Za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Natomiast jeżeli podatnik dokonuje sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem VAT, przychód pomniejsza się o należny podatek VAT. Wynika tak z art. 14 ust. 1 updof.
W podatkowej księdze prowadzonej w sposób zgodny z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1037), przychód uzyskany ze sprzedaży towarów i usług podatnik ujmuje w kolumnie 7 "wartość sprzedanych towarów i usług". Przychód ten, co do zasady, powstaje w dniu wydania towaru, wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż w dniu:
1) wystawienia faktury albo
2) uregulowania należności.
Oznacza to, że podatnik musi zaewidencjonować i uwzględnić w podstawie obliczenia zaliczki na podatek dochodowy należności za sprzedany towar lub usługę, niezależnie od tego czy otrzyma zapłatę.
Gdy zapłata nie następuje w terminie, a należność staje się zagrożona, podatnik może odnieść do kosztów uzyskania przychodów odpis aktualizujący wartość tej należności. Jest to możliwe w zakresie przewidzianym w art. 23 ust. 1 pkt 21 updof i po spełnieniu wszystkich przesłanek tam wskazanych.
Tym samym, do kosztów uzyskania przychodów podatnik może zaliczyć odpis aktualizujący wartość należności:
Zwróć uwagę!
Podatnicy prowadzący podatkową księgę mogą w określonych okolicznościach ujmować do kosztów podatkowych odpisy aktualizujące wartość należności tworzone na podstawie przepisów o rachunkowości. |
Dla celów podatkowych sposób uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności, na którą tworzony jest odpis aktualizujący, uregulowany został w art. 23 ust. 3 updof. Wynika z niego, że nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, w szczególności gdy:
Użyty w powołanym przepisie zwrot "w szczególności" oznacza, że ustawodawca dopuszcza dokonanie uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności również w inny sposób, z tym że okoliczności uprawdopodabniające nieściągalność wierzytelności inne niż wymienione w art. 23 ust. 3 updof muszą mieć charakter porównywalny do okoliczności wskazanych w tym przepisie.
W podatkowej księdze odpis aktualizujący wartość należności podatnik wykazuje w kolumnie 13 "pozostałe wydatki" na podstawie sporządzonego przez siebie dowodu spełniającego wymogi przewidziane w § 12 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. W dowodzie tym należy zawrzeć w szczególności:
1) wysokość odpisu aktualizującego,
2) określenie wierzytelności, na którą utworzono odpis, z podaniem jej kwoty netto, numeru i daty faktury,
3) dane kontrahenta (dłużnika),
4) uzasadnienie (podstawę) utworzenia odpisu,
5) datę i podpis podatnika.
Przy ustalaniu wysokości odpisu aktualizującego trzeba mieć na uwadze, że wierzytelność jest kosztem uzyskania przychodów tylko w kwocie, jaka uprzednio została zaliczona do przychodów. W przypadku zatem gdy przychodem ze sprzedaży towarów lub usług jest wartość netto, to koszt podatkowy stanowi odpis aktualizujący uwzględniający wartość netto niezapłaconej należności.
Zaliczenie odpisu aktualizującego wartość należności do kosztów podatkowych ma charakter przejściowy. Dalsze skutki podatkowe zależą od działań podatnika dotyczących niezapłaconej należności.
W przypadku ustania przyczyn, dla których odpis został dokonany, stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 7c updof podatnik obowiązany jest ująć równowartość tego odpisu, uprzednio zaliczonego do kosztów uzyskania przychodów, w przychodach z działalności. W praktyce podatnik stosuje się do dyspozycji tego przepisu, gdy kontrahent ureguluje całość lub część należności.
Ponadto u podatnika przychód z działalności gospodarczej stanowi równowartość odpisów aktualizujących ujętych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów, gdy objęte tymi odpisami wierzytelności:
Tak wynika z art. 14 ust. 2 pkt 7b updof.
Na dzień umorzenia wierzytelności lub udokumentowania ich nieściągalności, podatnik może takie wierzytelności ująć do kosztów uzyskania przychodów. Tak stanowi odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 41 i pkt 20 updof. Nie są natomiast kosztami uzyskania przychodu wierzytelności przedawnione. Podstawą ich wykluczenia z kosztów jest art. 23 ust. 1 pkt 17 updof.
Tak więc w podatkowej księdze wykazuje się:
|