Podatnik w 2025 r. zmienił formę opodatkowania z ryczałtu ewidencjonowanego na podatek liniowy. Na 1 stycznia br. sporządził spis z natury i ujął go w podatkowej księdze. Zdecydował, że będzie również sporządzał spisy śródroczne - na koniec miesiąca. Pierwsze spisy zostały sporządzone na 28 lutego i 31 marca br. Który z remanentów (na 1 stycznia czy na 28 lutego) należało przyjąć na potrzeby ustalenia dochodu będącego podstawą obliczenia zaliczki na podatek dochodowy za marzec?
W opisanym przypadku do obliczenia dochodu za marzec 2025 r. można było przyjąć różnicę pomiędzy remanentem sporządzonym na 1 stycznia i 31 marca 2025 r.
Podatnicy, którzy z tytułu działalności gospodarczej opłacają ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, przy ustalaniu podstawy opodatkowania tym podatkiem nie uwzględniają kosztów uzyskania przychodów. Nie ciąży na nich również obowiązek sporządzania spisu z natury. W efekcie zmiana formy opodatkowania na zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i zaprowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów skutkuje u nich powstaniem obowiązku sporządzenia spisu z natury na 1 stycznia roku podatkowego i wpisania go do tej księgi. Tak wynika z § 24 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. poz. 2544 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.
| Zwróć uwagę!
Obowiązkowo spis z natury sporządza się:
|
Spisem z natury (nazywanym również remanentem) obejmuje się towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady. Dotyczy to również towarów stanowiących własność podatnika, znajdujących się w dniu sporządzenia spisu poza jego zakładem. Spisem z natury należy też objąć towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika. W takim przypadku nie podlegają one wycenie, lecz wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność.
Zasady wyceny poszczególnych kategorii towarów objętych spisem z natury są określone w § 26 rozporządzenia. Wycenę należy przeprowadzić najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu.
Do podatkowej księgi spis z natury jest wpisywany według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie przechowuje się łącznie z księgą. W praktyce do ujęcia spisu w jednej pozycji najczęściej wykorzystywana jest kolumna 10 księgi "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu".
Spis z natury może też być sporządzany z inicjatywy samego podatnika - za okresy miesięczne. Taki "śródroczny" spis również podlega wpisaniu do księgi. Tak wynika § 24 ust. 3 rozporządzenia. Przy jego sporządzaniu i wycenie stosuje się analogiczne zasady, jak przy sporządzaniu obowiązkowego spisu z natury. O sporządzeniu spisu z natury na koniec miesiąca nie trzeba zawiadamiać naczelnika urzędu skarbowego.
| Zwróć uwagę!
Decyzja o sporządzeniu spisu z natury na koniec miesiąca należy do podatnika. |
Obowiązkiem podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jest obliczanie i wpłacanie bez wezwania zaliczek na podatek dochodowy. W myśl zasady wyrażonej w art. 44 ust. 2 updof, u podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę obliczenia zaliczki jest różnica pomiędzy wynikającym z tych ksiąg przychodem i kosztami jego uzyskania. Jeżeli jednak podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych lub naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu, dochód ustala się według zasad określonych w art. 24 ust. 2 updof.
W takim przypadku, zgodnie z regulacjami wskazanego przepisu, dochód stanowi różnica pomiędzy przychodem z działalności gospodarczej a kosztami uzyskania, którą:
1) powiększa się o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego - gdy wartość remanentu końcowego jest wyższa od remanentu początkowego, lub
2) pomniejsza się o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego - gdy wartość remanentu początkowego jest wyższa od remanentu końcowego.
Ust. 23 objaśnień zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia wskazuje, że obliczenia dochodu z uwzględnieniem spisu z natury sporządzonego na koniec miesiąca (lub na zarządzenie naczelnika urzędu skarbowego) należy dokonać na zasadach określonych w ust. 22 objaśnień dla dochodu za rok podatkowy.
Spis z natury sporządzony w trakcie roku należy uwzględnić przy ustalaniu dochodu nie tylko za miesiąc, w którym został sporządzony, ale także przy ustalaniu dochodu za następne miesiące. Wówczas stanowi on remanent końcowy, a remanentem początkowym jest spis z natury sporządzony na dzień 1 styczna roku podatkowego.
Ta metoda może być stosowana również wtedy, gdy spis z natury jest sporządzany na koniec każdego miesiąca. Wówczas przy obliczaniu dochodu za dany miesiąc należy brać pod uwagę różnice remanentowe występujące pomiędzy spisem z natury sporządzonym na 1 stycznia a spisem końcowym, tj. sporządzonym na koniec miesiąca, w którym ponownie przeprowadzono remanent. Tę metodę obliczania dochodu obrazuje w przykładzie metoda I.
Możliwe jest też obliczanie w trakcie roku dochodu z uwzględnieniem różnic remanentowych między spisem z natury ustalonym na początek i koniec miesiąca (tj. gdy remanent na koniec jednego miesiąca jest remanentem początkowym w miesiącu następnym). Wtedy konieczne jest uwzględnianie wszystkich remanentów. Ten sposób jest jednak bardziej pracochłonny. Tę metodę obliczania dochodu obrazuje w przykładzie metoda II.
|
|
| ||||||||||||
|
||||||||||||
