Wprowadziliśmy w naszej firmie pracownicze plany kapitałowe. Czy w związku z tym powinniśmy dodać jakieś zapisy w zasadach (polityce) rachunkowości?
Wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych (PPK) w jednostce może wiązać się z aktualizacją zakładowego planu kont, który jest częścią zasad (polityki) rachunkowości oraz aktualizacją postanowień polityki rachunkowości w zakresie prezentacji w bilansie rozrachunków z tytułu wpłat do PPK. |
W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości, jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, w tym m.in. dotyczące zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej. Ustalone na piśmie i przyjęte przez jednostkę zasady (politykę) rachunkowości zatwierdza kierownik jednostki. Odpowiada on również za jej aktualizację (por. art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Wprowadzenie PPK może spowodować konieczność utworzenia nowych kont księgowych i wymagać aktualizacji zakładowego planu (ZPK).
Zasady gromadzenia środków w pracowniczych planach kapitałowych, zawierania umów o zarządzanie PPK i umów o prowadzenie PPK, finansowania i dokonywania wpłat do PPK oraz dokonywania wypłat transferowych, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych w PPK reguluje ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1342), zwana dalej ustawą o PPK. W świetle art. 3 tej ustawy, PPK jest tworzony w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez uczestnika PPK z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60. roku życia oraz na inne cele określone w ustawie. Wpłaty dokonywane do PPK są finansowane z własnych środków przez podmiot zatrudniający, a także przez uczestnika PPK. Wysokość wpłat określa się procentowo od wynagrodzenia uczestnika PPK, przy czym wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający wynosi 1,5% wynagrodzenia, a finansowana przez uczestnika PPK wpłata podstawowa wynosi 2% wynagrodzenia.
W księgach rachunkowych wpłaty dokonywane do PPK finansowane przez podmiot zatrudniający zalicza się do kosztów pracowniczych. Tego rodzaju koszty obciążają konto 40-5 "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia" i/lub odpowiednie konto w zespole 5.
Ewidencja księgowa wpłat do PPK w części finansowanej przez pracodawcę 1. PK - wpłata do PPK: - Wn konto 40-5 "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia" |
Konto 40-5 służy w jednostce do ewidencji kosztów ponoszonych w związku z zatrudnianiem pracowników oraz osób fizycznych niebędących pracownikami. Na koncie tym ujmuje się m.in. składki na ubezpieczenia społeczne obciążające koszty pracodawcy, obowiązkowe odpisy na FP, FGŚP, FEP, FS, świadczenia (odprawy) emerytalne, rentowe, wydatki ponoszone na podstawie przepisów BHP oraz Kodeksu pracy. Z reguły jednostki wyodrębniają w ramach konta 40-5 odpowiednie konta analityczne dotyczące poszczególnych świadczeń. W związku z nowym obowiązkiem związanym z PPK można utworzyć nowe konto analityczne o nazwie np. "Wpłaty do PPK".
Ponadto jednostka sporządzająca rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym według załącznika nr 1 i nr 5 do ustawy o rachunkowości, w pozycji "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia" wyodrębnia świadczenia emerytalne. W zakresie tych świadczeń uwzględnia się m.in. składki na PPK pokrywane ze środków pracodawcy, ujęte na koncie 40-5. Z kolei jednostka sporządzająca rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym według załącznika nr 1 informacje o świadczeniach emerytalnych prezentuje w ustępie 2 pkt 2 lit. f) dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania finansowego.
Wpłaty finansowane przez uczestnika PPK są pobierane z jego wynagrodzenia i ujmowane w księgach rachunkowych na kontach rozrachunkowych.
Ewidencja księgowa wpłaty dokonywanej ze środków uczestnika PPK 1. LP - wpłata do PPK pracownika: - Wn konto 23-0 "Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń", |
Podmiot zatrudniający, czyli pracodawca, jest zobowiązany do obliczenia i dokonania wpłat do wybranej instytucji finansowej zarówno w części finansowanej z własnych środków, jak i pobranych z wynagrodzenia uczestnika PPK.
