziało, że wskazanie, kiedy korekta jest spowodowana błędem lub omyłką, wymaga analizy konkretnego przypadku w indywidualnej sprawie. 

Gdy nie cała zapłacona składka zdrowotna została w 2022 r. rozliczona w kosztach podatnika opodatkowanego podatkiem liniowym, a jedynie 8.700 zł, zwrot nadpłaconej składki spowoduje korektę kosztów w tej części, w jakiej kwota składek zdrowotnych zaliczona do kosztów podatkowych mieści się w tej nadpłacie (przykład).

Natomiast w sytuacji, gdy podatnik odliczał składki zdrowotne od dochodu za 2022 r., zwrot składek spowoduje konieczność doliczenia odpowiedniej kwoty w zeznaniu podatkowym za 2023 r., tj. za rok podatkowy, w którym podatnik otrzymał zwrot.