W zakładzie pracy rokrocznie tworzymy plan urlopowy, w którym wskazujemy po uzgodnieniu z pracownikiem obowiązkowe 14 dni w ciągłości, a pozostałą pulę sami rozkładamy na wybrane dni, biorąc pod uwagę harmonogram produkcji. Zgodnie z postanowieniem regulaminu pracy, pracownicy przed skorzystaniem z urlopu są obowiązani złożyć wniosek o urlop. Zdarza się, że odmawiają. Czy w takich przypadkach możemy nie dopuścić ich do pracy?
Nie, gdyż naruszono procedurę planowania urlopów.
Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego, który powinien być udzielany zgodnie z planem urlopów (art. 152 § 1 i art. 163 § 1 pierwsze zdanie K.p.). Od jego sporządzania można odstąpić w ściśle określonych sytuacjach, których - wobec braku pytania w tej sprawie - w niniejszej odpowiedzi nie omawiamy.
Planem urlopowym należy objąć wszystkie urlopy wypoczynkowe pracownika, w tym bieżące, zaległe, uzupełniające czy dodatkowe, za wyjątkiem urlopu na żądanie (4 dni w roku), który ze względu na szczególne przeznaczenie musi pozostawać w pełnej dyspozycji pracownika.
Zwracamy uwagę! Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych (art. 205 § 3 K.p.). Ponadto planowanie urlopu pracownic będących w ciąży, które mają prawo wnioskować o jego przyznanie bezpośrednio po urlopach związanych z rodzicielstwem (art. 163 § 3 K.p.), pomimo braku wyłączenia należy uznać za dyskusyjne. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 9 marca 2011 r. (sygn. akt II PK 240/10): "(...) Pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika zawierającym propozycję terminu udzielenia urlopu, jest jednak związany takim wnioskiem, gdy pochodzi on od pracownicy, która urodziła lub ma urodzić dziecko i w związku z tym chciałaby przedłużyć czas sprawowania nad nim pełnej, osobistej opieki. (...).". W wyroku z 20 sierpnia 2001 r. (sygn. akt I PKN 590/00, OSNP 2003/14/336) Sąd ten uznał jednak, że w omawianych okolicznościach: "(...) rzeczą pracodawców przy opracowywaniu planu urlopów było zapytanie pracownicy, nieobecnej w pracy i mającej urodzić dziecko (...), jakie są jej plany urlopowe (...).".
Zatwierdzony i podany do wiadomości pracowników plan urlopów jest wiążący dla obydwu stron, a odstąpienie jest usprawiedliwione/następuje w przypadkach wymienionych w art. 164-167 K.p.
Prawidłowość stosowanej w wielu zakładach zasady wnioskowania o urlop, pomimo iż jego termin jest podany w planie urlopowym, w dalszym ciągu nie jest rozstrzygnięta jednoznacznie. W uzasadnieniu wyroku z 20 marca 2008 r. (sygn. akt II PK 214/07, OSNP 2009/15-16/194) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że pracownikowi, który udaje się na urlop wypoczynkowy w terminie określonym w uzgodnionym z pracodawcą planie urlopów, nie można zarzucić działania bez zgody pracodawcy. Tezę tę wydaje się potwierdzać wyrok z 15 marca 2001 r. (sygn. akt I PKN 306/00, OSNP 2002/24/591), w którym ten sam Sąd uznał, że: "Pracownik, który złożył wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego nieprzewidzianego w planie urlopów, nie może go wykorzystać bez wyraźnej akceptacji pracodawcy.". Wnioskując a contrario, jeżeli urlop jest zaplanowany, wniosek nie jest konieczny albo ma charakter deklaratoryjny. Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z 6 marca 1980 r. (sygn. akt V PZP 7/79, OSNC 1980/7-8/132) rozstrzygnął natomiast, że: "Nie jest konieczne oddzielne zawiadomienie pracownika o terminie urlopu wypoczynkowego, jeżeli plan urlopu został podany do wiadomości pracownika w sposób przyjęty w zakładzie pracy (...).".
Niezależnie od powyższych rozważań, w przypadku Czytelnika omawianą kwestię objęto regulaminem pracy. Wobec jego treści żądanie sporządzenia wniosku urlopowego jest zasadne, przy czym pracownicy mają inny argument za odmową skorzystania z urlopu. Plan urlopów powstał bowiem z uchybieniem obowiązującej procedury, tj. bez jednego z najistotniejszych elementów - pełnego udziału strony pracowniczej. Niewykluczone, że naruszono też zasadę nieprzerwalności urlopu, którą może uchylić jedynie sam zainteresowany.
Ważne: Pracownikowi przysługuje prawo do nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego, który może być podzielony na części tylko na wniosek pracownika, przy czym co najmniej jedna część musi wynosić minimum 14 dni (art. 152 § 1 i art. 162 K.p.). |
Co do planu urlopów, to ustala go pracodawca, biorąc jednak pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy (art. 163 § 1 drugie zdanie K.p.). Czynność tę należy zatem rozpocząć od zebrania propozycji pracowników. Pracodawca nie jest nimi związany, choć w miarę możliwości (gdy nie zagrozi to dezorganizacją pracy) powinien je uwzględnić. Dopiero ewidentne i bezpodstawne uchylanie się pracowników od przedłożenia wniosków, i to pomimo ich dyscyplinowania np. przez kary porządkowe, mogłoby w konkretnych okolicznościach usprawiedliwiać samodzielne planowanie urlopów przez pracodawcę.
|