Kwoty wpłat do PPK ujmuje się w księgach rachunkowych na koncie 24 "Pozostałe rozrachunki", w ramach którego można wyodrębnić konto o nazwie np. "Wpłaty do PPK" lub "Rozrachunki z instytucją zarządzającą i prowadzącą PPK". Zależnie od funkcjonującego w jednostce zakładowego planu kont, może to być konto analityczne do konta 24 lub nowe konto syntetyczne w ramach funkcjonujących już w jednostce kont pozostałych rozrachunków (tj. kont 24). Odrębne konto przeznaczone do ewidencjonowania kwot należnych do wpłaty do PPK oraz ich rozliczenie z dokonaną płatnością pomaga kontrolować rozrachunki z wybraną instytucją finansową.
Ewidencja księgowa wpłat do instytucji prowadzącej PPK 1. WB - przekazanie wpłaty do PPK: - Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" |
Jak wynika z art. 28 ust. 3 i 4 ustawy o PPK, wpłaty finansowane przez podmiot zatrudniający są obliczane, a wpłaty finansowane przez uczestnika PPK są obliczane i pobierane od uczestnika PPK w terminie wypłaty wynagrodzenia przez podmiot zatrudniający. Do dokonania wpłat do wybranej instytucji finansowej jest zobowiązany podmiot zatrudniający, a wpłaty są dokonywane w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane.
Zatem zarachowane za ostatni miesiąc roku obrotowego wpłaty do PPK od wynagrodzeń wypłacanych w tym samym miesiącu (tj. wynagrodzenie za grudzień wypłacane w grudniu) stają się zobowiązaniem w miesiącu wypłaty tego wynagrodzenia tj. w grudniu z terminem płatności 15 stycznia kolejnego roku. Zobowiązania te prezentuje się w pasywach bilansu jako inne zobowiązania krótkoterminowe, np. w pozycji B.III.3 lit. i) bilansu sporządzanego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości.
Jeśli jednak jednostka wypłaca wynagrodzenia do 10. dnia następnego miesiąca, to wynagrodzenia za grudzień wypłaca do 10 stycznia następnego roku. Wpłaty do PPK naliczone i pobrane w grudniu należy przekazać, w takim przypadku, do wybranej instytucji finansowej w terminie do 15 lutego następnego roku. Zarachowane za grudzień wpłaty do PPK widniejące jako saldo Ma na koncie 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Wpłaty do PPK lub Rozrachunki z instytucją zarządzającą i prowadzącą PPK) nie stanowią na dzień bilansowy wymagalnego zobowiązania wobec instytucji finansowej. Staną się nim dopiero w miesiącu wypłaty wynagrodzeń (tutaj: w styczniu następnego roku). Dlatego równowartość naliczonych wpłat do PPK wykazuje się w takim przypadku w pasywach bilansu jako pozostałe rezerwy krótkoterminowe, np. w pozycji B.I.3 bilansu sporządzanego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. Jeżeli nie zniekształca to obrazu sytuacji finansowej jednostki, to zobowiązania z tytułu wpłat do PPK można prezentować jako inne zobowiązania krótkoterminowe. Przyjęty sposób prezentacji ww. wpłat należy opisać w polityce rachunkowości jednostki, np. w objaśnieniach do zakładowego planu kont (ZPK).
Utworzenie nowych kont księgowych w związku z wprowadzeniem PPK wymaga aktualizacji ZPK, stanowiącego element zasad (polityki) rachunkowości. Zmiany tej można dokonać aneksem lub zarządzeniem kierownika jednostki o wprowadzeniu nowego jednolitego tekstu ZPK. Poniżej prezentujemy fragment ZPK po aktualizacji.
Jeżeli spółka wypłaca wynagrodzenie do 10. dnia następnego miesiąca i przyjęła uproszczenie w zakresie prezentacji w bilansie równowartości naliczonych wpłat do PPK za grudzień, to w zasadach (polityce) rachunkowości opis do konta 24-4, w części dotyczącej prezentacji w bilansie, może być następujący:
|