Podatnik zajmuje się handlem samochodami osobowymi sprowadzanymi z zagranicy. Podatek dochodowy rozlicza na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. W 2015 r. nabył od kontrahenta niemieckiego i sprzedał w Polsce samochód osobowy, przy czym cena zakupu i cena sprzedaży była niższa od ceny rynkowej samochodu. Czy takie transakcje mogą mieć u podatnika negatywne konsekwencje w podatku dochodowym?
Przedsiębiorcę nie obowiązuje wymóg zakupu i sprzedaży towarów po cenach rynkowych, o ile więc transakcje zakupu-sprzedaży po cenach odbiegających od rynkowych nie są dokonywane między podmiotami powiązanymi, stosowane ceny nie powinny być kwestionowane przez organy podatkowe.
Z definicji zamieszczonej w art. 5a pkt 6 updof wynika, że działalność gospodarcza jest działalnością zarobkową. Zasadniczym celem prowadzenia takiej działalności jest zatem dążenie do osiągnięcia zysku. Zakładając opłacalność prowadzenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca ma prawo swobodnie układać swoje interesy, w tym korzystać z ofert zakupu towarów handlowych po cenach niższych od rynkowych, jak również stosować preferencyjne ceny sprzedaży.
Ustawa o PIT nie zawiera wprawdzie generalnej klauzuli nakazującej przedsiębiorcom dokonywanie zakupu i sprzedaży towarów handlowych po cenach rynkowych, ale pozwala organom podatkowym na oszacowanie dochodu, w przypadku gdy nierynkowy charakter stosunków między stronami transakcji wynika z istniejących między nimi powiązań i prowadzi do zaniżenia lub niewykazywania dochodu przez podatnika.
O ile zatem w sytuacji opisanej w pytaniu, między stronami transakcji nie zachodzą powiązania kapitałowe czy rodzinne w rozumieniu art. 25 updof, w związku z zakupem i sprzedażą samochodu po cenie niższej od rynkowej podatnik nie powinien ponieść negatywnych konsekwencji podatkowych.
W szczególności nie ma podstaw, aby w sytuacji opisanej w pytaniu podatnik nie uwzględnił w rachunku podatkowym jako kosztu uzyskania przychodów kosztu rzeczywiście poniesionego na zakup samochodu odsprzedanego następnie w ramach działalności. Konieczność takiego wykluczenia, z powodu zakupu tego towaru po cenie odbiegającej od jego rynkowej wartości, nie wynika z art. 23 updof. Ponadto, mimo niskiej ceny zakupu zachodzi związek między poniesionym kosztem a przychodem uzyskanym ze sprzedaży samochodu. Tym samym spełnione są przesłanki pozwalające uznać oceniany koszt za koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 22 ust. 1 updof.
W rezultacie, dysponując dowodem potwierdzającym zakup samochodu, podatnik powinien wykazać poniesiony z tego tytułu koszt w podatkowej księdze, wpisując cenę zakupu towaru w kolumnie 10 "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu" (ust. 10 objaśnień do podatkowej księgi zamieszczonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz. U. z 2014 r. poz. 1037).
Należy zauważyć, że zgodnie z ogólną definicją zawartą w art. 14 ust. 1 zdanie 1 updof, za przychody z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Oznacza to, że dopuszczalne jest stosowanie obniżek ceny przez prowadzących działalność gospodarczą, choć przyczyny takich obniżek muszą być gospodarczo uzasadnione i udokumentowane.
W rozpatrywanej sprawie podatnik nie zastosował obniżki ceny. Opisane okoliczności pozwalają uznać, że mimo zastosowania zwykłej marży handlowej doszło do sprzedaży samochodu po cenie niższej od jego wartości rynkowej, dzięki wynegocjowanej niskiej cenie zakupu. Tym samym dokonana transakcja była u podatnika opłacalna pod względem ekonomicznym i przyniosła mu zakładany zysk. W tych okolicznościach brak jest przesłanek do kwestionowania przez organy podatkowe zastosowanej przez podatnika ceny sprzedaży.
|